H τρίτη συνάντηση του προέδρου κ. Γλαύκου Κληρίδη και του εκπροσώπου των Τουρκοκυπρίων κ. Ραούφ Ντενκτάς, στην οικία του αναπληρωτή ειδικού αντιπροσώπου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ στην Κύπρο Σμπίγκνιεφ Βλόσοβιτς, στη Λευκωσία, θα πραγματοποιηθεί την προσεχή Παρασκευή και θα αφορά στο θέμα της διακριβώσεως της τύχης των αγνοουμένων, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει να διαμορφώνεται ένα μάλλον σαφές πλαίσιο των απ’ ευθείας συνομιλιών που θα έχουν οι δύο ηγέτες στις 16 Ιανουαρίου. Σύμφωνα με τηλεγράφημα του ΑΠΕ από τη Λευκωσία και οι δύο πλευρές φαίνεται να συμφωνούν πως θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν εξαρχής τα δύσκολα θέματα και με τη λογική αυτή συμφωνούν και οι Αμερικανοί στους οποίους ανήκει η σχετική ιδέα.
Πληροφορίες που επικαλείται το ΑΠΕ αναφέρουν πως οι συζητήσεις θα αφορούν ευθύς εξ αρχής στο καθεστώς που θα έχει η κάθε κοινότητα μετά τη λύση του Κυπριακού, και στο ζήτημα των περιουσιών. Στο θέμα του καθεστώτος, η επιμονή της τουρκικής πλευράς για αναγνώριση χωριστών κρατών και ύπαρξης δύο χωριστών κυριαρχιών δεν φαίνεται να δημιουργεί προϋποθέσεις για πρόοδο επί του θέματος.
Την ίδια στιγμή θα πρέπει να ξεκαθαρίσει κατά πόσον οι Τούρκοι θεωρούν ότι το θέμα των περιουσιών θα επιλυθεί μόνο μέσω της συνολικής ανταλλαγής (οι Ελληνοκύπριοι θα πάρουν περιουσίες Τουρκοκύπριων στις ελεύθερες περιοχές και θα αποποιηθούν τις δικές τους στα Κατεχόμενα. Το ίδιο θα ισχύσει και με τους Τουρκοκυπρίους που θα πάρουν τις ελληνικές περιουσίες στα Κατεχόμενα).
Η ελληνική πλευρά έχει ήδη θέσει την αρχή ότι δεν μπορεί να συναινέσει σε ιδέες για χωριστή κυριαρχία ή σε εκ προοιμίου αναγνώριση χωριστής τουρκοκυπριακής οντότητας. Για το θέμα των περιουσιών, η Λευκωσία επιμένει στη διασφάλιση του δικαιώματος επιστροφής στις περιουσίες. Ταυτόχρονα, όμως, συζητά μεταβατικές διατάξεις και χρονοδιαγράμματα για την εφαρμογή του δικαιώματος αυτού.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, η ημερήσια διάταξη των συνομιλιών δεν έχει συμφωνηθεί, αλλά είναι προφανές ότι έχει επιτευχθεί μια συναίνεση σε ό,τι αφορά την ιεράρχηση των θεμάτων που θα τεθούν στο τραπέζι του διαλόγου.
Από την πλευρά της Αγκυρας δεν παρατηρείται καμία μετακίνηση από τις πάγιες τουρκικές θέσεις, αλλά οι ρητορικές διατυπώσεις είναι σαφώς ηπιότερες.
Το «όραμα» Τζεμ
Η αποδοχή ενός κοινού οράματος για το μέλλον της Κύπρου και ο καθορισμός ενός αμοιβαία αποδεκτού «τελικού στόχου» είναι οι «προϋποθέσεις» για τη λύση του Κυπριακού, είπε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Turkish Daily Νews.
«Αν υπάρξει ένα κοινό όραμα και μια συμφωνία για το τελικό αποτέλεσμα, θα διευκολυνθεί η αντιμετώπιση όλων των δύσκολων και πολύπλοκων θεμάτων», πρόσθεσε ο κ. Τζεμ.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών είπε ότι δεν είναι «ούτε αισιόδοξος ούτε απαισιόδοξος», αλλά «ρεαλιστής», και προειδοποίησε για τις δυσκολίες που παρουσιάζει η συνύπαρξη ανόμοιων στοιχείων. «Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην ένωση όσων είναι ριζικά διαφορετικοί, σε ένα περιβάλλον όπου ακόμα και αυτοί που μοιάζουν διασπώνται», υποστήριξε ο Τούρκος υπουργός, αναφερόμενος στη διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας και της Τσεχοσλοβακίας.
Τέλος, ο κ. Τζεμ είπε ότι δεν θεωρεί την Κύπρο «ως εμπόδιο στην πορεία της Τουρκίας προς την Ε.Ε.» και πρόσθεσε ότι «αν ορισμένοι κύκλοι στην Ευρώπη πιστεύουν το αντίθετο, κάνουν λάθος». Για την Τουρκία, το Κυπριακό και οι σχέσεις Τουρκίας – Ε.Ε. δεν είναι και δεν θα γίνουν αντικείμενο διαπραγματευτικών ανταλλαγών, κατέληξε ο κ. Τζεμ.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας αναφέρθηκε και στο θέμα του Ευρωστρατού, υποστηρίζοντας ότι οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία και η Τουρκία «συνεργαζόμενες ως σημαντικά μέλη του ΝΑΤΟ, διατυπώσαμε ένα κείμενο που είναι αντικειμενικό και αποδεκτό για όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.» και πρόσθεσε σχολιάζων εμμέσως πλην σαφώς τη στάση της Ελλάδος ότι «είναι παράλογο να νομίζει κανείς ότι τρεις χώρες υπονόμευσαν τα δικαιώματα μιας άλλης χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ».
«Γνωρίζω ότι η Ελλάδα έχει κάποιες ανησυχίες, αλλά ελπίζω ότι οι ανησυχίες αυτές θα εξαλειφθούν έπειτα από μια εκτεταμένη μελέτη του κειμένου», είπε ο κ. Τζεμ.
