Κύριε διευθυντά
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 84 του Ν. 2238/1994 «Κύρωση του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος» (ΦΕΚ Α΄ 151), το δικαίωμα του Δημοσίου για επιβολή του φόρου παραγράφεται μετά την πάροδο της πενταετίας.
Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με την πρόσφατη υπ’ αριθμ. 1738/2017 απόφασή της, έκρινε, μεταξύ άλλων, ότι η παραγραφή των φορολογικών αξιώσεων είναι 5ετής και οι συνεχείς παρατάσεις της παραγραφής είναι αντισυνταγματικές, αντικείμενες στην αρχή της ασφαλείας δικαίου (διατάξεις του άρθρου 78 του Συντάγματος) που απορρέει από την αρχή του Κράτους Δικαίου. Εκδήλωση της απορρέουσας από την αρχή του Κράτους Δικαίου, αρχής της ασφαλείας δικαίου ειδικώς στο Φορολογικό Δίκαιο, αποτελούν οι θεσπιζόμενες με τις διατάξεις του άρθρου 78 του Συντάγματος ρυθμίσεις, κατά την έννοια των οποίων η διάρκεια της παραγραφής πρέπει να καθορίζεται εκ των προτέρων, ενώ μεταβολή της με την πρόβλεψη επιμηκύνσεως είναι δυνατή μόνον με διάταξη θεσπιζόμενη το αργότερο το έτος, που έπεται εκείνου, στο οποίο ανάγεται η φορολογική υποχρέωση.
Συνεπώς, διάταξη νόμου περί παρατάσεως χρόνου παραγραφής φορολογικών αξιώσεων, αναγομένων σε ημερολογιακό έτος προγενέστερο του προηγουμένου της δημοσιεύσεως του νόμου αυτού έτους, είναι ανίσχυρη ως αντικείμενη στην απορρέουσα από την αρχή του Κράτους Δικαίου αρχή της ασφαλείας δικαίου, δια τον λόγον ότι θα τροποποιούσε κατά τον τρόπο αυτό αναδρομικά εις βάρος των φορολογουμένων το νομοθετικό καθεστώς που ίσχυε κατά τον χρόνο, στον οποίο ανάγονται οι φορολογικές τους υποχρεώσεις.
Περαιτέρω, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με την εν λόγω Απόφασή της, έκρινε ότι, εν όψει της συνταγματικής αρχής της αναλογικότητος (άρθρο 25 παρ. Ι εδαφ. Δ΄ του Συντάγματος), η παραγραφή πρέπει να έχει εύλογη διάρκεια, εν όψει, του ότι, πλέον διευκολύνεται η διαδικασία ελέγχου τόσο λόγω των σύγχρονων ηλεκτρονικών και άλλων μεθόδων ελέγχου, όσο και λόγω του γεγονότος ότι πολλά δεδομένα που αφορούν την πάσης φύσεως οικονομική δραστηριότητα των φορολογουμένων, εισάγονται στο σύστημα ηλεκτρονικής υποβολής των δηλώσεων φόρου εισοδήματος, χωρίς να χρειάζονται καμία ενέργεια εκ μέρους των φορολογουμένων· ως εκ τούτου, δεν δικαιολογείται ο καθορισμός μακρού χρόνου παραγραφής πέραν των χρονικών ορίων που όριζαν προϊσχύουσες διατάξεις σε χρόνο, κατά τον οποίο η Φορολογική Διοίκηση δεν διέθετε τα μέσα αυτά.
Εν όψει, όθεν, των προαναφερομένων, οι παρατάσεις της παραγραφής φορολογικών αξιώσεων, αντίκεινται στις εξειδικεύουσες την (απορρέουσα από την αρχή του Κράτους Δικαίου) αρχή της ασφαλείας δικαίου διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος, διότι οι συνεχείς παρατάσεις παραγραφής, παρατείνουν την προθεσμία παραγραφής φορολογικών αξιώσεων του Δημοσίου αναγομένων σε ημερολογιακά έτη προγενέστερα του προηγουμένου της δημοσιεύσεως των σχετικών νόμων ετών.
Κωνσταντινος Β. Χιωλος
Διδάκτωρ Νομικής – Δικηγόρος