Το ESG αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των επιχειρηματικών και οικονομικών συζητήσεων, διεκδικώντας ολοένα και περισσότερο χώρο στην ατζέντα των επικεφαλής των οργανισμών. Η τάση αυτή αποτυπώνεται στην παγκόσμια και εγχώρια ειδησεογραφία, με τη συγκεκριμένη θεματολογία να απασχολεί με μεγάλη ένταση μερικούς από τους πιο έγκριτους διεθνείς τίτλους Μέσων.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις φαίνεται να συμπλέουν με τις διεθνείς τάσεις, καθώς αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που προκύπτουν από ζητήματα ESG και καλούνται να αναλάβουν δράση για την ενσωμάτωση των κριτηρίων στην ευρύτερη στρατηγική τους.
Oι Ελληνες CEO αναγνωρίζουν τη σημασία των κριτηρίων ESG
Σύμφωνα με την καθιερωμένη ετήσια έκθεση «CEO Survey 2021», που εκδίδει η PwC επί 25 συναπτά έτη, οι Έλληνες επικεφαλής αναγνωρίζουν πως οι 6 στους 10 κινδύνους που επηρεάζουν τις επιχειρήσεις τους σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με θέματα ESG.
Την ίδια στιγμή, το 81% των Eλλήνων CEO αντιλαμβάνονται τους ενδεχόμενους κινδύνους που προκύπτουν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ωστόσο μόνο το 28% δηλώνει ότι έχει συμπεριλάβει στη στρατηγική του ενέργειες για την αντιμετώπισή της. Τη διάσταση αυτού του φαινομένου επιβεβαιώνουν κι άλλα ευρήματα της έρευνας. Πιο συγκεκριμένα, ενώ το 75% θεωρεί ότι τα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη προσδοκούν από τις επιχειρήσεις να αναλάβουν δράση, μόνο το 36% πιστεύει ότι η εταιρεία τους μπορεί να επηρεάσει με οποιονδήποτε τρόπο τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Αναγκαία η άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στην ίδια έρευνα, το 58% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι προτίθεται να εντείνει τις δράσεις του σχετικά με το ESG το επόμενο διάστημα. Εντούτοις, ένα εξίσου εντυπωσιακό 42% δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να προβεί σε οποιαδήποτε μεταβολή της λειτουργίας του για τον ίδιο σκοπό. (Γράφημα 1)
Τα παραπάνω ευρήματα αποτυπώνουν την εδραιωμένη επιχειρηματική αντίληψη ότι το κέρδος –η μεγιστοποίηση του οποίου είναι ο πρωταρχικός σκοπός κάθε επιχείρησης– δεν μπορεί να συμβαδίσει ή τουλάχιστον δεν σχετίζεται άμεσα με τη βιωσιμότητα. Παράλληλα, αναδεικνύει τη δυσκολία του επιχειρηματικού κόσμου να αναγνωρίσει την ανάγκη για μακροχρόνιο σχεδιασμό, προκειμένου να εξασφαλίσει μελλοντική σταθερότητα.
Μονόδρομος η προσαρμογή στα κριτήρια ESG
Είναι πλέον αναγκαίο για τις επιχειρήσεις να αντιληφθούν ότι η προσαρμογή τους σε κριτήρια ESG είναι αναπόδραστη και πρακτικά επιβεβλημένη από τον ανταγωνισμό και τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς. Η διαχείριση των μελλοντικών κινδύνων και των μεταβαλλόμενων τάσεων, συμπεριλαμβανομένων της κλιματικής αλλαγής, των πολιτικών που θα ακολουθήσουν οι κυβερνήσεις, των κανονισμών που θα επιβάλουν οι ρυθμιστικές αρχές, αλλά και των προτιμήσεων των μελλοντικών επενδυτών, των καταναλωτών, των εργαζομένων και της κοινωνίας στο σύνολό της, αποτελεί προϋπόθεση για τη διαφύλαξη και τη μεγιστοποίηση της αξίας τους μακροπρόθεσμα.
Ενδιαφέροντα ευρήματα προκύπτουν και από μια σειρά μελετών που διενεργήθηκαν από το παγκόσμιο δίκτυο της PwC και αφορούν τη διαβάθμιση προτεραιοτήτων από τους επικεφαλής των επιχειρήσεων και τη θέση του ESG σε επίπεδο στρατηγικής.
Σύμφωνα λοιπόν με τα ευρήματα αυτά, το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής αναδεικνύεται σε βασική παράμετρο χάραξης στρατηγικής, καθώς αναμένεται να επιφέρει ρίσκα τόσο σε επίπεδο φυσικών καταστροφών όσο και σε επίπεδο ρυθμιστικών αποφάσεων και πολιτικών τις οποίες οι επιχειρήσεις θα κληθούν να υιοθετήσουν.
Συνεπώς, είναι επιτακτική η ανάγκη από πλευράς διοικήσεων των εταιρειών –οι οποίες οφείλουν να διαφυλάξουν την αξία της επιχείρησης μέσα από την τήρηση των ανάλογων κανόνων– να εκτιμήσουν τις μελλοντικές επιπτώσεις και να βελτιώσουν την πληροφόρηση που δίνουν στους μετόχους τους.
Επιπροσθέτως, τα κριτήρια ESG αποτελούν κρίσιμα σημεία στη διαδικασία αξιολόγησης από ξένους επενδυτές, ενώ ο τρόπος διαχείρισης αυτών των θεμάτων θεωρείται ισχυρός παράγοντας αξιοπιστίας.
Σύμφωνα με τη μελέτη της PwC «Global Private Equity Responsible Investment 2021», το 72% των μεγάλων επενδυτικών funds αξιολογούν τους σχετικούς κινδύνους αλλά και τις ευκαιρίες που αφορούν θέματα ESG προτού προχωρήσουν στη λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Το 65% αναφέρει ότι έχουν ήδη σχεδιάσει κι ενσωματώσει ολοκληρωμένη στρατηγική για πράσινες επενδύσεις και συγκεκριμένα εργαλεία αξιολόγησης επίδοσης των εταιρειών. (Γράφημα 2)
Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι εκτιμήσεις της έρευνας της PwC «EU Private Markets: ESG Reboot», σύμφωνα με τις οποίες μέχρι το 2025 αναμένεται να τριπλασιαστούν τα επενδυτικά κεφάλαια στην Ευρώπη τα οποία θα απορροφηθούν αποκλειστικά από εταιρείες που ενσωματώνουν στη στρατηγική τους κριτήρια ESG. (Γράφημα 3)
Η εφαρμογή κριτηρίων ESG αποτελεί ζητούμενο και για εργαζομένους, και για καταναλωτές. Σύμφωνα με στοιχεία που προκύπτουν από την πρόσφατη μελέτη της PwC, «Consumer Intelligence Survey», η ισχυρή πλειονότητα των μερών αυτών απαιτεί από τις επιχειρήσεις την υιοθέτηση ESG κριτηρίων προκειμένου αυτές να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις ανάγκες και τις προσδοκίες τους και να χτίσουν μαζί τους σχέσεις εμπιστοσύνης. Ειδικά το τελευταίο αυτό σημείο αποκτά ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο γενικότερο πλαίσιο του έντονου ανταγωνισμού τόσο για την προσέλκυση νέων πελατών όσο και για τη διεκδίκηση ταλέντων στην αγορά εργασίας. (Γράφημα 4)
Είναι ξεκάθαρο πως η προώθηση κριτηρίων ESG είναι καθολικό ζητούμενο των επενδυτών των εργαζομένων και των καταναλωτών. Οι εταιρείες θα πρέπει να ασχοληθούν με το θέμα ESG σε επίπεδο συνολικής στρατηγικής και όχι τυπικά ως άσκηση συμμόρφωσης, παρόλο που στην πλειονότητά τους συνήθως αρχικά κινητοποιούνται λόγω επιβολής κανονιστικών ρυθμίσεων.
Οι εταιρείες που θα αντιληφθούν το ESG ως έναν μετασχηματισμό στρατηγικής σημασίας θα μπορέσουν να δημιουργήσουν την απαραίτητη εμπιστοσύνη με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και ταυτόχρονα να δημιουργήσουν αξία για τους μετόχους μέσω των βιώσιμων λύσεων που θα δώσουν στις μεγάλες προκλήσεις του μέλλοντος. Το ίδιο ισχύει και σε επίπεδο εθνικών κρατών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της Ελλάδας, η οποία βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη ευκαιρία που επιφυλάσσει η σωστή αξιοποίηση του Green Deal και των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατή η δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για μια βιώσιμη ανάπτυξη που να αφορά το σύνολο της κοινωνίας και να προωθεί μια συμφωνία εμπιστοσύνης και προόδου.
Στο πλαίσιο των συζητήσεων για τα θέματα ESG οφείλεται να τονιστεί και η κρισιμότητα του ζητήματος της κλιματικής αλλαγής και της δέσμευσης που προκύπτει από τη Συμφωνία των Παρισίων για περιορισμό της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας σε 1,5°C μέχρι το τέλος του αιώνα.
Η μεγάλη πρόκληση για την επίτευξη μιας κατά το δυνατόν πιο ομαλής πράσινης μετάβασης, με τα συνολικά κεφάλαια που απαιτούνται να επενδυθούν στην Ευρώπη για να επιτευχθούν οι στόχοι της συμφωνίας να προσεγγίζουν τα 11,9 τρισ. δολάρια βάσει των εκτιμήσεων διεθνών αναλυτών. Το γεγονός αυτό αποτελεί ένα κρίσιμο ζήτημα το οποίο δημιουργεί ταυτόχρονα και μια μεγάλη ευκαιρία συνεργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο μεταξύ διεθνών οργανισμών, κυβερνήσεων και επιχειρήσεων ώστε να αντιμετωπιστεί με επιτυχία αυτή η μεγάλη πρόκληση για την ανθρωπότητα.