Στη συνήθη διαδικασία να θέσουν εν αμφιβόλω την αξιοπιστία των στοιχείων, στην οποία έχουν επιδοθεί συστηματικά διάφοροι «παράγοντες», η απάντηση δίνεται από τους πλέον αρμόδιους, όπως ο εντεταλμένος του γερμανικού Ομόσπονδου Κρατιδίου, Μέκλεμπουργκ Φορμπόμεν, για τα αρχεία της ΣΤΑΖΙ, Γιορν Μότες. Σε συνέντευξή του προς την «Ντόιτσε Βέλε», ο ειδικός πραγματογνώμονας δήλωσε κατηγορηματικά ότι όλοι οι ερευνητές και αυτοί που έχουν σχέση με τα ντοκουμέντα, βεβαιώνουν πως «οι φάκελοι ανταποκρίνονται σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό στην αλήθεια». Με βάση λοιπόν τα όσα είπε στη γερμανική ραδιοφωνία ο κ. Μότες σε συνδυασμό με τις επισημάνσεις του ανταποκριτή της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» στο Βερολίνο, Παντελή Βαλασόπουλου (δημοσιεύθηκαν προσφάτως), τα τεκμήρια αξιοπιστίας σε σχέση με τα εύλογα ερωτήματα που ανακύπτουν, έχουν ως εξής:
– Σε ποιο βαθμό οι φάκελοι που αφορούν τους άτυπους συνεργάτες είναι γνήσιοι και όχι προϊόν πλαστογραφίας;
– H ΣΤΑΖΙ είχε αναπτύξει, ως γνωστόν, ειδικές μεθόδους για να προσεταιρίζεται ανθρώπους και διάφορες πρακτικές για την οργάνωση της άτυπης συνεργασίας. Για το 90% των άτυπων συνεργατών, η μορφή συνεργασίας άρχιζε από μια γραπτή δήλωση υποχρέωσης και έφτανε σε πρόσωπα που συναντιόταν σε τακτά χρονικά διαστήματα με αξιωματικούς της ΣΤΑΖΙ, οι οποίοι και αξιοποιούσαν το περιεχόμενο αυτών των συνομιλών. Τα σχετικά ντοκουμέντα έχουν ως εκ τούτου διαφορετική ποιότητα και τεράστια γκάμα. Γι’ αυτόν τον λόγο οι πραγματογνώμονες του γερμανικού κράτους προχώρησαν το 1993 στη διαμόρφωση ειδικών κριτηρίων για τους ελέγχους στα πρόσωπα. Αυτό σημαίνει δηλαδή ότι για όλες τις περιπτώσεις κατά τις οποίες διαπιστώθηκε ότι κάποιος ήταν άτυπος συνεργάτης της ΣΤΑΖΙ, η απάντηση των ειδικών είναι ότι «όντως ήταν έτσι», κατά τον κ. Μότες.
– Αποκλείεται κάποιος να είχε χαρακτηρισθεί αυθαιρέτως πράκτορας της ΣΤΑΖΙ;
– Δεν έχει γίνει γνωστή καμία περίπτωση όπου κάποιος να μην ήταν πράκτορας της ΣΤΑΖΙ και να υπάρχει γι’ αυτόν φάκελος στο αρχείο.
– Είναι δυνατόν να τηρούνται από τη ΣΤΑΖΙ τόσο λεπτομερή στοιχεία για τις δραστηριότητες ενός άτυπου συνεργάτη στο εξωτερικό, όταν μάλιστα εμφανίζονται και πολιτικές επαφές που ξεπερνούν τα συνήθη όρια των αναφορών;
– Το υπουργείο Εθνικής Ασφαλείας και το Τμήμα Διαφώτισης έδειχναν μεγάλο ενδιαφέρον να ελέγχουν τις σχέσεις της Ανατολικής Γερμανίας με το εξωτερικό και να συλλέγουν πληροφορίες που τις αφορούσαν. O κ. Μότες μιλά μάλιστα για πολλές περιπτώσεις που στρατολογήθηκαν από τη ΣΤΑΖΙ αλλοδαποί οι οποίοι ζούσαν στην Ανατολική Γερμανία, είτε επειδή το υπουργείο Ασφαλείας χρειαζόταν πληροφορίες από τη χώρα τους, είτε επειδή η Αν. Γερμανία ήθελε απλώς να περάσει τις απόψεις της στη χώρα αυτή…
– Ποιος φορέας διαχειρίζεται τώρα στη Γερμανία όλο αυτό το πλούσιο υλικό;
– Μετά την πτώση του Τείχους δημιουργήθηκε μια Ανεξάρτητη Υπηρεσία που ασχολείται αποκλειστικά με τη διαχείριση των αρχείων της ΣΤΑΖΙ. Αυτή η υπηρεσία ονομάζεται BstU, είναι επίσημη γερμανική Αρχή, δεν έχει αμφισβητηθεί ποτέ μέχρι τώρα ούτε ως προς την ανεξαρτησία της ούτε ως προς την αξιοπιστία της. Οπως σημειώνει μάλιστα στην «E» ο Παντελής Βαλασόπουλος, «είναι πολλοί αυτοί στη Γερμανία που πήγαν μια και καλή σπίτι τους εξαιτίας των αρχείων της ΣΤΑΖΙ, από πολιτικούς μέχρι επιχειρηματίες, καλλιτέχνες κ.ά.».
– Γιατί δεν έχει βρεθεί το μισθολόγιο της κατασκοπευτικής υπηρεσίας HVA για τους πράκτορες;
– Αυτό είναι ένα από τα κομβικά στοιχεία των ερευνών το οποίο τροφοδοτεί εν πολλοίς την επιχειρηματολογία «διαφόρων» που ομιλούν για «μη αποδεικτικά στοιχεία». O εισαγγελέας του Βερολίνου, αλλά και τα μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής του Γερμανικού Κοινοβουλίου «σήκωσαν τα χέρια ψηλά» το 1998, όταν παραδέχθηκαν ότι δεν έχουν βρει στοιχεία που να σχετίζονται με τις αμοιβές του Σωκρ. Κόκκαλη. Ταυτοχρόνως, όμως έχουν καταγγείλει επανειλημμένως, ακόμη και πρόσφατα, αφενός ότι στις έρευνές τους εμποδίστηκαν από άλλη επιτροπή την οποία είχε συστήσει η Καγκελαρία του Χέλμουτ Κολ και αφετέρου ότι τα στοιχεία που αφορούν το κατασκοπευτικό τμήμα της ΣΤΑΖΙ, καταστράφηκαν τις μέρες της πτώσης του Τείχους, αλλά και ότι εκλάπησαν από τη CIA με την περίφημη επιχείρηση Ρόζενστολντς.
Κατερίνα Ακριβοπούλου
Η διαφάνεια και ο έλεγχος στη διαχείριση του δημοσίου χρήματος αποτελεί θεσμική προτεραιότητα κάθε προοδευτικής πολιτικής. H αξιοποίηση και προστασία των συλλογικών αγαθών και του δημοσίου συμφέροντος αποτελεί πρωταρχική δημοκρατική αξίωση, έναντι των ανταποδοτικών συναλλαγών με την κρατικοδίαιτη, αχόρταγη και φαραωνική διαπλοκή.