Σειρά προτάσεων βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης των κατεχομένων κατέθεσε χθες στο Λουξεμβούργο η ελληνοκυπριακή πλευρά, με τη σύμφωνη γνώμη των Αθηνών, σε μια εν μέρει επιτυχή προσπάθεια ανατροπής του εξαιρετικά δυσμενούς γι’ αυτήν κλίματος που δημιουργήθηκε στην Ενωση, μετά το δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου. Βασικός μοχλός της ελληνοκυπριακής προτάσεως, που κατετέθη στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, είναι η βελτίωση των όσων προβλέπει ο κανονισμός που θα διέπει τη λειτουργία της «πράσινης γραμμής» μετά την προσχώρηση της νήσου στην E.E. την 1η Μαΐου. Ωστόσο, τελικά δεν ελήφθη απόφαση, καθώς ύστερα από παρέμβαση της Βρετανίας η συζήτηση θα συνεχισθεί αύριο Τετάρτη στις Βρυξέλλες σε διπλωματικό επίπεδο και, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα αποτελέσει εκ νέου πεδίο άσκησης εντονότατων πιέσεων στην ελληνική και ελληνοκυπριακή πλευρά.
Οι προτάσεις της κυπριακής κυβέρνησης αφορούν συγκεκριμένα μέτρα διευκόλυνσης των συναλλαγών μέσω της πράσινης γραμμής, με στόχο την άρση της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων κατά τρόπο ελεγχόμενο και συμβατό με την αποφυγή της νομιμοποίησης, έστω και έμμεσης, του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους. Ετσι, προτάθηκε η διεύρυνση των καταλόγου των προϊόντων που θα μπορούν να διοχετεύονται στις ευρωπαϊκές αγορές μέσω της πράσινης γραμμής και των λιμένων και αεροδρομίων της ελεύθερης Κύπρου, με την ένταξη σε αυτόν αλιευτικών και αγροτικών προϊόντων, αλλά και βιομηχανικών, μεταποιημένων προϊόντων προερχομένων από πρώτες ύλες που υπάρχουν στην Κύπρο.
Επίσης προτάθηκε η αύξηση των σημείων διέλευσης της πράσινης γραμμής από ανθρώπους και εμπορεύματα. Αυτά είναι σήμερα δύο, με ένα τρίτο να βρίσκεται εντός του εδάφους της βρετανικής βάσης της Δεκελείας. Τέλος, η Κύπρος ζήτησε την άμεση καταβολή των κονδυλίων ύψους 259 εκατ. ευρώ, που προβλέπονταν για τους Τουρκοκύπριους σε περίπτωση επίλυσης του Κυπριακού, κάτι που εν τέλει απεδέχθη και το ίδιο το Συμβούλιο.
Η προσέγγιση αυτή, η οποία εν πολλοίς απεφασίσθη από την ελληνική και την κυπριακή αντιπροσωπεία το βράδυ της Κυριακής στο Λουξεμβούργο, σαφώς απέφερε καρπούς. Κατ’ αρχήν έγινε άμεσα και ευμενώς δεκτή από το σύνολο των κρατών-μελών ως ιδιαίτερα σημαντική χειρονομία της κυπριακής κυβέρνησης, ενώ απέτρεψε την κατάθεση προτάσεων με αντίστοιχο πνεύμα, αλλά όρους απείρως χειρότερους για την ελληνοκυπριακή πλευρά από άλλες χώρες, ιδίως δε τη Βρετανία. H πλέον οδυνηρή για την Κύπρο από τις εισηγήσεις αυτές, την οποία προώθησαν οι Βρετανοί, ήταν να επιτραπεί η απ’ ευθείας έναρξη εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Ευρώπης και κατεχομένων, χωρίς καμία εμπλοκή της νόμιμης κυπριακής κυβέρνησης.
Ωστόσο, εκείνο που δεν έγινε δεκτό ήταν το ελληνικό και κυπριακό αίτημα να εγκριθεί χθες ο κανονισμός, με τις τροποποιήσεις που προτάθηκαν από κυπριακής πλευράς. Προφασιζόμενη την ανάγκη να τις «μελετήσει» καλύτερα, η Βρετανία ζήτησε και πέτυχε την αναβολή της συζητήσεως για την Τετάρτη. Εκφράζεται δε η υποψία ότι στη συνεδρίαση αυτήν οι πιέσεις για απαράδεκτες για την ελληνική πλευρά αποφάσεις θα επιστρέψουν με ένα ισχυρό επιχείρημα, το οποίο μάλιστα επικαλέσθηκε και χθες ο αρμόδιος για τη διεύρυνση της Ενωσης επίτροπος Γκίντερ Φερχόιγκεν: ότι αν ο κανονισμός δεν υιοθετηθεί μέχρι την Παρασκευή, τότε η «πράσινη γραμμή» θα μείνει κλειστή και θα μεταβληθεί σε ντε φάκτο εξωτερικό σύνορο της Ενωσης, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό. Αλλωστε, και ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών Π. Μολυβιάτης εμφανίσθηκε αρκετά επιφυλακτικός για το πώς θα εξελιχθεί τελικά η διαπραγμάτευση της Τετάρτης.
Στο ίδιο πλαίσιο της οικονομικής ανόρθωσης των κατεχομένων, ο κ. Φερχόιγκεν δήλωσε απερίφραστα ότι η Επιτροπή, για να εμπλακεί (όπως ζητεί η Λευκωσία) στη στήριξη των Τουρκοκυπρίων, θα πρέπει να διασφαλίσει απ’ ευθείας πρόσβαση στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και σε καμία περίπτωση μέσω του OHE ή μη κυβερνητικών οργανώσεων. Διευκρίνισε ωστόσο ότι αυτό δεν θα πρέπει να εκληφθεί ως κίνηση έμμεσης αναγνώρισης του ψευδοκράτους και σημείωσε ότι είναι πολύ νωρίς για να ληφθούν αποφάσεις ως προς τον βαθμό εμπλοκής της κυπριακής κυβέρνησης στη διαχείριση των ποικίλων οικονομικού και κοινωνικού χαρακτήρα προγραμμάτων που θα προταθούν.