H έρευνα για την τρομοκρατία είναι μακρά, όπως και ο κατάλογος των στοιχείων είναι απίστευτα πλούσιος. Μέχρι τώρα όμως, για πολλούς λόγους, άλλοτε γιατί επικρατούσε καχυποψία ως προς την ποιότητά τους και άλλοτε επειδή το πολιτικό προσωπικό αντιμετώπιζε με σχετική προκατάληψη την όλη υπόθεση, τα υπάρχοντα στοιχεία ουδέποτε συνδέθηκαν καταλλήλως και κυρίως παρέμειναν εγκλωβισμένα σε μια καθαρά αστυνομική πλοκή, χωρίς ποτέ να συνδεθούν με τις πολιτικές αφετηρίες του φαινομένου.
Τον τελευταίο χρόνο, μετά τη δολοφονία Σόντερς, που προκάλεσε την εμπλοκή των Βρετανών, τα πράγματα άλλαξαν. H επιμονή των Βρετανών, η κατανόηση των ελληνικών αδυναμιών και η σύνδεση που επιτεύχθηκε μέσω αυτών με τους Αμερικανούς, διαμόρφωσαν εντελώς διαφορετική βάση για τις έρευνες. Τα κομματάκια του ασύνδετου παζλ των μακροχρόνιων ανεπιτυχών ερευνών μπήκαν σε τάξη, ένα ειδικό ηλεκτρονικό πρόγραμμα ήλθε να τακτοποιήσει, να ομαδοποιήσει, να συνδέσει τα στοιχεία και να διαμορφώσει ένα μακρύ κατάλογο περίπου 500 αναπάντητων ερωτημάτων. Ετσι οι έρευνες συστηματοποιήθηκαν και οι απαντήσεις άρχισαν να τρέχουν.
Ως στοιχεία-βάσεις των ερευνών, θεωρούνται η διαδρομή της πρώτης προκήρυξης στο διευθυντή της Λιμπερασιόν Ζιλί, με ενδιάμεσο παραλήπτη το φιλόσοφο Ζαν Πολ Σατρ, η αποτυχημένη επιχείρηση εναντίον της AEG κατά την οποία σκοτώθηκε ο Χρ. Κασσίμης και το δέμα που βρέθηκε στην Πάρνηθα μετά το θάνατό του, στο οποίο υπήρχαν όπλα, κωδικοποιημένος τηλεφωνικός κατάλογος, προκηρύξεις και άλλα υλικά, που δίδουν κρίσιμες πληροφορίες για τη δομή και τις σχέσεις των δύο βασικών οργανώσεων, του ΕΛΑ και της 17Ν.
Από εκεί και πέρα κρίσιμη θεωρείται η συμπλοκή του Γκύζη, κατά την οποία σκοτώθηκε ο Χρ. Τσουτσουβής, η υπόθεση της Λουίζης Ριανκούρ, τα «καρφώματα», που έπεσαν από εκείνη τη μυστηριώδη γυναίκα, η στροφή σε δολοφονίες προσώπων που είχαν εμπλακεί σε μεγάλες οικονομικές υποθέσεις και τα ίχνη αίματος, που έμειναν πίσω μετά την εκτόξευση βλήματος στην κατοικία του Γερμανού πρέσβη.
Πλήθος στοιχείων
Αυτά και όλα τα άλλα στοιχεία από το πλήθος των ενεργειών έτυχαν ειδικής διασταύρωσης και ήλθαν να προσθέσουν ύλη στην προσπάθεια αποκάλυψης του ελληνικού μυστηρίου της τρομοκρατίας. Από αυτή την επεξεργασία οι πολιτικές και αστυνομικές αρχές έχουν καταλήξει σε ορισμένα βασικά συμπεράσματα.
Σύμφωνα με αυτά οι ρίζες της ελληνικής τρομοκρατίας είναι παλιές και όλα τα στοιχεία πια υποστηρίζουν την εκτίμηση ότι η αφετηρία της βρίσκεται στα χρόνια της Δικτατορίας.
Σε εκείνη τη σκοτεινή περίοδο της μεταπολεμικής Ελλάδας, όπου περίσσευε η καταπίεση, οι διώξεις και οι βασανισμοί, σε μια εποχή που οι νέοι είχαν γοητευθεί από τα ανατρεπτικά μηνύματα του Γαλλικού Μάη, είχαν θεοποιήσει τον Τσε, παρακολουθούσαν με κομμένη την ανάσα της αεροπειρατίες της παλαιστίνιας Λεϊλά, ρούφαγαν τα κείμενα των ιταλικών Ερυθρών Ταξιαρχιών και της γερμανικής RAF και διψούσαν για πολιτική και αντιδικτατορική δράση, φαίνεται πως γεννήθηκε η ιδέα ίδρυσης των ένοπλων οργανώσεων.
Σε εκείνη λοιπόν την εποχή, λίγο πριν από το 1973, κατά την οποία οι αντιδικτατορικές οργανώσεις ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια, φαίνεται πως τέθηκαν οι βάσεις για την ανάπτυξη του φαινομένου της τρομοκρατίας που δρα αδιατάρακτα από το Μάρτιο του 1975.
Επιρροές
Κάποιες από τις αντιδικτατορικές οργανώσεις εκείνης της περιόδου, με μέλη και συνδέσμους στην Ελλάδα, αλλά κυρίως στο εξωτερικό, κυριαρχήθηκαν από την επαναστατική ιδεολογία εκείνης της εποχής, με ευθείες επιρροές από τα κρατούντα στη Γαλλία και μελέτη των εμπειριών της Αλγερινής επανάστασης και των ένοπλων παλαιστινιακών οργανώσεων.
Με τους περισσότερους πυρήνες να βρίσκονται στο εξωτερικό, κυρίως στη Γαλλία, εκείνες οι επαναστατικές αντιδικτατορικές οργανώσεις, που δεν περιόριζαν τον αγώνα τους στην ανατροπή της χούντας αλλά προσέβλεπαν στην ένοπλη σοσιαλιστική επανάσταση, φαίνεται να μην κατάφεραν ν’ αναπτύξουν ουσιαστική δράση στην Ελλάδα στα χρόνια της Δικτατορίας. Κατά μια εκδοχή μάλιστα η εξέγερση των φοιτητών του Πολυτεχνείου τις βρήκε απροετοίμαστες και κατά άλλη τα στελέχη τους υποεκτίμησαν εκείνα τα γεγονότα. Φαίνεται δε πως αυτή η αποχή από την εξέγερση του Πολυτεχνείου καθόρισε τη στάση ορισμένων μελών αυτών των οργανώσεων, μετά την πτώση του καθεστώτος των συνταγματαρχών.
Οι διεργασίες πάντως για τη δημιουργία των τρομοκρατικών οργανώσεων φαίνεται να άρχισαν μετά την πτώση της χούντας. Για τα μέλη των αντιδικτατορικών οργανώσεων επαναστατικής βίας ετέθη ευθέως το δίλημμα: «Συνεχίζουμε την επαναστατική δράση ή εντασσόμαστε στους μεταπολιτευτικούς κομματικούς σχηματισμούς;»
Η απάντηση δεν ήλθε από μόνη της. Υπήρξαν αναζητήσεις και σύμφωνα με τις αρχές ασφαλείας έγιναν συγκεντρώσεις και συζητήσεις στο Παρίσι και στην Αθήνα.
Τα περισσότερα μέλη εκείνων των επαναστατικών αντιδικτατορικών οργανώσεων εγκατέλειψαν την ιδέα συνέχισης της επαναστατικής πάλης και εντάχθηκαν κανονικά στον πολιτικό βίο της χώρας. Ορισμένοι όμως φαίνεται πως διατήρησαν τις αυτές ιδέες και κάπως έτσι πρέπει να γεννήθηκε η τρομοκρατία στην Ελλάδα. Από εναπομείναντες πυρήνες εκείνων των ομάδων ξεπήδησε ο Επαναστατικός Λαϊκός Αγώνας και από την πρωτοπορία αυτού η Επαναστατική Οργάνωση 17 Νοέμβρη. H πρώτη ενέργεια, βομβιστική, ήλθε από τον ΕΛΑ το Μάρτιο του 1975 και ακολούθησε στις 23 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους η δολοφονία του Γουέλς από την 17N. Υπήρξε μια περίοδος, κατά την οποία οι δύο οργανώσεις επικοινωνούσαν, ίσως και να συνλειτουργούσαν.
Αργότερα από τις κατά καιρούς κρίσεις προέκυψαν νέες οργανώσεις, όπως η Αντικρατική Πάλη, η 1η Μάη και άλλες, με περιορισμένη όμως χρονική παρουσία και δράση.
Οι διασυνδέσεις
Ο ΕΛΑ, η πιο μαζική οργάνωση, διέκοψε τη δράση του το 1995, ενώ η 17 Νοέμβρη πιο κλειστή και εσωστρεφής, αν και έχει περιορίσει τη συχνότητα των επιθέσεων, παραμένει ενεργή μέχρι και σήμερα. Επίσης από τα στοιχεία προκύπτει ότι ο ΕΛΑ είχε μεγαλύτερη διεθνή διασύνδεση και μέλη του πρέπει να ήταν συνδεδεμένα με τον περιβόητο Κάρλος και να υποστήριξαν, σύμφωνα με αναφορές στα αρχεία της Στάζι, τις επιθέσεις στη Σαουδαραβική πρεσβεία και σε παμπ της Γλυφάδας.
Και οι δύο οργανώσεις στην διαδρομή των πολλών ετών πέρασαν περιόδους αναζήτησης, ιδεολογικών και εσωτερικών συγκρούσεων. Οι κρίσεις ταυτότητας ήταν αρκετές και στις δύο οργανώσεις. Πολλές φορές κεντρικά πρόσωπα πρέπει να αναζήτησαν τη διέξοδο, καθώς τα χρόνια περνούσαν και ασκούσαν την επιρροή τους στα πρόσωπα. Ομως το «αίμα», αυτός ο φοβερός δεσμός, που δένει τα μέλη των οργανώσεων και δη της 17N, δεν επέτρεψε την έξοδο. Ισως σήμερα και οι ίδιοι να ζουν ένα τρομερό αδιέξοδο, να κυριαρχούνται από το βάρος των ενεργειών τους, να επιζητούν την έξοδο, αλλά να μην μπορούν να εξέλθουν λόγω των συνεπειών, που συνεπάγεται αυτός ο φοβερός δεσμός συνενοχής.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των διωκτικών αρχών τα άτομα που ενεπλάκησαν από το 1975, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σε τρομοκρατικές επιθέσεις, συμμετείχαν σ’ αυτές ή στις επιχειρήσεις προετοιμασίας, ξεπερνούν τα 500, από τους οποίους όμως περιορισμένος αριθμός σήμερα είναι ενεργός.
Οι διωκτικές αρχές περιγράφουν ένα ανομοιογενές σύνολο, στο οποίο συνυπάρχουν πρόσωπα του κοινού ποινικού δικαίου, περιθωριακοί, ιδεολόγοι, αλλά και «βολεμένοι» με επαγγελματική παρουσία και δράση. O επικεφαλής της 17 Νοέμβρη, ο έχων το γενικό πρόσταγμα και συγγραφέας των προκηρύξεων, περιγράφεται από την έρευνα ως πρόσωπο που έχει ζήσει στο εξωτερικό, με επαναστατική, αλλά και αστική παιδεία.
Τι πιστεύουν οι Αρχές
Οι αστυνομικές αρχές πιστεύουν ότι έχει λάβει μέρος σε δολοφονικές ενέργειες, ενώ έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η 17 Νοέμβρη χρησιμοποιεί απλώς μέσα, τα μέλη της δεν επικοινωνούν τηλεφωνικά, αλλά χρησιμοποιούν τις απλούστερες των μεθόδων επαφής, διαθέτουν αποθηκευτικούς χώρους και υποτυπώδες εργαστήριο, έχουν επαφή με τον ευρύτερο χώρο της επαναστατικής αριστεράς και τη δυνατότητα να μεταδίδουν μηνύματα.
Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι το υπουργείο Δημόσιας Τάξης έχει προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό την έρευνα, ώστε να πιστεύει ότι ο χώρος της τρομοκρατίας είναι περιχαρακωμένος και εν πολλοίς να τελεί υπό τον έλεγχο των διωκτικών αρχών.
Ο κ. Χρυσοχοΐδης παρά ταύτα αποφεύγει τις βιαστικές κινήσεις. Δεν επιθυμεί να παρασυρθεί σε λάθη του παρελθόντος, δεν ενδίδει στις υστερικές πιέσεις για συλλήψεις εδώ και τώρα, προσπαθεί να «δέσει» τη συμμετοχή των προσώπων σε τρομοκρατικές ενέργειες και επιμένει να πιέζει πολιτικά τη 17N, μεταδίδοντας προς πάσα κατεύθυνση ότι η υπόθεση της τρομοκρατίας θα κλείσει. O ίδιος αναγνωρίζει ότι η αποκάλυψη θα μεταφέρει άγος στο πολιτικό μας σύστημα, καθώς θα γίνει εμφανές το έλλειμμα κινητοποίησης της συντεταγμένης ελληνικής πολιτείας και θα καταδειχθεί ότι ο μύθος ήταν πολλαπλά ισχυρότερος της πραγματικότητας. Σε κάθε περίπτωση το 2002 θεωρείται έτος-κλειδί για τη δράση της τρομοκρατίας στην Ελλάδα και ίσως μοναδική ευκαιρία για τους 50άρηδες πια ηγήτορες της τυφλής βίας να θάψουν οριστικά και αμετάκλητα τα 45άρια και τις πολλές αποδείξεις…
