O Μιχάλης είναι 45 ετών. Είναι τεχνικός μηχανών. Το εργοστάσιο, όπου εργαζόταν έκλεισε το ’95. Ως εξειδικευμένος, βρήκε δουλειά -με μικρότερο μισθό- σε βιοτεχνική μονάδα. O ιδιοκτήτης της, επειδή δεν μπορούσε να τα βγάλει πέρα, συγχώνευσε την επιχείρησή του με άλλες τέσσερις. Το κόστος «κατέβηκε», ώστε το προϊόν να γίνει περισσότερο ανταγωνιστικό και υπάλληλοι βρέθηκαν απολυμένοι. Μεταξύ αυτών και ο Μιχάλης. Βρίσκει περιστασιακές απασχολήσεις, αλλά όχι μόνιμη δουλειά. Εχει οικογένεια. Μέχρι στιγμής έχει καταφύγει σε δύο ανοιχτά καταναλωτικά δάνεια για να… πληρώνει το ενοίκιο.
Νυχτερινή για τους τόκους
Η Ελένη είναι 46 χρόνων. Είναι προϊσταμένη σε δημόσιο νοσοκομείο της Αθήνας. Εχει δύο παιδιά. H μεγάλη κόρη μπήκε φέτος στην Ιατρική. Προηγήθηκαν χρόνια φροντιστηρίων και τώρα που επιβραβεύθηκαν οι προσπάθειες, ακολουθούν χρόνια συντήρησης της φοιτήτριας στην Πάτρα. O γιος της είναι στρατιώτης. H Ελένη είναι χωρισμένη. Βρίσκεται «χωμένη» μέχρι το λαιμό με χρέη σε κάρτες και σε φίλους. Πρόσφατα προσπάθησε να πάρει επισκευαστικό δάνειο για να… ξεχρεώσει τα χρέη της. Οι προσπάθειες να «καθαρίσει» το όνομά της στον Τειρεσία -μέσω κυκλωμάτων- δεν ευοδώθηκαν. Εργάζεται νυχτερινή για να… πληρώνει τόκους.
Δάνειο για την κάρτα
Ο Τάκης είναι 35 ετών. Εργάζεται εδώ και οκτώ χρόνια σε μια μεγάλη επιχείρηση και ο μισθός του είναι 800 ευρώ. Πριν από τρία χρόνια αποφάσισε να ενοικιάσει διαμέρισμα. Νοίκιασε το σπίτι (ενοίκιο 360 ευρώ) και το επίπλωσε με πιστωτική κάρτα. Προσπάθησε να βρει δεύτερη δουλειά και… ακόμη προσπαθεί. Τον πρώτο καιρό, όσο μπορούσε, βοηθούσε και την πατρική του οικογένεια. Οι δόσεις της πιστωτικής διογκώθηκαν και πήρε προσωπικό δάνειο για να αντιμετωπίσει το αρχικό πρόβλημα. Σήμερα, βρίσκεται καταχρεωμένος και απελπισμένος.
Οι δύο γονείς έχουν «καλές» δουλειές. H σύζυγος είναι υπάλληλος με μηνιαίο μισθό 1.200 ευρώ και ο σύζυγος είναι ελεύθερος επαγγελματίας. Ομως, πλέον όλοι πληρώνουν με 8μηνες και 10μηνες επιταγές… Το ζευγάρι έχει δύο παιδιά και κάποια κυρία φροντίζει το μικρότερο το πρωί. Ενα απροσδόκητο οικονομικό πρόβλημα, που εάν δεν επιλυόταν θα έστελνε τον σύζυγο στη φυλακή, τους οδήγησε στη λήψη καταναλωτικού δανείου. Ξεχρεώνουν φέτος με… αιματηρές οικονομίες.
Η τύχη του γηραιού κυρίου πλέον αγνοείται. Ηταν από τους πλουσίους της περιοχής, σε έναν εύπορο νομό της χώρας. Διατηρούσε βιοτεχνία ρούχων. Το ’96 πήρε δάνειο για να χτίσει ξενοδοχειακή μονάδα σε τουριστική περιοχή. H υπαγωγή του στους επιχορηγούμενους από τον αναπτυξιακό νόμο, όπως κάποιοι «αρμόδιοι» του είχαν υποσχεθεί, δεν επιτεύχθηκε. Για το δάνειο είχε υποθηκεύσει ακίνητα και χωράφια. Την ίδια περίοδο, αρρώστηκε από καρκίνο το 3χρονο εγγονάκι του. Τα επιτόκια την εποχή εκείνη ήταν υψηλά και οι υποχρεώσεις του απέναντι στις τράπεζες συσσωρεύθηκαν. Οι προσπάθειές του να ανακόψει τον πλειστηριασμό της τεράστιας περιουσίας του βρήκαν εμπόδια που ξεκινούσαν από το νομικό σύμβουλο της τράπεζας και κατέληγαν στον κλητήρα. Αυτοί και κάποιοι άλλοι λυμαίνονται το ξενοδοχείο, το αρχοντικό στο χωριό, τα κτήματα. Το εγγονάκι του πέθανε…
Οι ιστορίες είναι αμέτρητες και δείχνουν το πολύ απλό: ότι ενώ κατά τις τράπεζες υπάρχουν ακόμη μεγάλα περιθώρια αύξησης του δανεισμού, την ίδια στιγμή για ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού -κυρίως της υδροκέφαλης Αθήνας- δεν υπάρχει πλέον κανένα περιθώριο. Σε πραγματικές τιμές οι μισθοί μένουν καθηλωμένοι στα επίπεδα του 1992-93, ενώ οι τιμές τρέχουν σε ελεύθερα ύψη ανεπτυγμένης Ευρώπης: ένας μέσος μισθός είναι 800 ευρώ, μια μέση σύνταξη 400 ευρώ -του ΟΓΑ 130 ευρώ- και ένα μέσο ενοίκιο για ένα σπίτι 80 τ.μ. 420 ευρώ…
Καλπάζει η ανεργία
Συγχρόνως, τα πραγματικά ποσοστά ανεργίας καλπάζουν. Κρατάμε τα λόγια συμβούλου επιχειρήσεων: «H ανεργία ανεβαίνει διότι οι κλάδοι των μικροεπαγγελματιών βουλιάζουν ο ένας μετά τον άλλον. Αλλοι πάνε σπίτι τους, άλλοι ενώνουν τις επιχειρήσεις τους με ομοειδείς και άλλοι μεταφέρουν την παραγωγή στο εξωτερικό για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της συμπίεσης του κόστους. Καθεμιά από τις τρεις λύσεις συνεπάγεται απολύσεις».