Η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών κ. Ισμαήλ Τζεμ ολοκληρώθηκε -εκτος εκείνου που αφορα στην επανεισδοχή λαθρομεταναστων- με την υπογραφή ορισμένων πρωτοκόλλων ήσσονος σημασίας, την ανακοίνωση συμφωνίας επί τριών νέων Μέτρων Οικοδομήσεως Εμπιστοσύνης, αλλά παράλληλα κατέδειξε τις σοβαρότατες διαφορές που χωρίζουν την Αθήνα και την Αγκυρα αναφορικώς με τη λύση του πολιτικού προβλήματος της Κύπρου και την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ο κ. Τζεμ, ο οποίος έγινε χθες δεκτός από τον πρωθυπουργό κ. K. Σημίτη, αρνήθηκε να σχολιάσει τις δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού κ. Μπουλέντ Ετσεβίτ, που απείλησε ακόμη και με προσάρτηση των Κατεχομένων σε περίπτωση κατά την οποία η Κύπρος ενετάσσετο στην Ε.Ε. και επανέλαβε τις θέσεις της Αγκυρας περί της ανάγκης «αμοιβαίως αποδεκτής λύσεως», που εξασφαλίζεται κατά την άποψή του με τη «λύση» της συνομοσπονδίας. Στην αντίθετη ακριβώς κατεύθυνση κινήθηκε, όπως ήταν αναμενόμενο, ο κ. Γ. Παπανδρέου, ο οποίος τόνισε ότι η Ελλάς υποστηρίζει τη λύση της ομοσπονδίας, βάσει των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
«Δυσκολίες»
Ως προς τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Κύπρου και την ένταξή της στην Ε.Ε. δίχως προηγούμενη λύση του προβλήματος, ο κ. Τζεμ ισχυρίσθηκε ότι «μία τέτοια προοπτική μπορεί να δημιουργήσει δυσκολίες σε όλους και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο παροτρύνουμε τους πάντες να ανεύρουν μία αμοιβαίως αποδεκτή λύση».
Επί του ιδίου θέματος ο κ. Παπανδρέου αναφέρθηκε στις αποφάσεις του Ελσίνκι, που προβλέπουν ότι εάν δεν εξευρεθεί λύση στο Κυπριακό, τούτο δεν συνιστά λόγο αποκλεισμού της Κύπρου από την ένταξή της στην Ε.Ε. «Υπάρχει μία μικρή περίοδος ενός με ενάμιση έτους και θα πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειές μας ώστε να βρούμε μία λύση», είπε ο κ. Παπανδρέου.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών απέφυγε να εξειδικεύσει ποιες θα είναι οι συνέπειες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις εάν τελικώς η ελευθέρα Κύπρος ενταχθεί στην Ε.Ε. και πρόσθεσε ότι «όσο καλύτερες είναι οι προοπτικές για μία αμοιβαίως αποδεκτή λύση στο Κυπριακό, τόσο καλύτερες θα είναι και οι προοπτικές των διμερών σχέσεων»
Οι δηλώσεις του κ. Τζεμ περί το Κυπριακό ήσαν προσεκτικώς διατυπωμένες και ασφαλώς το Κυπριακό βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στην Τουρκία, όπως τεκμαίρεται και από την πρόταση 126 Τούρκων βουλευτών για συζήτηση του θέματος κεκλεισμένων των θυρών.
Αναφορικώς με τις αιτιάσεις που διατύπωσαν ανώτατοι αξιωματούχοι της Τουρκίας περί της δήθεν υπάρξεως στρατοπέδων εκπαιδεύσεως τρομοκρατών στην Ελλάδα, ο κ. Τζεμ προτίμησε να δώσει μία γενική απάντηση, τονίζοντας ότι «όλοι έχουμε την πολτική θέση, αλλά και την ανθρωπιστική υποχρέωση να καταπολεμήσουμε την τρομοκρατία και την ύπαρξη στρατοπέδων εκπαιδεύσεως», για να διευκρινίσει στη συνέχεια ότι ομιλεί για στρατόπεδα σε όλες τις χώρες.
Από την πλευρά του, ο κ. Παπανδρέου υπογράμμισε ότι «δεν θα επιτρέψουμε καμία παράνομη δραστηριότητα στο ελληνικό έδαφος, δεν θα επιτρέψουμε συγκεκριμένως δραστηριότητες που σχετίζονται καθ’ οιονδήποτε τρόπο με την τρομοκρατία στο έδαφός μας»
Οι δύο υπουργοί υπέγραψαν πρωτόκολλο επανδεισδοχής λαθρομεταναστών, ένα θέμα που ιδιαιτέρως ενδιαφέρει την Ελλάδα. Βάσει του πρωτοκόλλου που εγκαθιδρύει ένα μηχανισμό αντιμετωπίσεως ενός σοβαρότατου προβλήματος, η επανεισδοχή μπορεί να γίνει εντός 15 ημερών και προβλέπει επαναπροώθηση ατόμων προερχομένων από τρίτες χώρες, υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
Επίσης υπεγράφη πρωτόκολλο για τη διαμόρφωση μονάδος αντιμετωπίσεως καταστροφών, πρωτόκολλο συνεργασίας των διπλωματικών ακαδημιών των δύο χωρών, πρωτόκολλο για την εφαρμογή της συμβάσεως πολιτιστικών υποθέσεων και συμφωνία ολυμπιακής εκεχειρίας. Τέλος, οι δύο υπουργοί ανακοίνωσαν συμφωνία επί τριών νέων ΜΟΕ, που προβλέπουν ανταλλαγή απόψεων των Αρχηγών Γενικών Επιτελείων επί διεθνών θεμάτων, την πρόσκληση αξιωματικών από τις δύο χώρες για την παρακολούθηση άπαξ του έτους στρατιωτικών ασκήσεων μεγάλης κλίμακος και περιβαλλοντική συνεργασία στον Εβρο.
Το «αγαπητέ» έγινε «κύριε»…
Οι τουρκικές εφημερίδες παρουσίασαν την επίσκεψη του κ. Ισμαήλ Τζεμ στην Ελλάδα με το σχόλιο ότι πραγματοποιήθηκε σε μια ατμόσφαιρα σαφώς επηρεασμένη από το Κυπριακό. «Το αγαπητέ έγινε κύριε», είναι ο πρωτοσέλιδος τίτλος της «Χουριέτ» και ο κύριος αρθρογράφος της εφημερίδας κ. Οκτάι Εκσί χαρακτηρίζει ως ψυχρολουσία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τις πρόσφατες δηλώσεις του κ. Τζεμ για το Κυπριακό. Η εφημερίδα γράφει ότι ανάμεσα στους κ. Παπανδρέου και Τζεμ, που μέχρι πρότινος αποκαλούσαν ο ένας τον άλλο «αγαπητέ», πνέουν τώρα «ψυχροί άνεμοι» και σχολιάζει ότι η επίσκεψη του κ. Τζεμ στην Αθήνα ξεκίνησε σε μια «παγωμένη ατμόσφαιρα».
«Ταγκό στην Αθήνα υπό τη σκιά του Κυπριακού», γράφει η «Ζαμάν». «Ο Τζεμ που μετέβη στην Αθήνα έπειτα από σκληρές δηλώσεις για το Κυπριακό, αντιμετωπίστηκε ψυχρά. Ο Παπανδρέου αποκάλεσε τον Τζέμ κύριο αντί για αγαπητέ Ισμαήλ», γράφει η «Ακσάμ», ενώ η «Ραντικάλ» γράφει για «Συνάντηση στην Αθήνα γεμάτη σύννεφα καταιγίδας».
Με «ατυχές γεγονός» έκλεισε η επίσκεψη
Ενα «ατυχές γεγονός» το οποίο θα μπορούσε να είχε σοβαρότατες συνέπειες σημάδεψε τα χθεσινά εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφιών του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Ισμαήλ Τζεμ, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη του Δήμου της Αθήνας, στο Πάρκο Ελευθερίας. Ενώ ο υπουργός Εξωτερικών κ. Γ. Παπανδρέου παρουσίαζε στους παρισταμένους Ελληνες πολιτικούς και πρέσβεις πολλών χωρών το φωτογραφικό έργο του ομολόγου του (ο οποίος στο παρελθόν ήταν δημοσιογράφος), ένας Τούρκος πολιτικός πρόσφυγας, περίπου 40 χρόνων, κατόρθωσε να ξεγελάσει τους άνδρες της ασφάλειας και να πλησιάσει απειλητικά τον επίσημο καλεσμένο και μπροστά στα έκπληκτα μάτια όλων, προσπάθησε να επιτεθεί στον κ. Τζεμ, φωνάζοντας «δολοφόνοι, δολοφόνοι». Ευτυχώς, οι άνδρες της προσωπικής ασφάλειας των κ. Τζεμ και Παπανδρέου έδρασαν ακαριαία και αποφεύχθηκαν τα χειρότερα. Στη συνέχεια, ο Κούρδος απομακρύνθηκε από τους αστυνομικούς που τον επιβίβασαν σε αυτοκίνητο της Ασφάλειας, ενώ εκείνος συνέχισε να φωνάζει «Εξω από το ΕΑΤ – ΕΣΑ ο δολοφόνος Τζεμ που δολοφονεί καθημερινά Τούρκους πολίτες στα λευκά κελλιά. Η Ελλάδα είναι μια δημοκρατική χώρα. Οι λαοί θα νικήσουν».
Ο συλληφθείς Τούρκος, ονομάζεται Χαλούκ Πιράλι γνωστός και ως Γκιλντιρίμ, που έχει έλθει πριν από περίπου 12 χρόνια στην Ελλάδα με βάρκα. Ισχυρίζεται ότι ήταν μέλος αριστερής οργάνωσης και για τη δράση του έχει παραμείνει έγκλειστος στις τουρκικές φυλακές. Είναι πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτικών Προσφύγων στην Ελλάδα. Ο ίδιος έχει παραδεχθεί ότι συνδέεται με Τούρκους, οι οποίοι προ καιρού συνελήφθησαν στη Μυτιλήνη με την κατηγορία της κατασκοπείας, επειδή είχαν βρεθεί στο σπίτι τους χάρτες με σημειωμένες τις θέσεις στρατιωτικών εγκαταστάσεων και άλλα ύποπτα αντικείμενα. Ο ίδιος, επίσης, έχει πει σε τηλεοπτική εκπομπή ότι την εποχή της πτώσης του κομμουνιστικού καθεστώτος είχε επισκεφθεί την Αλβανία για επαφές με κυβερνητικούς παράγοντες!
Πώς έφτασε
Το γεγονός σχολιάστηκε απ’ όλους όσοι βρίσκονταν στην έκθεση φωτογραφίας του Τούρκου υπουργού με βασικό ερώτημα «πως ο Κούρδος κατάφερε να φτάσει ώς τον κ. Τζεμ», αφού από νωρίς ο χώρος ήταν γεμάτος από άνδρες της ασφάλειας, που όμως δεν ζητούσαν από τους προσερχομένους ούτε διαπιστευτήρια ούτε και προσκλήσεις. Ωστόσο, από διπλωματικούς παρατηρητές εκτιμάται ότι, παρά τις ελλείψεις στο θέμα της ασφάλειας, θα ήταν ατυχέστερο γεγονός εάν κάποιοι κύκλοι επιxειρούσαν να το εκμεταλλευθούν για να πλήξουν την προσπάθεια ελληνοτουρκικής προσέγγισης ή να αναθεματίσουν άκριτα την Ελλάδα.
Η εκδήλωση συνεχίστηκε με τις προσφωνήσεις των επισήμων. Ο Δήμαρχος Αθηναίων κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος καλωσόρισε τον κ. Ισμαήλ Τζεμ στον ιστορικό χώρο όπου στεγάζονταν επί δικτατορίας τα κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ, λέγοντας ότι «ο πολιτισμός συμβάλλει στην κατανόηση της πολιτικής και η πολιτική με τη σειρά της γίνεται φορέας πολιτισμού. Επειδή όμως δεν ξεχνάμε ότι είστε πολιτικός, λέμε ότι παγιωμένες καταστάσεις και άκαμπτες θέσεις δεν συμβάλλουν στην επιθυμία μας να εγκαινιάσουμε την νέα εποχή ανάμεσα στους δύο λαούς. Το «κλειδί» αυτής της νέας εποχής είναι η Κύπρος».
Την ευαισθησία και τη διεισδυτική ματιά του διορατικού πολιτικού εξήρε ο υπουργός Εξωτερικών κ. Γ. Παπανδρέου λέγοντας ότι «αν μέχρι σήμερα καταφέραμε κάτι σημαντικό δεν είναι γιατί ο κ. Τζεμ είναι μόνο πολιτικός, αλλά και άνθρωπος με εξαιρετική αντίληψη για τη ζωή, με ανθρωπιά και ευαισθησία».