Τη στιγμή, κατά την οποία ο κόσμος ολόκληρος διολισθαίνει προς την οικονομική ύφεση, ένα φόρουμ οικονομολόγων και εμπορικών στελεχών πρότεινε μία σειρά νεωτεριστικών μέτρων με σκοπό την τόνωση, διεθνώς, της οικονομικής αναπτύξεως και της απασχολήσεως.
Οι προτάσεις υπεβλήθησαν κατά τη διάρκεια συζητήσεως στρογγυλής τραπέζης στη Γενεύη, την περασμένη Παρασκευή, την οποία είχε διοργανώσει το Δεθνές Γραφείο Εργασίας και η International Herald Τribune.
Μεταξύ των προκλητικών προτάσεων που έκαναν τα μέλη του φόρουμ συμπεριλαμβάνεται και η έκκλησή τους για τη δημιουργία «κυκλώματος θραύσεως» της ανεργίας, το οποίο θα επιβραδύνει το ρυθμό των απολύσεων, καθώς και οι συμβουλές τους για περισσότερες φοροαπαλλαγές ώστε να ενισχυθούν οι επενδύσεις.
Καλούν, επίσης, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να επιστρέψει στην αρχική του αποστολή δηλαδή στη χορήγηση ρευστού για τις χώρες εκείνες, που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες.
Πασχίζουν
Η συζήτηση ξεκίνησε, τη στιγμή κατά την οποία διεθνείς οικονομικοί ηγέτες πασχίζουν να βρουν νέους τρόπους για να αντιμετωπίσουν τη διεθνή οικονομική κρίση, η οποία συνεχώς βαθαίνει ιδιαιτέρως μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, στη Νέα Υόρκη και στην Ουάσιγκτον.
Διοικητές κεντρικών τραπεζών, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη, οι οποίοι διακατέχονται από ανησυχίες αναμένεται να λάβουν αποφάσεις για περαιτέρω μείωση των επιτοκίων, την τρέχουσα εβδομάδα, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) αρχίζει τη σύνοδό του στην Ντόχα του Κατάρ αύριο. Ο ΠΟΕ θα επιδιώξει την κατάργηση των εμπορικών περιορισμών, ώστε να τονωθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο η διεθνής οικονομική ανάπτυξη.
Ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, μέλος του φόρουμ ο οποίος φέτος τιμήθηκε και με το βραβείο Νόμπελ, υπέβαλε ένα ευρύ σχέδιο αποτελούμενο από πέντε σημεία αναφορικά με την οικονομική ανάκαμψη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι προτάσεις του περιλαμβάνουν: Αύξηση των επιδομάτων ανεργίας, προσωρινές φορολογικές πιστώσεις και επιστροφή φόρων ως μέτρων για την τόνωση των επενδύσεων, εναρμόνιση της νομοθεσίας μεταξύ διαφορετικών πολιτειών ως προς την κατανομή του εισοδήματος στις τροπολογίες ορθολογισμού με τις άλλες αμερικανικές Πολιτείες και ένα νέο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων.
Επισημάνσεις
Ορισμένα άλλα μέλη του φόρουμ επισήμαναν τις ταχείες επιδράσεις της διεθνούς οικονομικής επιβραδύνσεως στα αναπτυσσόμενα κράτη. Απηύθυναν κατεπείγουσα έκκληση στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να ενισχύσει τα οικονομικά αναπτυξιακά μέτρα προς τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη παρόμοια με εκείνα τα οποία ενεκρίθησαν και για τα αναπτυγμένα κράτη.
Η συζήτηση παρ’ όλο ότι ήταν άτυπη και αντιπροσώπευε ουσιαστικά τις απόψεις εκάστου των παρευρεθέντων, κρίνεται ως κάτι το ασύνηθες αναφορικά με το ότι έφερε στην τράπεζα των συνομιλιών εκπροσώπους της διεθνούς επιχειρηματικής κοινότητας, ομάδες εργατικών ενώσεων και περιβαλλοντολόγων καθώς και οικονομολόγους.
Η International Herald Tribune, συμφώνησε να συντονίσει τη συζήτηση και να δημοσιεύσει τα καίρια σημεία της.
Το κεντρικό θέμα που έθεσε η επιστολή φέρει τον τίτλο «πώς να προωθήσετε μία αξιοπρεπή εργασία την εποχή της αβεβαιότητος». Η συζήτηση είχε διοργανωθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να συμπέσει με τη σύνοδο την περασμένη εβδομάδα του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, στην οποία παρέστησαν και υπουργοί εργασίας και αρμόδιοι εμπειρογνώμονες για την ανάπτυξη, από ολόκληρο τον κόσμο.
Στο φόρουμ συμμετείχε ο Χουάν Σομάβια, γενικός διευθυντής του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, ο νομπελίστας κ. Στίνγκλιτς, πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων των ΗΠΑ, ο πρώην υπουργός εργασίας των ΗΠΑ Ρόμπερτ Ράϊχ, ο Ντανιέλ Φουνές ντε Ριόχα, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Οργανώσεως Εργοδοτών, ο λόρδος Μπιλ Μπρετ, πρώην συνδικαλιστής και αντιπρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας και πολλές άλλες προσωπικότητες.
Τη συζήτηση του φόρουμ διηύθυνε ο Ντέιβιντ Ιγκνάσιους, διευθυντής της International Herald Tribune, ο οποίος είπε μεταξύ άλλων και τα εξής: Ενα πράγμα, που ανησυχεί σήμερα τους ανθρώπους περισσότερο και από τους σπόρους του άνθρακα είναι το πώς να μην χάσουν τη δουλειά τους. Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον του πολέμου και της υφέσεως ποιες είναι οι σωστές πολιτικές για την προώθηση της απασχολήσεως και της ευημερίας;
Ο Ρόμπερτ Ράϊχ εξέφρασε την άποψη ότι αρχικώς θα πρέπει να τεθεί το θέμα της δημοσιονομικής και της νομισματικής πολιτικής και ότι τα βασικό σημείο έγκειται στο ότι η πολιτική αυτή θα πρέπει να είναι περισσότερο αναπτυξιακή από ό,τι ήταν στο παρελθόν. Είμαστε -είπε- εγκλωβισμένοι σε ένα παλιό τρόπο σκέπτεσθαι αναφορικά με αυτά τα θέματα. Εχουν λεχθεί πολλά υπέρ της δημοσιονομικής λιτότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη. Μέχρι και την 11η Σεπτεμβρίου είμαστε κρεμασμένοι σε λογιστικά στοιχεία αναφορικά με το πλεόνασμα της κοινωνικής ασφαλίσεως, το οποίο ουδείς τολμούσε να πειράξει. Τώρα -δόξα σοι ο Θεός- το έχουμε ξεπεράσει το στάδιο αυτό.
Ομως τα μέτρα για την προώθηση της οικονομικής αναπτύξεως, για τα οποία συζητούμε, εξακολουθούν να είναι ανεπαρκή. Το νομοσχέδιο, που βρίσκεται στη Βουλή των Αντιπροσώπων είναι υπέρ των φοροαπαλλαγών κυρίως για τις επιχειρήσεις. Μου φαίνεται ότι ασθενεί από απόψεως συμβουλών διότι οι επιχειρήσεις έχουν ήδη μία πλεονάζουσα ικανότητα και δεν πρόκειται να αυξήσουν τις δαπάνες τους για την ανέγερση εγκαταστάσεων και εξοπλισμών έως ότου οι καταναλωτές αρχίσουν να αγοράζουν ξανά. Τα υπόλοιπο μέρος του νομοσχεδίου αφορά κυρίως φοροαπαλλαγές ιδίως για τους πλουσίους.
Τι επιβάλλεται
Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στις φοροαπαλλαγές για τους χαμηλόσμισθους και για τα άτομα με χαμηλό εισόδημα. Χρειαζόμαστε αυτή την κατηγορία των ατόμων προκειμένου να επιβραδυνθεί ο ρυθμός των απολύσεων διότι ο μεγάλος αριθμός των απολύσεων που έχει εξαγγελθεί έχει ένα κατασταλτικό αποτέλεσμα εφόσον όλοι μας διερωτώμεθα τι πρόκειται να επακολουθήσει.
Εν συνεχεία η International Herald Tribune υπέβαλε την ακόλουθη ερώτηση προς τον Τζόζεφ Στίγκλιτς. Τι κρίνετε ως το κατάλληλο πακέτο μέτρων για την αναθέρμανση της οικονομίας; Ο κ. Στίγκλιτς έδωσε την εξής απάντηση:
Εν πρώτοις θα αρχίσω από το βασικότερο σημείο της αβεβαιότητος που επικρατεί και το οποίο είναι η απασχόληση. Εγω θα αποφάσιζα την αύξηση των επιδομάτων ανεργίας για τους εργαζομένους που χάνουν τη δουλειά τους.
Δεύτερον, είμαι υπέρ μίας προσωρινής φοροπιστώσεως. Και λέω προσωρινής διότι θα πρέπει να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να επενδύσουν τώρα, που υπάρχει πραγματική ανάγκη επενδύσεων.
Τρίτον, θα πρότεινα την επιστροφή φόρων σε όσους προβαίνουν σε επενδύσεις. Ορισμένες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν καταβάλει μεγάλη φορολογία στο παρελθόν και οι οποίες επιθυμούν να κάνουν και τώρα επενδύσεις μπορούν να κάνουν χρήση του μέτρου αυτού σε περίπτωση που συνεχίσουν να επενδύουν.
Τέταρτον χρειάζεται να αποφύγουμε την κυκλική επιδείνωση των προβλημάτων λιτότητος, μέσω περικοπών τη στιγμή αυτή κατά την οποία χρειάζεται αντιθέτως να αυξήσουμε τις δαπάνες μας.
Πέμπτον χρειαζόμαστε περισσότερες δημόσιες δαπάνες. Θα πρέπει να καθορίσουμε τους τομείς, του δημοσίου που χρειάζονται κατεπειγόντως επενδύσεις, όπως η παιδεία και η έρευνα. Οι τομείς αυτοί είναι ευαίσθητοι στον οικονομικό κύκλο και οι επενδύσεις που απαιτούν θα πρέπει να γίνουν τάχιστα.
Ο Σομάβια
Και οι απόψεις του Χουάν Σομάβια: Νομίζω ότι η έννοια του πακέτου τονώσεως της διεθνούς οικονομικής αναπτύξεως τελικώς θα κριθεί στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Εχουμε όλους τους παράγοντες της πραγματικής οικονομίας να κάθονται εδώ στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας και επομένως έχουμε την υποχρέωση να μιλήσουμε σχετικά με την οικονομική πολιτική και συγκεκριμένα για το πώς επηρεάζει τον επιχειρηματικό κύκλο και τους εργαζομένους. Και θα πρέπει να σκεφθούμε όλα αυτά πολύ γρήγορα. Πολύ σύντομα θα γίνει στην Οτάβα του Καναδά, η σύνοδος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Θα παραστώ εκεί εκ μέρους του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας. Το σημείο εκκινήσεως βρίσκεται εδώ στην παρούσα τράπεζα των συνομιλιών, όπου συμφωνήσαμε να ακούσει ο ένας τον άλλο».
Ο Ντανιέλ Φουνές ντε Ριόχα εξέφρασε την άποψη ότι «αισθάνεται ότι αντιμετωπίζουμε την πρώτη διεθνή κρίση κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της παγκοσμιοποιήσεως και για το λόγο ακριβώς αυτόν χρειαζόμαστε απαντήσεις διεθνούς εμβέλειας. Και όταν λέω απαντήσεις διεθνούς εμβέλειας, οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν οπωσδήποτε ορισμένες απαντήσεις διότι έχουν προβλήματα με τον προϋπολογισμό τους. Σε πολλά κράτη, όμως, δεν υπάρχουν δυνατότητες προσβάσεώς τους στις διεθνείς αγορές.
Ο Μπιλ Μπρετ
Ο λόρδος Μπιλ Μπρετ: Διερωτάμαι πάντοτε τι επιδράσεις θα έχουν αυτές οι συζητήσεις στα κατώτερα πατώματα του εργοστασίου. Πώς οι απλοί εργάτες θα δεχθούν τις συζητήσεις. Τι σκέπτονται τα θύματα, διότι οι εργαζόμενοι πάντοτε καταλήγουν να είναι θύματα, επειδή είναι οι πρώτοι που χάνουν τη δουλειά τους. Τι πρόκειται να συμβεί αυτή την εβδομάδα στην Ντόχα; Πρόκειται να έχουμε ένα γύρο Σιάτλ αριθμό 2; Πρόκειται να προκύψει κάτι το θετικό; Για να μοιρασθούμε μερικές κοινές απόψεις θα πρέπει να πούμε ότι το διεθνές συνδικαλιστικό κίνημα υπήρξε υπέρ των ελευθέρων εμπορικών συναλλαγών, διεθνώς, καθώς επίσης και υπέρ της παγκοσμιοποίησης εφόσον σε αυτή συμπεριλαμβάνονται ορισμένοι όροι αξιοπρέπειας για την προστασία των εργαζομένων και για τη διεύρυνση της παγκοσμιοποίησης. Προς το παρόν, όμως, επικρατεί ένα κύμα αντιθέσεως εκ μέρους του διεθνούς εργατικού κινήματος. Τα μέλη των εργατικών ενώσεων λένε: «Ενα λεπτό. Η κατάταση αυτή αποτελεί λύτρωση ούτε για μας ούτε και για την πλειονότητα των συναδέλφων μας στον αναπτυγμένο κόσμο».