Τραγέλαφος! «Ψηφίστε Ν.Δ. για να μην έρθει η Δεξιά!» είναι το μήνυμα που έχει κατακλύσει τα κινητά τηλέφωνα, μετά την ανακοίνωση της εκλογής με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ των επιφανέστερων εκπροσώπων του νεοφιλελεύθερου εξτρεμισμού στη χώρα μας. Πιραντελικές καταστάσεις π.χ. στον OTE Θεσσαλονίκης, όπου οι συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ είχαν κολλήσει εφημερίδες τοίχου την προηγούμενη εβδομάδα, με αφορμή το Ασφαλιστικό στο πρόγραμμα της Ν.Δ., καταγγέλλοντας τον ρόλο των κ. Μάνου και Ανδριανόπουλου στην αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη του 1990-’93. Ετρεξαν οι καημένοι οι ΠΑΣΟΚτζήδες να τις εξαφανίσουν μόλις ανακοινώθηκε η συνεργασία των νεοφιλελεύθερων τέως υπουργών της Δεξιάς με το ΠΑΣΟΚ. Είχαν προλάβει όμως οι συνδικαλιστές της Ν.Δ. να διασώσουν μια εφημερίδα τοίχου, την οποία αναπαράγουν τώρα διαρκώς και την κολλούν αυτοί, με αποτέλεσμα να γελάει και το παρδαλό κατσίκι…
Αναμφισβήτητα η εκλογική συνεργασία Μάνου – Ανδριανόπουλου – ΠΑΣΟΚ υπήρξε κορυφαίο γεγονός και δικαίως επισκίασε το σόου της εκλογής του Γ. Παπανδρέου. Αξίζει να αναλυθεί η πολλαπλή σημασία της σε όλα τα επίπεδα.
Εν πρώτοις, ο συμβολισμός της κίνησης είναι όντως τολμηρός. Σηματοδοτεί τη θέληση του Γ. Παπανδρέου να παύσει πλέον το ΠΑΣΟΚ να ταυτίζεται με τα ιστορικά στελέχη του, όπως είναι ο κ. K. Λαλιώτης, ο A. Τσοχατζόπουλος, ο Θ. Πάγκαλος κ.λπ., τα οποία θεωρούνται φορείς μιας συγκεκριμένης ιδεολογίας, την οποία ο νέος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ προφανώς θεωρεί παρωχημένη και ανεπιθύμητη.
Νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη
Ουδείς αμφιβάλλει ότι κατά την οκταετία του K. Σημίτη το ΠΑΣΟΚ ακολούθησε αμιγώς νεοφιλελεύθερη πολιτική, παρά τις κάποιες αποκλίσεις από τη δογματική νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία. Απαιτείται όμως πολιτικό θάρρος να τολμήσει να εναγκαλιστεί επισήμως τους φυσικούς ιδεολογικούς ηγέτες του νεοφιλελευθερισμού, προκειμένου να υπερκεράσει από δεξιά τη Ν.Δ.
Η εμφανής επιδίωξη του Γ. Παπανδρέου να εμφανίσει το ΠΑΣΟΚ ως κόμμα δεξιότερο της Ν.Δ. μπορεί να αποδειχθεί στις κάλπες πως δεν αποτελεί απαύγασμα πολιτικής σοφίας, αλλά σίγουρα αποτελεί πράξη ηγέτη που δεν διστάζει να δείξει την περιφρόνησή του προς τις απόψεις της βάσης και των στελεχών του κόμματός του.
Οφείλουμε μάλιστα να ομολογήσουμε ότι αυτή η κίνηση του Γ. Παπανδρέου έχει ήδη δικαιωθεί κατά το ήμισυ, σε στελεχικό επίπεδο. Εμβρόντητος ο ελληνικός λαός παρίσταται μάρτυς της εντυπωσιακής πολιτικής δειλίας των στελεχών του ΠΑΣΟΚ. Παρότι πάμπολλοι απειλούν θεούς και δαίμονες κατ’ ιδίαν, ουδείς τολμάει να διαφωνήσει δημοσίως με αυτήν τη βίαιη αλλαγή της φυσιογνωμίας του ΠΑΣΟΚ.
Μοναδική εξαίρεση ο τέως γενικός γραμματέας Αθλητισμού Γ. Βασιλακόπουλος, ο οποίος παραιτήθηκε από την K.E. του ΠΑΣΟΚ δηλώνοντας ότι «η μοιρολατρική προσέγγιση των γεγονότων στη βάση αποδοχής μιας δήθεν πραγματικότητας, την οποία διαμορφώνουν καθημερινά συμφέροντα ξένα και αντίθετα προς τα λαϊκά δημοκρατικά ενδιαφέροντα, αποτελεί όπλο ιδεολογικής και πολιτικής επιβολής».
Μόνο από δυνάμεις εκτός ΠΑΣΟΚ επισημάνθηκε ευθέως η επίσημη μετάλλαξη αυτού του κόμματος. Οριστική και αμετάκλητη είναι πλέον η ρήξη του Γ. Παπανδρέου με την Αριστερά, ακόμη και εκείνη της ΠΑΣΟΚογενούς προέλευσης.
«Οι μεταγραφές στο ΠΑΣΟΚ των κ. Ανδριανόπουλου και Μάνου, που είναι οι αυθεντικοί εκφραστές της σκληρής αντιλαϊκής, νεοφιλελεύθερης πολιτικής, αποκαλύπτουν ότι η νέα εποχή του νέου ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου είναι η πανηγυρική πλέον επιβεβαίωση της δεξιάς μετάλλαξης με πράσινο περιτύλιγμα του ΠΑΣΟΚ… Σήκω Ανδρέα για να δεις το παιδί της νέας εποχής και της νέας πράσινης Δεξιάς!», δήλωσε δηκτικά ο πρόεδρος του ΔΗΚΚΙ Δ. Τσοβόλας.
«Το ΠΑΣΟΚ έχει προ πολλού μετατραπεί σε δεξιό, αντιδραστικό κόμμα… Δεν έγινε καμιά διεύρυνση ούτε μεταγραφές στο ΠΑΣΟΚ. Βρήκε ο γύφτος τη γενιά του», σημείωσε απαξιωτικά η γενική γραμματέας του KKE Αλ. Παπαρήγα. «O κ. Παπανδρέου σκοπεύει με τη συμμετοχή των κ. Μάνου και Ανδριανόπουλου στα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ στη «νεοφιλελεύθερη δημοκρατική παράταξη», ενώ η χρησιμοποίηση από την άλλη πλευρά προσώπων της Αριστεράς θα είναι το άλλοθι μιας χρήσης για το μοντέλο αυτό», υπογράμμισε και ο πρόεδρος του ΣΥκ. Κωνσταντόπουλος.
Είναι γεγονός πως «το ΠΑΣΟΚ του Μάνου και του Ανδριανόπουλου» καθίσταται άκρως απωθητικό για κάθε απόχρωσης αριστερό ψηφοφόρο, αλλά αυτό προφανώς αφήνει αδιάφορο τον Γ. Παπανδρέου.
Η σύμπραξη, η συμπαράταξη και η ιδεολογική όσμωση με τους νεοφιλελεύθερους αποτελεί στρατηγική επιλογή για τον νέο αρχηγό του ΠΑΣΟΚ και δεν πρόκειται φυσικά να τη θυσιάσει για μια χούφτα αριστερούς ψήφους αμφίβολης χρησιμότητας.
Αμερικανικό πρότυπο
Πρόκειται για μια στρατηγική που φέρει την αμερικανική σφραγίδα ως προς το μοντέλο κόμματος και ιδεολογίας που επιδιώκει να δημιουργήσει, κατά το πρότυπο του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ.
Οσοι πάντως αιφνιδιάστηκαν από τον γάμο ΠΑΣΟΚ-Μάνου, προφανώς δεν είχαν διαβάσει ένα άκρως «προφητικό» άρθρο στην «Ελευθεροτυπία» του κατά καιρού αρθρογραφούντος και στην αμερικανική «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ», T. Μίχα, το οποίο ανέφερε μεταξύ άλλων, ήδη προ δεκαπέντε και πλέον ημερών, διαπραγματευόμενο τις επιλογές των παρ’ ημίν νεοφιλελεύθερων:
«Κατ’ αρχάς θα πρέπει να αποκλειστεί η Ν.Δ. O φυσικός εταίρος των φιλελεύθερων στην Ελλάδα δεν μπορεί να είναι άλλος από ένα σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα υπό την ιδεολογική ομπρέλα της «συμμετοχικής δημοκρατίας»… Μια πολιτική σύμπραξη φιλελεύθερων σοσιαλδημοκρατών στο πλαίσιο της ιδεολογίας της «συμμετοχικής δημοκρατίας» θα μπορούσε να αποτελέσει για τις επόμενες δεκαετίες έναν σταθερό άξονα διακυβέρνησης της χώρας… Οι φιλελεύθεροι (συμπεριλαμβανομένων φυσικά και κυρίως των Στέφανου Μάνου και Ανδρέα Ανδριανόπουλου) θα πρέπει να προβληματιστούν σοβαρά με αυτή την προοπτική. Το φλερτ με τη συντηρητική Ν.Δ. θα πρέπει να τελειώσει οριιστικά…»!
Πραγματικά, όλα εξελίχθηκαν ακριβώς έτσι…
Ενα κομματικό μόρφωμα που καθιστά ομόσταυλους εκπροσώπους του άκρατου νεοφιλελευθερισμού, του παρασιτικού κρατισμού, του Κέντρου, της Δεξιάς, της Αριστεράς κ.λπ. αποτελεί εξ ορισμού ένα συνονθύλευμα που αδυνατεί να διαμορφώσει κοινές θέσεις σε οποιοδήποτε σημαντικό ή και ασήμαντο ζήτημα.
Η τακτική του «απ’ όλα έχει ο μπαξές» ίσως να λειτουργεί πολυσυλλεκτικά ως προς τις ψήφους υπό ορισμένες συνθήκες, καθιερώνει όμως ένα καθεστώς μόνιμης σύγχυσης, το οποίο διευκολύνει κάθε κλειστή ηγετική ομάδα να επιβάλει με περισσή ευκολία τις δικές της απόψεις, αφού δυσκολεύει την ύπαρξη συγκροτημένης αντίστασης.
Ενα τέτοιο κόμμα είναι αδύνατον να χαράξει συνολική, κοινά αποδεκτή πολιτική αφού απουσιάζει η κοινή ιδεολογικοπολιτική βάση των μελών και στελεχών του, επί της οποίας θα στηριζόταν η χάραξη πολιτικής στα επιμέρους θέματα. Το χάος αυτό καλύπτεται από τη βούληση της ηγεσίας. Αυτή η «συμμετοχική δημοκρατία» του Γ. Παπανδρέου αποδεικνύεται ήδη ένα κέλυφος χωρίς περιεχόμενο, πραγματική φάρσα.
Ο K. Σημίτης και Κύριος οίδεν ποιοι άλλοι εξωκομματικοί παράγοντες αποφάσισαν την τοποθέτηση π.χ. του Γ. Παπανδρέου ως αρχηγού του ΠΑΣΟΚ και κατόπιν οι ψηφοφόροι του κλήθηκαν «συμμετοχικά» να τον εγκρίνουν ως μοναδική επιλογή.
Ο Γ. Παπανδρέου και Κύριος οίδεν ποιοι άλλοι αποφάσισαν την τοποθέτηση στα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ των Στ. Μάνου, Ανδρ. Ανδριανόπουλου, M. Ανδρουλάκη και M. Δαμανάκη και όχι μόνο τους πήραν χωρίς να ρωτήσουν κανέναν, αλλά τους έβαλαν και στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας, ώστε ακόμη κι αν διαφωνούσε ολόκληρο το ΠΑΣΟΚ, αυτοί να εκλεγούν βουλευτές με το έτσι θέλω της ηγεσίας, σε πλήρη περιφρόνηση της λαϊκής βούλησης, εντελώς «συμμετοχικοδημοκρατικά»! Είναι προφανές πως αυτό το μοντέλο οδηγεί σε κόμματα κατ’ ουσίαν απολίτικα, αφού θα είναι ανίκανα να χαράζουν πολιτική.
Το «τέλος της πολιτικής»
Τελικός επιδιωκόμενος στόχος αυτού του εγχειρήματος είναι να διαχωρίσουν την πολιτική από τους πολίτες. Οι τελευταίοι να ασχολούνται μόνο με πλευρές της καθημερινότητάς τους, ενώ η «υψηλή» πολιτική να αφεθεί στους «τεχνοκράτες» της πολιτικής, οι οποίοι φυσικά θα φροντίζουν για την αδιατάρακτη διαφύλαξη του στάτους κβο.
Τα κόμματα, όταν είναι συγκροτημένα στη βάση αρχών και ιδεολογιών, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πολιτική μόρφωση του λαού, του αναπτύσσουν τη δυνατότητα να σχηματίζει άποψη, να διαμορφώνει κριτήρια βάσει των οποίων κρίνει τις διάφορες απόψεις, να σχηματίζει συνεκτικά οράματα για το παρόν και το μέλλον της κοινωνίας.
Τι γνώμη να σχηματίσει όμως ο ΠΑΣΟΚτζής ψηφοφόρος, π.χ. για τον πόλεμο στο Ιράκ, αν ο K. Λαλιώτης είναι εναντίον και ο Στ. Μάνος υπέρ; Τι γνώμη να σχηματίσει για το σχέδιο Ανάν, αν το ένα στέλεχος του λέει ότι αυτό σηματοδοτεί το ξεπούλημα της Κύπρου και το άλλο του το διαφημίζει ως υπέροχη λύση;
Πέρα από υποκρισίες περί της «οξύνοιας που συνεπιφέρει η αντιπαράθεση», το μόνιμο χάος απομακρύνει τον κόσμο από την πολιτική, τον αποπολιτικοποιεί, τον καθιστά ανίκανο να κινητοποιηθεί για οτιδήποτε.
Είναι προφανές ότι οι εμπνευστές του «νέου ΠΑΣΟΚ» ονειρεύονται το «τέλος της πολιτικής» όπως τη γνωρίζουμε – κάτι σαν το εντελώς αβάσιμο «τέλος της ιστορίας» που τόσο επιπόλαια διακήρυξε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ο Φράνσις Φουκουγιάμα για να διαψευσθεί οικτρά.
Μπορεί αυτό να τους βολεύει, αλλά η ιστορία της ανθρωπότητας αποδεικνύει πως όλες αυτές οι θεωρίες και ιδιοτελείς φιλοδοξίες είναι εντελώς ανεδαφικές. H πολιτική και οι ιδεολογίες δεν εξοντώνονται, όσο και αν αλλάζουν.