Η Τουρκία εξόργισε και απογοήτευσε την Ουάσιγκτον και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, απειλώντας δημοσίως αυτήν την εβδομάδα να προσαρτήσει την κατεχόμενη βόρεια Κύπρο, σε περίπτωση που το διχοτομημένο νησί προχωρήσει στην ένταξη στην Ε.Ε., μία εξέλιξη που αναμένεται το επόμενο καλοκαίρι. Η αιφινιδιαστική κλιμάκωση στην τουρκική ρητορική κατέλαβε την Ουάσιγκτον εξαπίνης, ενισχύοντας την υποψία ότι η Αγκυρα επιζητεί να εξασφαλίσει παραχωρήσεις στο ζήτημα της Κύπρου, με αντάλλαγμα τη συνεργασία της Τουρκίας στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν.
Αν είναι όντως έτσι, η νέα σκληρότητα της Αγκυρας είναι πιθανό να αποβεί σε βάρος της, εμβαθύνοντας την ήδη βαθιά ριζωμένη ευρωπαϊκή απροθυμία να οραματισθούν την Τουρκία ως μέλος της Ε.Ε. Σύμφωνα με Αμερικανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους, οι νέοι υψηλοί τόνοι για την Κύπρο δεν αποκλείεται να προέρχονται από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες φοβούνται ότι θα χάσουν την πολιτική τους επιρροή στην Τουρκία, αν η χώρα προχωρήσει σημαντική στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης, συμπεριλαμβανομένων των στενότερων σχέσεων με την Ελλάδα.
Παράλληλα με τη ζημία, που θα επιφέρει στην προοπτική αντιμετώπισης της Τουρκίας ως μέλους της Ευρώπης, η αμφισβήτηση του διεθνούς δικαίου από την Αγκυρα θα ενισχύσει την υφιστάμενη αποξένωση της χώρας από τους Ευρωπαίους συμμάχους στο ΝΑΤΟ, σχολιάζει Ολλανδός αξιωματούχος. Συνάδελφοί του στην κυβέρνηση Μπους μοιράζονται την αίσθηση επαγρύπνησης έναντι του νέου, απειλητικού ύφους στην τουρκική στάση για την Κύπρο. Ενας εξ αυτών αναφέρει ότι μία αντιπαράθεση μεταξύ Αγκυρας και Ε.Ε. θα ήταν διχαστική και καταστροφική τη στιγμή που οι ΗΠΑ επιχειρούν να εδραιώσουν ένα ενιαίο μέτωπο στο Αφγανιστάν. Ισως η νέα σημαντικότητα της Τουρκίας στην αμερικανική στρατηγική μετά την 11η Σεπτεμβρίου να ενεθάρρυνε την Αγκυρα να αμφισβητήσει την προγραμματισμένη ευρωπαϊκή ενέργεια, ελπίζοντας να αναγκάσει την Ουάσιγκτον να παρέμβει υπέρ της τουρκικής πλευράς. Μέρος της ζημίας που θα προκαλέσει μία αντιπαράθεση Τουρκίας-Ε.Ε. είναι το αδιέξοδο ανάμεσα στην Τουρκία και άλλες συμμαχικές κυβερνήσεις στις προτάσεις της Συμμαχίας να αλληλοδανείζουν μαχητικά αεροσκάφη και στρατιωτικό εξοπλισμό σε περιόδους κρίσεων.
Ευρωπαϊκή προσέγγιση
Οι τουρκικές αντιρρήσεις σε αυτό το σχέδιο θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε ένα μόνιμο βέτο, αν δηλητηριασθούν περαιτέρω οι σχέσεις ανάμεσα στην Αγκυρα και στις κυβερνήσεις της Ε.Ε., που θέλουν η συμφωνία ανταλλαγής όπλων να αποτελέσει ένα βήμα προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής αμυντικής συνεργασίας. Τελικά, σε μία γενικευμένη διπλωματική κρίση για την Κύπρο, οι ΗΠΑ θα αναγκάζονταν να υποστηρίξουν την ευρωπαϊκή προσέγγιση. Ηδη οι ΗΠΑ εκτιμούν ότι η Ε.Ε. προχώρησε σε μία σημαντική παραχώρηση, ανακοινώνοντας ότι θα παρακάμψει τις κανονικές ενταξιακές διαδικασίες για να διευκολύνει οιαδήποτε συμφωνία για την Κύπρο υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.