Οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι. Εχουν εξαρχής τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις. Ανθρώπινοι και θεϊκοί συνάμα κανόνες. Κάποιοι, λίγοι ή πολλοί, δεν συμφωνούν και προσπαθούν να παραβιάζουν αυτούς τους φυσικούς κανόνες. Αλλοι ηθελημένα, άλλοι αθέλητα. Η δημιουργία κάστας, όπως στην Ινδία, με άλλη όμως φιλοσοφική σκέψη, ήταν και είναι απαράδεκτη. Κανείς δεν γεννιέται για να υπηρετεί τους άλλους και κανείς δεν γεννιέται για να τους διαφεντεύει. Παρά ταύτα, σκλάβοι υπήρχαν πάντοτε, άλλοτε με συνθήκες λιγότερο κακές και άλλοτε με συνθήκες βάναυσες. Εθεωρούντο res κατά τους αρχαίους Ρωμαίους, δηλαδή πράγμα, και άρα αντικείμενο συναλλαγής, πώλησης, δανεισμού. Κι όσο πιο παλιά τόσο περισσότερο αντιμετωπίζονταν σαν κάτι ευτελές, χωρίς καμία αξία, πόσο μάλλον ανθρώπινη, που ακόμη και σήμερα αναζητείται. Βεβαίως πέρασε ανεπιστρεπτί η εποχή των μαύρων δούλων με τις αλυσίδες που τους περιέφεραν και τους εγκαθιστούσαν όπου τους εξυπηρετούσε, όπως και η εποχή των κονκισταδόρες που αφάνιζαν τους ιθαγενείς της Αμερικής κυρίως, σε σημείο να τους παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια σε τελετές ως φολκλόρ, ντυμένους με τα φτερά και τις παραδοσιακές στολές τους, θυμίζοντας την εποχή της Αγριας Δύσης. Οι σκλάβοι, δεσμώτες που ζούσαν μόνο για ένα κομμάτι ψωμί, χωρίς καμία προοπτική. Αυτή ήταν η ζωή τους, σκυλίσια, ή και χειρότερα.
Γίνεται λοιπόν τα τελευταία χρόνια μια διαρκής συζήτηση για τα δικαιώματα των μαύρων, ξεκινώντας από την Αμερική, που ακόμη σε ένα μέρος της είναι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις περί ανώτερης και κατώτερης φυλής, και αυτό φαίνεται στη βάναυση συμπεριφορά από την αστυνομία. Είναι η Αμερική μια χώρα της ισότητας, των ίσων ευκαιριών. Λένε και προπαγανδίζουν τα επιτεύγματά της και δεν έχουν άδικο. Υπάρχει όμως και μια σκοτεινή πλευρά σε όλο αυτό το σκηνικό. Και είναι στα γκέτο των μαύρων και των Λατινοαμερικανών με τους πάμπτωχους, με τη ροπή τους προς την πορνεία και τα ναρκωτικά. Το εύκολο κέρδος που σε όλους είναι τόσο ελκυστικό και προσοδοφόρο. Κατ’ αρχήν θα πρέπει να πούμε πως το ότι γεννηθήκαμε σε έναν τόπο δεν σημαίνει πως είμαστε πιο πολιτισμένοι, πιο προχωρημένοι από τους άλλους που έτυχε να γεννηθούν σε άλλη χώρα, με άλλο χρώμα, άσπρο, μαύρο, κόκκινο, κίτρινο, ή ότι αυτοί υπολείπονται σε πολιτισμό και κουλτούρα. Ολα αυτά αποκτώνται με τον καιρό με τη σωστή παιδεία που διδάσκεται ο άνθρωπος, και η ανθρώπινη αξία είναι απαραβίαστη και κατοχυρωμένη διεθνώς. Για να περάσουμε όμως από τα λόγια στην πράξη, θέλει πολλή δουλειά από το σχολείο και από το σπίτι, που δεν θα διακρίνουν τα παιδιά με βάση το χρώμα.
Οι πιο βασανισμένοι είναι οι αυτόχθονες, οι ιθαγενείς της Αφρικής και της Αυστραλίας ιδίως, που μετά τόσα χρόνια διεκδικούν το αυτονόητο. Ισες ευκαιρίες, ισονομία, ίδια δικαιώματα, και όχι μόνο στα χαρτιά. Τα διεκδικούσαν και τα διεκδικούν με κάθε τρόπο ειρηνικό και πρόσφορο, όπως ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, είτε και όχι, όπως οι Μαύροι Πάνθηρες, που αναγκάστηκαν να βρουν πιο δυναμικό τρόπο αντιμετώπισης του ρατσισμού, και δεν είχαν κι αυτοί τελείως άδικο. Γιατί για να διατρανώσεις το δίκαιο και να το κάνεις υπαρκτό, χρειάζεται κάθε τρόπος μέχρι να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται οι οπαδοί της Κου Κλουξ Κλαν και οι παρεμφερείς οργανώσεις ότι ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι. Δηλαδή, δεν αντέχουν άλλο την υποβάθμιση σε πολίτες γ΄ και δ΄ κατηγορίας.
Η προσπάθεια έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια και ως συνήθως οδηγεί σε υπερβολές κατεδάφισης σε οτιδήποτε θυμίζει αποικιοκρατία. Δεν γίνεται όμως με τις απαγορεύσεις κάθε είδους, γιατί αυτές οδηγούν σε περιστολή δικαιωμάτων, που τα εκμεταλλεύονται καταλλήλως οι κατά περίπτωση κυβερνώντες. Που κάθε απαγόρευση, με τη μορφή νόμου, έρχεται και παγιώνεται στη συνείδηση του κόσμου ως μια ακόμη απαγόρευση και αντίστοιχη περιστολή ανθρώπινων δικαιωμάτων. Και αυτό, αφού αυτό μένει, ως εκμετάλλευση για άλλες ομοειδείς περιπτώσεις. Ετσι, η απαγόρευση να αναφερθείς και να επικαλεστείς την αντίθετη άποψη επιφέρει και ποινικές συνέπειες. Το κάθε κράτος, δε, κατά τη βούλησή του και το συμφέρον του, αυτές τις απαγορεύσεις τις καθιστά νόμο του κράτους και αντιμετωπίζει ανάλογα με διωγμούς τους αντιφρονούντες, ως εχθρούς του λαού. Η παιδεία λοιπόν, η διαπαιδαγώγηση ότι όλοι ζούμε κάτω από την ίδια στέγη κι είμαστε προσωρινοί ένοικοι ενός ευλογημένου τόπου, της Γης, του μπλε πλανήτη τον οποίο προσπαθούμε με κάθε τρόπο να καταστρέψουμε. Λυσσομανάμε για να το καταφέρουμε. Πριν όμως απ’ αυτό, θα πρέπει να λύσουμε το πρόβλημα το ρατσιστικό με συνεχή εκπαίδευση, με παιδεία που συνεχώς αναδεικνύει τα σημεία της συνένωσης του ανθρώπινου γένους και την αντιμετώπιση των εχθρών του περιβάλλοντος.
Εχουμε ανάγκη λοιπόν να ενισχύσουμε αυτή την προσπάθεια με έργα, καθημερινά, αποδεικνύοντας ότι είμαστε ένα, και αντίπαλός μας είναι η αντιμετώπιση των προβλημάτων που γεννάει αυτή η ακόρεστη επιθυμία για κέρδος και για έλεγχο της ανθρωπότητας όλης. Αυτό είναι το πραγματικό πρόβλημα, ιδίως την εποχή που ζούμε, που οι απίστευτες μηχανικές γνώσεις και ανακαλύψεις δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν έναν ιό. Γιατί λείπει το πνευματικό στοιχείο, που δεν υποκαθίσταται ούτε με την τεχνητή νοημοσύνη που θέλουν να μας φυτεύσουν και να γίνει ο οδηγός και προστάτης μας. Μπροστά σε όλα αυτά τα αληθινά προβλήματα είμαστε πολύ ασθενικοί για να χωρίζουμε τους ανθρώπους ανάλογα με το χρώμα που έτυχε να έχουμε. Αλλος είναι ο εχθρός μας. Κυρίως ο εαυτός μας, με τις ψευδαισθήσεις στις οποίες υποβαλλόμαστε και θεωρούμε τους εαυτούς μας αθάνατους.
* Ο κ. Δημήτρης Παξινός είναι πρώην πρόεδρος ΔΣΑ.