Τα τελευταία χρόνια, λόγω της πανδημίας της Covid-19, της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα και των υψηλών πληθωριστικών πιέσεων, έχει διαμορφωθεί ένα περιβάλλον διαρκών κρίσεων. Κατά πόσο στο τοπίο της permacrisis, όπως είναι ο όρος στην αγγλική γλώσσα, θα μπορούσαν οι επιχειρήσεις όχι μόνο να παραμείνουν ανθεκτικές, αλλά και να αναπτυχθούν; Όπως εξηγεί ο Γκρεγκουάρ Πουασόν, Εταίρος και Επικεφαλής Δημοσίων Υποθέσεων στην περιοχή EMEA και Επικεφαλής του γραφείου Βρυξελλών της συμβουλευτικής εταιρείας Dentons Global Advisors, οι εταιρείες μπορούν να κερδίσουν το στοίχημα της ανάπτυξης και της βιωσιμότητας. Αρκεί να υιοθετήσουν μια στρατηγική που επιτρέπει όχι μόνο την αξιολόγηση αλλά και την πρόληψη του κινδύνου, αναφέρει στο Κ Επιχειρείν με αφορμή την πρόσφατη εκδήλωση “Businesses in the Era of Permacrisis: The Experts’ View” που διοργάνωσε η εταιρεια Effectus.
– Είναι δυνατόν οι εταιρείες να ευδοκιμήσουν στην εποχή της «permacrisis»;
Απολύτως. Οι εταιρείες μπορούν να ευδοκιμήσουν στην εποχή της διαρκούς κρίσης υιοθετώντας μια στρατηγική πρόληψης και προσαρμογής στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Ο όρος «permacrisis» υποδηλώνει μια παρατεταμένη και διαρκή κατάσταση κρίσης, η οποία απαιτεί από τις επιχειρήσεις να επανεξετάσουν τις στρατηγικές και τη λειτουργία τους. Αυτό συνεπάγεται τη δημιουργία ισχυρών επιχειρηματικών μοντέλων, την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών και τη διαφοροποίηση των ροών εσόδων. Πιστεύω ότι η βιωσιμότητα και η κοινωνική ευθύνη διαδραματίζουν εξίσου κρίσιμο ρόλο, όπως και η αποτελεσματική επικοινωνία για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η προληπτική διαχείριση κρίσεων, ο ευέλικτος χαρακτήρας της ηγεσίας και η σφαιρική προσέγγιση είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή πορεία σε ένα πεδίο συνεχών προκλήσεων.
– Πώς αλληλοσυνδέονται η τεχνολογία, η κοινωνική ευθύνη και η γεωπολιτική;
Στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο τοπίο, η τεχνολογία, τα κριτήρια ESG και η γεωπολιτική συνδέονται με έναν πολύπλοκο τρόπο. Οι τεχνολογικές εξελίξεις διαμορφώνουν τις πρακτικές ESG, με τις εταιρείες να χρησιμοποιούν την καινοτομία για να ευθυγραμμιστούν με τους στόχους βιωσιμότητας και τα ηθικά πρότυπα. Ταυτόχρονα, η γεωπολιτική επιδρά στον τρόπο που αναπτύσσεται η τεχνολογία και διαμορφώνει το ρυθμιστικό πλαίσιο, επηρεάζοντας την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και τη δυναμική της αγοράς. Η αλληλεπίδραση μεταξύ αυτών των στοιχείων υπογραμμίζει τη σημασία που έχει για τις εταιρείες να κινούνται στο σύνθετο αυτό τοπίο, με μια ολιστική προσέγγιση, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τόσο τις αρχές ESG όσο και τους γεωπολιτικούς παράγοντες κατά τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων. Η επιτυχία σε αυτό το διασυνδεδεμένο περιβάλλον απαιτεί από τις επιχειρήσεις την υπεύθυνη αξιοποίηση της τεχνολογίας, την ευθυγράμμιση με τα κριτήρια ESG και την προσαρμογή στις γεωπολιτικές αλλαγές ώστε να επιτυγχάνεται ο στόχος της διαρκούς ανθεκτικότητας και ανταγωνιστικότητας.
– Διακρίνετε διαφορές ως προς το πώς αξιολογούν το ρίσκο οι μεγάλες εισηγμένες εταιρείες και οι οικογενειακές επιχειρήσεις;
Ο τρόπος αντίληψης του κινδύνου διαφέρει μεταξύ των μεγάλων εταιρειών και των οικογενειακών επιχειρήσεων, λόγω εγγενών διαφορών στη δομή και στις προτεραιότητές τους. Οι μεγάλοι εισηγμένοι όμιλοι, έχοντας ως γνώμονα το πολυϊδιοκτησιακό καθεστώς και την επιτακτική ανάγκη να διαφυλαχθεί η αξία της μετοχής, τείνουν να δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην αξιολόγηση του ρίσκου, ως μέσου συμμόρφωσης με το ρυθμιστικό πλαίσιο και ικανοποίησης των προσδοκιών μιας διαφοροποιημένης επενδυτικής βάσης. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων συχνά επηρεάζεται από την ανάγκη για διαφάνεια και ανταπόκριση στη δυναμική των αγορών.
Ο όρος «perma-crisis» υποδηλώνει μια παρατεταμένη και διαρκή κατάσταση κρίσης, η οποία απαιτεί από τις επιχειρήσεις να επανεξετάσουν τις στρατηγικές και τη λειτουργία τους.
Από την άλλη πλευρά, οι οικογενειακές επιχειρήσεις, όπου η ιδιοκτησία είναι, συνήθως, συγκεντρωμένη και χαρακτηρίζονται από ένα πιο μακρόπνοο όραμα, αξιολογούν το ρίσκο χωρίς να έχουν ως μοναδικό κριτήριο την άμεση διαχείριση των χρηματοοικονομικών επιπτώσεων. Για τις οικογενειακές επιχειρήσεις, παράγοντες όπως η διατήρηση των οικογενειακών αξιών, η διασφάλιση της ιστορικότητας και η κατανόηση της δυναμικής των τοπικών κοινωνιών αποτελούν πυλώνες της στρατηγικής αξιολόγησης ρίσκου. Η προσαρμοστικότητα και ο τοπικός χαρακτήρας των οικογενειακών επιχειρήσεων διαμορφώνει μια διακριτή οπτική σε σχέση με την εκτίμηση του ρίσκου, η οποία χαρακτηρίζεται από μια πιο λεπτή και προσαρμοσμένη στο περιβάλλον λειτουργίας προσέγγιση.
– Πιστεύετε ότι η αξιολόγηση και η διαχείριση του πολιτικού κινδύνου αλληλοσυνδέονται ολοένα και περισσότερο;
Η αξιολόγηση και η διαχείριση του κινδύνου γίνονται ολοένα και πιο αλληλένδετες, αντανακλώντας τη δυναμική και την πολυπλοκότητα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Σε μια εποχή αυξημένης γεωπολιτικής αστάθειας και διασυνδεδεμένων οικονομιών, ο πολιτικός κίνδυνος μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στις επιχειρήσεις.
Η αυξανόμενη διασύνδεση της αξιολόγησης του ρίσκου με το management είναι εμφανής στο σύγχρονο παγκόσμιο επιχειρηματικό τοπίο. Καθώς οι επιχειρήσεις διεθνοποιούνται, η εφοδιαστική αλυσίδα γίνεται περισσότερο διασυνδεδεμένη και η τεχνολογία επιταχύνει τη ροή της πληροφορίας, τα γεγονότα σε μια περιοχή μπορούν να αποκτήσουν παγκόσμια διάσταση. Οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται την ανάγκη αξιολόγησης των πολιτικών κινδύνων συνολικά για να κατανοήσουν ενδεχόμενες επιπτώσεις στη λειτουργία τους, την εφοδιαστική αλυσίδα και την πρόσβασή τους στην αγορά. Οι κανονιστικές αλλαγές, ειδικά σε μια εποχή αυξημένης ευαισθησίας όσον αφορά το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση, υπογραμμίζουν περαιτέρω τη σπουδαιότητα της πληροφόρησης σχετικά με τις πολιτικές εξελίξεις. Ο ευάλωτος χαρακτήρας της εφοδιαστικής αλυσίδας ενωπίω της πολιτικής αστάθειας και οι υψηλές προσδοκίες των επενδυτών για αποτελεσματική διαχείριση του πολιτικού κινδύνου υπαγορεύουν την υιοθέτηση ολιστικής προσέγγισης, που ενσωματώνει στην επιχειρηματική στρατηγική την αξιολόγηση του πολιτικού και μη ρίσκου.
– Είναι η Ελλάδα σημαντική χώρα από γεωπολιτική άποψη;
Η Ελλάδα έχει γεωπολιτική σημασία λόγω της στρατηγικής της θέσης στο σταυροδρόμι της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής, κυρίως κατά μήκος κρίσιμων διεθνών υδάτινων οδών, όπως η Μεσόγειος, το Αιγαίο και το Ιόνιο. Ως μέλος τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στην περιφερειακή ασφάλεια και οικονομική συνεργασία, επηρεάζοντας ευρύτερες γεωπολιτικές συμμαχίες και συζητήσεις. Η ανακάλυψη αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο προσθέτει μια οικονομική διάσταση στη σημασία της χώρας, ενώ ιστορικοί και πολιτιστικοί δεσμοί καθιστούν την Ελλάδα σύμβολο του δυτικού πολιτισμού. Η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών από τη χώρα, η εμπλοκή σε εδαφικές διαφορές, ιδιαίτερα με την Τουρκία στο Αιγαίο Πέλαγος, και η ιστορική σημασία της ενδυναμώνουν τον ρόλο της ως ρυθμιστή της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή, και ισχυρό παίκτη στο πεδίο της ενέργειας. Η πολύπλευρη γεωπολιτική σημασία της καθιστά την Ελλάδα πρωταγωνιστή στην Ανατολική Μεσόγειο και όχι μόνο.
*O κ. Γκρεγκουάρ Πουασόν είναι εταίρος, επικεφαλής δημοσίων υποθέσεων στην περιοχή EMEA, επικεφαλής του γραφείου Βρυξελλών της συμβουλευτικής εταιρείας Dentons Global Advisors.