Πώς θα είναι η Ελλάδα σε 30 χρόνια, σε ποια Ευρώπη;
Αν η κρίση δίδαξε κάτι, είναι ότι το εθνικό εισόδημα είναι βασικό για την εικόνα μιας χώρας. Το βυθιζόμενο από το 2008 ΑΕΠ περιγράφει μια καταρρέουσα καθημερινή πραγματικότητα. Η χώρα χειροτέρευε παντοιοτρόπως: από δρόμους και νοσοκομεία (που γύρισαν από σχεδόν-πρώτο-κόσμο σε βαθιά Βαλκάνια) έως την εθνική άμυνα (που κατακρημνίστηκε, αποθρασύνοντας την Τουρκία). Για να περιγράψουμε πώς θα είμαστε το 2049, πρέπει να προβλέψουμε το εισόδημά μας. Πριν προβλέψουμε όμως το μέλλον, ας δούμε το παρελθόν. Στη διεθνή οικονομική κατάταξη του 1913, οι ΗΠΑ ήταν πλουσιότερες όλων, η Γερμανία ευπορότερη της Γαλλίας, που υπερτερούσε της Ιταλίας, που ξεπερνούσαν την Ισπανία. Παρόλο που σήμερα έχουμε προχωρήσει ασύγκριτα, η σχετική εικόνα είναι οικεία. Και όμως, κάποιοι κατάφεραν την ανατροπή. Η Ιρλανδία από φτωχή βρετανική περιφέρεια ξεπέρασε τους πάντες (και την Αγγλία!). Η Ισπανία ξεπέρασε γρήγορα την κρίση, μας άφησε πολύ πίσω, σήμερα ξεπερνά την Ιταλία. Εντυπωσιακότερη όλων, η Νότια Κορέα: το 1913 ανύπαρκτη (ιαπωνική κατοχή), το 1980 είχαμε τριπλάσιο εισόδημα· σήμερα είναι 60% πλουσιότερη από εμάς!
Η Ελλάδα, την ίδια περίοδο, έζησε άλματα, αλλά και πτώσεις. Το 1913 η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων ήταν στο 43% των Γερμανών. Το 2017 είχε ανεβεί στο 55% – αλλά δέκα χρόνια πριν ήταν στο 80%. Πριν κατηγορήσουμε μνημόνια και ξένους, προσέξτε ότι το 1980-1990 είχαμε επίσης δεκαετία οπισθοχώρησης, από 73% σε 59%. Τέτοιες καταστροφές, κατά Στ. Καλύβα, έχουν ξανασυμβεί – λες και όποτε προσεγγίζουμε ευρωπαϊκό πυρήνα, ξαφνικά αυτοκτονούμε. Θα συνεχίσουμε έτσι;
Καμία χώρα δεν είναι καταδικασμένη σε αιώνια παρακμή, ούτε μένει άκοπα στην κορυφή (βλ. Αγγλία ή Αργεντινή). Η μεγάλη ανατροπή είναι εφικτή. Εδώ όμως συγκρούονται δύο αναπτυξιακά οράματα. Υπάρχει το όραμα ΣΥΡΙΖΑ, όπως το εκφράζει ακόμη και ο μορφωμένος κ. Τσακαλώτος: Αιώνιοι χαμένοι και αιώνιοι νικητές, αιώνια «αλληλεγγύη» και αναδιανομή. Προκομμένοι ξένοι καλούνται συνεχώς να ελεήσουν μια αδύναμη Ελλάδα. Εξόχως προσβλητικό για εμάς, αλλά καταστροφικό και για την Ευρώπη.
Υπάρχει και το πεφωτισμένα πατριωτικό ευρωπαϊκό όραμα. Ευρώπη αρωγής στους άτυχους, όχι τους φαύλους, που παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες στα κράτη-μέλη, αλλά απαιτεί και αυτοπειθαρχία. Η Κορέα θαυματούργησε χωρίς ΕΣΠΑ και «ανακυκλωμένα» πλεονάσματα. Αλλά και η Ελλάδα του ’60 δεν δαιμονοποιούσε ξένους – μόρφωνε μαζικά νέους, έχτιζε δρόμους, ξενοδοχεία, σπίτια και, γιατί όχι, εξοχικά.
Στις ευρωεκλογές ας πάρουμε τον δρόμο της ανατροπής, στην Ευρώπη της διεθνούς αριστείας. Από «φιλολαϊκή» Ευρώπη του λαϊκισμού, που πνίγηκε στην ανικανότητα, και «των εθνών-κρατών» που δίδαξε το μίσος μεταξύ λαών, φτάνει, χορτάσαμε.
* Ο κ. Σωτήρης Γεωργανάς είναι αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικών στο City, Πανεπιστήμιο Λονδίνου.