Ενας χρυσός κανόνας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να αποφεύγει τις ρητορικές εξάρσεις και τους φραστικούς λεονταρισμούς. Αυτό είναι πρωτίστως το γήπεδο στο οποίο παίζει η Τουρκία. Η τουρκική πολιτική ηγεσία είναι προσεκτική σε πρακτικές κινήσεις εις βάρος της Ελλάδος. Προβαίνει σε αυτές μόνον όταν είναι περίπου βέβαια για το θετικό αποτέλεσμα. Αρέσκεται, όμως, κατά καιρούς να δίνει λεκτική τροφή στον λαό της, ιδίως όταν αισθάνεται ότι δεν πάνε καλά τα πράγματα στις διμερείς σχέσεις.
Ο κανόνας της αποφυγής δηλώσεων από ελληνικής πλευράς έδειξε ότι ανατρέπεται με όσα είπε ο Ελληνας αρχηγός ΓΕΕΘΑ. Προειδοποίησε την Τουρκία ότι εάν επιχειρήσει να καταλάβει κάποια βραχονησίδα, αυτή θα ισοπεδωθεί. Της ελληνικής δηλώσεως ακολούθησε, όπως ήταν αναμενόμενο, μπαράζ απαντήσεων Τούρκων επισήμων. Εάν δεν προερχόταν από το συγκεκριμένο πρόσωπο, η δήλωση θα προβλημάτιζε. Κατά καιρούς ακούγονται διάφορες λεκτικές υπερβολές από τον υπουργό Εθνικής Αμυνας. Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, όμως, δεν μας έχει συνηθίσει σε τέτοιου τύπου δηλώσεις –για την ακρίβεια, σπανίως κάνει δηλώσεις για τα ελληνοτουρκικά– οπότε οφείλουμε να τις προσεγγίσουμε με προσοχή και περίσκεψη.
Η Τουρκία, εδώ και αρκετό καιρό, βρίσκεται σε αδιέξοδο ως προς την πολιτική της στην Ανατολική Μεσόγειο. Η κυπριακή ΑΟΖ είναι οριοθετημένη με τρεις διεθνείς συμφωνίες. Ξένες πετρελαϊκές εταιρείες-κολοσσοί κάνουν γεωτρήσεις κατόπιν διεθνών διαγωνισμών της κυπριακής κυβερνήσεως σε τεμάχια νοτίως του νησιού. Η ευρύτερη θαλάσσια περιοχή είναι γεμάτη με πολεμικά πλοία. Οι διεθνείς παίκτες είναι πλέον πολλοί και η Ανατολική Μεσόγειος είναι αυτή την περίοδο η πιο στρατιωτικοποιημένη περιοχή του πλανήτη. Μέσα από κάποιες δηλώσεις Tούρκων επισήμων φαίνεται εδώ και δύο εβδομάδες ότι η Τουρκία επιστρέφει στο Αιγαίο. Είναι ένα πεδίο που γνωρίζει καλά και όπου κυρίως δεν εμπλέκονται άλλες χώρες. Η διαμάχη είναι διμερής. Πριν από μερικούς μήνες είχε διαρρεύσει στον Tύπο ότι ξένες μυστικές υπηρεσίες ενημέρωσαν την Ελλάδα πως οι Τούρκοι σχεδίαζαν κατάληψη μιας μικρής νησίδας στο Βόρειο Αιγαίο. Πιθανόν επρόκειτο για τη νησίδα Παναγιά έξω από τις Οινούσσες στη Χίο. Δεν γνωρίζουμε αν υπήρξε κάποια καινούργια τέτοια πληροφορία. Οι δηλώσεις Αποστολάκη οδηγούν σε τέτοιες σκέψεις. Eνας δεύτερος κανόνας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι ότι τουλάχιστον η κυβέρνηση δεν ανεβάζει τους τόνους στα ελληνοτουρκικά και γενικότερα στα θέματα εξωτερικής πολιτικής με το βλέμμα στραμμένο στο εσωτερικό ακροατήριο. Είδαμε τα αποτελέσματα της ανατροπής αυτής της αντιλήψεως στη συμφωνία των Πρεσπών.
Η κυβέρνηση προσπαθούσε να διαπραγματευθεί αλληθωρίζοντας, παράλληλα, προς τη διάσπαση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Δεν πρέπει για λόγους πολιτικής επιβιώσεως στις επερχόμενες εκλογές να ξαναγίνει το ίδιο λάθος. Εάν οι δηλώσεις Αποστολάκη στόχευαν να περάσει συγκεκριμένο μήνυμα προς Τουρκία, το μήνυμα πέρασε. Οι φραστικές εξάρσεις παραμένουν προνομιακό πεδίο της Τουρκίας. Δουλειά της ελληνικής κυβερνήσεως είναι να κατεβάσει τους τόνους και δουλειά του ελληνικού στρατού είναι να βρίσκεται επί του πεδίου, εκεί δηλαδή όπου οι Τούρκοι μπορεί να επιχειρήσουν να δημιουργήσουν κάποιο επεισόδιο. Δεν χρειάζονται άλλα λόγια.
* Ο κ. Αγγελος Μ. Συρίγος είμαι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.