Κύριε διευθυντά
Τα παλιά χρόνια, η ευχή όλων σε κάποιον που ξεκινούσε την επαγγελματική του ζωή ήταν «καλή σταδιοδρομία», δηλαδή να ενδιατρίψει, να αγωνιστεί, όπως ο αθλητής στον δρόμο του ενός σταδίου, όπου όλοι οι αθλητές συναγωνίζονται ανεπιτήδευτα, συμπορευόμενοι (όπως και στης ζωής τον στίβο) μακράν και πέρα από έχθρα, πονηρία, προσποίηση, ειρωνεία και κακοήθειες, στηριζόμενοι στις προσωπικές τους σωματικές και ηθικές δυνάμεις.
Η ευχή αυτή περιέκλειε μέσα της έναν ολόκληρο πολιτισμό: παρωθούσε και προέτρεπε τον νέο να πρωτεύσει στη ζωή του, αγωνιζόμενος με πνεύμα αθλητικό, όπως ακριβώς ο επιδιώκων τη νίκη στο στάδιο, δηλαδή μακράν και έξω από κάθε είδους προσποίηση, πανουργία, στρατήγημα και διαβολή.
Λίγο πριν φύγει από τη ζωή ο Παύλος, στην Β΄ προς Τιμόθεον Επιστολή του, είχε προσευχηθεί: «Τον αγώνα τον καλόν ηγώνισμαι τον δρόμον τετέλεκα […] λοιπόν απόκειταί μοι ο της δικαιοσύνης στέφανος…», που θα πει: «Εδωσα τον καλό αγώνα» που δεν είναι άλλος από τον αθλητικό, και βραβείο γι’ αυτόν τον αγώνα δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από ένα απλό και απέριττο στεφάνι, το οποίο επιζητούσε σαν κάθε άλλον αθλητή. Και μια λεπτομέρεια: ομιλεί για τον «καλόν αγώνα», θέλοντας να επισημάνει ότι δεν είναι αναγκαστικά όλοι οι αγώνες καλοί… Εξάλλου στην ελληνική γλώσσα, τους ασκητές της πίστεως τους ονομάζουμε «αθλητές της πίστεως», καθότι αθλούνται και λαμβάνουν μέρος σε μια «Ουράνια Ολυμπιάδα». Κύριο χαρακτηριστικό αυτού του αγώνα είναι –και ήταν πάντοτε– η έλλειψη κάθε είδους πανουργίας. Αντιθέτως, η φανερή ή κρυφή προσποίηση, ο δόλος και τα κάθε είδους τεχνάσματα και στρατηγήματα αποτελούν τα κυρίαρχα συστατικά καθενός (απολύτως καθενός) παιχνιδιού.
Δεν είναι προσβλητικό αυτό. Το παιχνίδι δεν απολείπει από κανέναν άνθρωπο (όπως και από πολλά άλλα θηλαστικά). Είναι ένστικτο και εμπεριέχεται στην ανθρώπινη ψυχή, πράγμα που σημαίνει ότι και ποτέ να μη διδάξεις στους νέους κανενός είδους παιχνίδι, οι άνθρωποι πάντοτε θα εφευρίσκουν αμέτρητα είδη παιχνιδιών, και θα παίζουν. Ενώ ο αθλητισμός δεν είναι ένστικτο, είναι ένα κορυφαίο ελληνικό πολιτισμικό δημιούργημα που εάν δεν διδαχθεί, ουδείς δύναται να μετάσχει σ’ αυτό!
Την εποχή που ο κ. Χρ. Γιανναράς (επιφυλλίδα της «Καθημερινής» 8.7.2018) ήταν στο Γυμνάσιο, αλλά και επί πολλά χρόνια πριν και μετά, το ποδόσφαιρο ήταν απολύτως απαγορευμένο στις αυλές τών σχολείων και οι ποδοσφαιριστές χαρακτηρίζονταν «αλήτες». Ταυτόχρονα οι γυμναστές μάς δίδασκαν κατ’ αποκλειστικότητα αγωνίσματα όπως τρέξιμο, άλματα και ρίψεις. Δυστυχώς, σήμερα, δεν είναι μόνο ότι τα ξεχάσαμε όλα αυτά, αλλά, αλίμονο, εξευρωπαϊστήκαμε τόσο πολύ, ώστε να θεωρούμε πλέον το ποδόσφαιρο (όπως και κάθε άλλου είδους παίγνιο) αθλητισμό!
O tempora, o mores!
Θεμος Γκουλιωνης, Οφθαλμίατρος, Ναύπλιον