– Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Σ. ΚΡΗΤΙΚΟΥ
Απαραίτητη είναι, ιδίως σε περιόδους κρίσης, όπως η τρέχουσα, η ίδρυση εταιρειών που δίνουν έμφαση στην καινοτομία και ανακαλύπτουν κενά στην αγορά. Η χώρα χρειάζεται νέες επιχειρήσεις που βλέπουν αυτή την κρίση ως ευκαιρία και είναι σε θέση να συμβάλουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και στην υλοποίηση των απαιτούμενων διαρθρωτικών αλλαγών ή επιδιώκουν να δώσουν άμεσες απαντήσεις στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η υγεία ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19.
Στις αρχές του προηγούμενου μήνα θα έπρεπε να είχε πραγματοποιηθεί η πιο σημαντική έκθεση στην Ελλάδα, η ΔΕΘ, όπου η Γερμανία αποτελούσε τιμώμενη χώρα. Η έκθεση θα αποτελούσε σημαντικό ορόσημο για την ελληνική διαδικασία μεταρρύθμισης και μετασχηματισμού, η οποία θα είχε επίσης ωφεληθεί από τη διευρυμένη ελληνογερμανική συνεργασία. Οι τεράστιες ανατροπές που θα προκαλούσε η πανδημική κρίση ήταν απλώς αδιανόητες τη στιγμή που πραγματοποιούνταν η διοργάνωση της έκθεσης. Μετά την ακύρωσή της είναι σημαντικό να συνεχιστούν η ανταλλαγή και ο διάλογος μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας σε άλλο επίπεδο και με άλλο τρόπο.
Από την πλευρά τους, οι Έλληνες πολιτικοί καλούνται τώρα να διασφαλίσουν ότι αυτή η ευελιξία έχει διαρκή επίδραση στην Ελλάδα και ότι θα αποτελέσει μια δεύτερη ευκαιρία για τη χώρα. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να αναπτυχθεί το σύστημα έρευνας και καινοτομίας, με τη Γερμανία να δύναται να καταστεί πρότυπο σε αυτήν ακριβώς τη διαδικασία. Τα εθνικά συστήματα καινοτομίας είναι ένας χρήσιμος καθοριστικός παράγοντας για τη δημιουργία νέων τεχνολογιών, νέων προϊόντων και υπηρεσιών, βιομηχανιών, νέων αγορών και δημιουργίας περισσότερων θέσεων εργασίας.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες –ενάντια σε όσους επιθυμούσαν το αντίθετο, κάτι που βλέπουμε και στην Ελλάδα– η Γερμανία πέτυχε να αναπτύξει σημαντικά το εθνικό της σύστημα επιστήμης και καινοτομίας και να καταστήσει τα αποτελέσματα της έρευνας διαθέσιμα ευρύτερα. Τα ερευνητικά συγκροτήματα (clusters), όπως το Adlershof στο Βερολίνο ή το Martinsried στο Μόναχο, απεικονίζουν πώς λειτουργεί η μεταφορά γνώσης από τη βασική έρευνα μέσω εφαρμοσμένων ερευνητικών ινστιτούτων (όπως τα Ινστιτούτα Fraunhofer) σε ιδιωτικές επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας. Η δημιουργία διαφόρων ερευνητικών ομάδων με βάση το γερμανικό μοντέλο, για παράδειγμα στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Κρήτη, στην Πάτρα ή στα Ιωάννινα, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μεταμόρφωση της Ελλάδας.
Τέλος, πρέπει να τονιστεί για άλλη μια φορά ότι τέτοιου είδους clusters θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερο αριθμό καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων μόνο εάν η ελληνική κυβέρνηση υλοποιήσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Διάλυση δηλαδή της γραφειοκρατίας, ανάπτυξη αποτελεσματικότερου οικονομικού και εμπορικού δικαίου και τη συστηματική κωδικοποίηση του νομικού πλαισίου και τους διοικητικούς κανονισμούς. Παρεμπιπτόντως, η Γερμανία έχει επίσης δυνατότητες βελτίωσης σε αυτούς τους τομείς, ενώ χώρες όπως οι σκανδιναβικές ή οι βαλτικές μπορούν να χρησιμεύσουν ως πρότυπο για την Ελλάδα και τη Γερμανία.
Ας ελπίσουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει την κρίση ως ευκαιρία για να παράσχει περαιτέρω ώθηση στην ανάπτυξη μέσω περισσότερων καινοτομιών και υποστηρίζοντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Αυτό μπορεί να ενισχύσει την πολυαναμενόμενη επιστροφή της ελληνικής οικονομίας στην ανάκαμψη. ■