Την Παρασκευή 29 Μαΐου, στο FIR της Βόρειας Μακεδονίας, εισήλθε ένας σχηματισμός πολεμικών αεροσκαφών, αποτελούμενος από δύο αμερικανικά βομβαρδιστικά B-1B και τέσσερα ελληνικά μαχητικά F16/Block52+ της 337 μοίρας Πολεμικής Αεροπορίας.
Πετώντας από τον ελληνικό εναέριο χώρο σε ύψος μόλις χιλίων πεντακοσίων ποδών κατά μήκος της όχθης του Βαρδάρη, βρέθηκαν σε ελάχιστα λεπτά, 11.30 τοπική ώρα, πάνω από την πρωτεύουσα, Σκόπια.
Το κέντρο της πόλης «σείστηκε» από τον εκκωφαντικό θόρυβο, τζάμια έτριξαν και οι άνθρωποι έστρεψαν ενστικτωδώς το βλέμμα στον ουρανό.
Μπροστά στο κυβερνητικό μέγαρο από μια ειδικά διαμορφωμένη εξέδρα την υπερπτήση παρακολούθησε επίσημη αντιπροσωπεία με επικεφαλής την υπουργό Αμυνας Ρατμίλα Σεκερίνσκα και παρουσία της πρέσβειρας των ΗΠΑ στα Σκόπια Κέιτ Μπερνς.
Απουσίαζε από την εξέδρα ο πρέσβης της Ελλάδας κ. Χρήστος Γιαννακάκης, μολονότι στον σχηματισμό τα περισσότερα αεροσκάφη, τέσσερα από τα έξι, ήταν ελληνικά, γεγονός που από αρκετούς δεν πέρασε απαρατήρητο.
Η διέλευση ήταν εντυπωσιακή και καθήλωσε τον κόσμο που δεν έχει συνηθίσει στην παρουσία «ατσάλινων πουλιών» στον ουρανό, καθώς η Βόρεια Μακεδονία δεν διαθέτει πολεμική αεροπορία, πλην τριών παμπάλαιων στρατιωτικών ελικοπτέρων που χρησιμοποιούνται για την επιτήρηση των συνόρων και παρόμοιο θέαμα οι άνθρωποι είχαν να αντικρίσουν από την άνοιξη του 2001.
Ηταν τότε που η χώρα είχε φτάσει στα πρόθυρα γενικευμένου εμφυλίου πολέμου, με τον αλβανικό UCK να έχει πάρει τα όπλα και να έχει ανέβει στα βουνά και τη σλαβομακεδονική πλευρά να αγοράζει από την Ουκρανία δύο ρωσικής κατασκευής βομβαρδιστικά τύπου Suhoi 25, για να τους συντρίψει στα ορεινά λημέρια τους.
Οταν ένα πρωί τα βομβαρδιστικά αυτά πέταξαν δοκιμαστικά πάνω από την πόλη των Σκοπίων, τρόμαξε ο κόσμος, άνθρωποι πετάχτηκαν από τα κρεβάτια τους, σηκώθηκαν ανεμοστρόβιλοι και έσπασαν τα τζάμια σε σπίτια και δημόσια κτίρια.
Εκείνα τα Suhoi 25 –παρόμοια είχαν χρησιμοποιήσει οι Ρώσοι στον πόλεμο της Τσετσενίας και ισοπέδωσαν την πρωτεύουσα Γκρόζνι– δεν ξαναπέταξαν και δεν έριξαν ούτε μία βόμβα στα κρησφύγετα των ανταρτών στα βουνά της Σαρ Πλανίνα, καθώς οι αγοραστές γρήγορα συνειδητοποίησαν ότι ο εναέριος χώρος της χώρας τους ήταν πολύ μικρός για να μπορούν να δράσουν τέτοια αεροσκάφη και τα γύρισαν πίσω στους Ουκρανούς.
Είχε μεσολαβήσει ένα ταξίδι στο Κίεβο της τότε συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του Τζορτζ Μπους του νεότερου, Κοντολίζα Ράις, που έσπευσε να «πείσει» τους Ουκρανούς να σταματήσουν την πώληση όπλων στα Σκόπια, ώστε να μη δημιουργήσουν σχέσεις εξάρτησης της μικρής αυτής χώρας με τη ρωσική πολεμική βιομηχανία.
Τώρα τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Τα ΝΑΤΟϊκά πολεμικά πέταξαν πάνω από τον Βαρδάρη, για να χαιρετίσουν την ένταξη, της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, διαδικασία που είχε ολοκληρωθεί στις 27 Μαρτίου.
Η παρουσία ελληνικών αεροσκαφών στους αιθέρες της γειτονικής χώρας είναι συχνή μετά και τη συμφωνία, κατά την επίσκεψη του κ. Αλέξη Τσίπρα στα Σκόπια τον Απρίλιο του 2019, να αναλάβει για λογαριασμό του ΝΑΤΟ η Ελλάδα την επιτήρηση του FIR της Βόρειας Μακεδονίας, αλλά η απουσία του πρέσβη της Ελλάδας, σε συνδυασμό με το ότι η υπουργός Αμυνας στις δηλώσεις της ευχαρίστησε μόνο την αμερικανική πλευρά για τη συμμετοχή της στην επιχείρηση από τη στιγμή που τα τέσσερα στα έξι αεροσκάφη ήταν ελληνικά, δημιούργησε ερωτήματα.
Ο κ. Γιαννακάκης φέρεται να μην είχε λάβει καν πρόσκληση, ενώ κυβερνητικός αξιωματούχος στη Βόρεια Μακεδονία ερωτηθείς σχετικά «ήθελε» τον Ελληνα πρέσβη θύμα του… κορωνοϊού.
Υποστήριξε επ’ αυτού ότι η εκδήλωση ήταν πολύ κλειστή λόγω της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, σημειώνοντας ότι δεν είχε προσκληθεί ούτε ο εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ.
Πρόσθεσε ακόμα ότι τα ελληνικά μαχητικά περιπολούν συχνά στον ουρανό της χώρας του «και δεν υπάρχει κανένα θέμα».
Ωστόσο η παράλειψη(;) της υπουργού Αμυνας και αντιπροέδρου της κυβέρνησης, να κατονομάσει έστω, στις επίσημες δηλώσεις της την ελληνική συμμετοχή, σε αντίθεση με τις ευχαριστίες που απηύθυνε στην αμερικανική, έδωσε λαβές για ερμηνείες.
«Δυστυχώς, εν μέσω της πανδημίας, δεν είχαμε τη δυνατότητα να γιορτάσουμε την ένταξή μας, ωστόσο το σημερινό γεγονός, η από κοινού συντονισμένη δράση του στρατού μας, των αρχηγείων του ΝΑΤΟ και των αεροπορικών δυνάμεων των ΗΠΑ, έδειξε ότι η ένταξη δεν είναι απλώς πολιτική, αλλά ρεαλιστική, στρατιωτική και αμυντική», δήλωσε.
Μόνο που πάνω από το «κεφάλι» της είχαν πετάξει διπλάσια ελληνικά αεροπλάνα απ’ ό,τι αμερικανικά.
Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα που ρωτήθηκαν από την «Κ» ανέφεραν πως το γεγονός δεν αξιολογήθηκε καν, αλλά στο θέμα παρενέβη η Ρωσία καθώς, όπως μεταδόθηκε από τη Μόσχα, τα δύο αμερικανικά βομβαρδιστικά, που είχαν καταφθάσει από τη Βόρεια Ντακότα, μετά την υπερπτήση στη Βόρεια Μακεδονία, κατευθύνθηκαν στη Μαύρη Θάλασσα όπου ενεπλάκησαν σε αερομαχία και αναχαιτίστηκαν από ρωσικά μαχητικά.
Η αμερικανική πλευρά, ωστόσο, διέψευσε την είδηση ως fake, υποστηρίζοντας πως στα σχέδια πτήσης των βομβαρδιστικών της δεν υπήρχε η Μαύρη Θάλασσα.
Ηταν διπλωματική γκάφα της κυβέρνησης στα Σκόπια η μη πρόσκληση του Ελληνα πρέσβη ή μήπως ο Ζόραν Ζάεφ, ενόψει βουλευτικών εκλογών δεν ήθελε να προκαλέσει το εθνικιστικό VMRO DPPME που θεωρεί προδοτική τη συμφωνία των Πρεσπών και η παρουσία στον ουρανό ελληνικών πολεμικών αεροσκαφών θα ερέθιζε τα πατριωτικά αισθήματα σημαντικής μερίδας της σλαβομακεδονικής κοινής γνώμης;
Ισως και να μην το μάθουμε ποτέ. Σε κάθε περίπτωση, δύο ακριβώς χρόνια από την υπογραφή, σαν σήμερα, της πολύκροτης συμφωνίας των Πρεσπών, η Βόρεια Μακεδονία βρίσκεται στη δίνη πολιτικής ρευστότητας, την οποία καλούνται να τερματίσουν οι προαποφασισμένες βουλευτικές εκλογές, οι οποίες ενώ ήταν να γίνουν στις 12 Απριλίου αναβλήθηκαν λόγω της επιδημίας του κορωνοϊού και θα διεξαχθούν τελικά στα μέσα του επόμενου μήνα.
Ολο αυτό το διάστημα, πάντως, οι δύο πλευρές τήρησαν σε γενικές γραμμές το Pacta Sunt Servanta, εφαρμόζοντας τα υπογεγραμμένα, πλην κάποιων, όπως η αλλαγή στην ονομασία των προς εσωτερική χρήση εσωτερικών εγγράφων στη Βόρεια Μακεοδνία, που σχετίζονται με το άνοιγμα των πρωτοκόλλων ένταξης στην Ε.Ε., η οποία έχει «κολλήσει» λόγω προσωρινού γαλλικού «veto».