Δύο μήνες από τις εκλογές και αφού μεσολάβησαν η θύελλα του Κυπριακού και η επαναφορά της προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων σε έστω ασφυκτική αλλά σχετικώς προβλέψιμη τροχιά, ο νέος πρωθυπουργός κ. K. Καραμανλής δείχνει να βάζει τα πράγματα σε ένα δρόμο και να ξεδιπλώνει σιγά σιγά την πολιτικοκυβερνητική στρατηγική του.
Ενισχυμένος στο εσωτερικό και από τον χειρισμό του Κυπριακού, με τη λιγότερη δυνατή έκθεση σε κινδύνους, κινείται δραστήρια πια στην εδραίωση της πολιτικής του θέσης. Με ένα ΠΑΣΟΚ απέναντί του ασθενές, με τον ηγέτη του να μην εμπνέει, ούτε να συσπειρώνει και αντιθέτως να αμφισβητείται εντόνως από τα στελέχη του κόμματός του προκαλώντας φυγόκεντρες τάσεις, ο κ. Καραμανλής φαίνεται πως ελέγχει αυτήν την ώρα το γήπεδο της πολιτικής.
Ανετη διακυβέρνηση
Στο επόμενο διάστημα μέσω της δημοσιονομικής απογραφής, της αποκάλυψης πτυχών της οικονομικής διαχείρισης κατά την προηγούμενη περίοδο και της αποδέσμευσης των δικαστικών λειτουργών από πολιτικά εμπόδια στον έλεγχο κρίσιμων υποθέσεων, όπως το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου και οι προμήθειες των όπλων, αλλά και νομοθετικών πρωτοβουλιών κατά των «αρχιερέων» της διαπλοκής πολιτικής και MME, η κυβέρνηση θα θελήσει να κερδίσει μακρό χρόνο άνετης διακυβέρνησης.
Υπολογίζει ότι το ΠΑΣΟΚ, όπως μαρτυρούν και τα ευρήματα των πρώτων δημοσκοπήσεων, θα υποχωρήσει σημαντικά στις προσεχείς ευρωεκλογές, θα μείνει κατά τα φαινόμενα πολύ πίσω από τη Νέα Δημοκρατία, θα δει τις δυνάμεις του να διασκορπίζονται δεξιά και αριστερά ως φτερά στον άνεμο και την ηγεσία του να δοκιμάζεται πολλαπλώς. Γενική είναι η αίσθηση στους πολιτικούς κύκλους κυβέρνησης και αντιπολίτευσης ότι το ΠΑΣΟΚ θα εισέλθει μετά τις ευρωεκλογές σε περίοδο βαθύτατης κρίσης, την οποία δεν θα μπορέσει να ελέγξει ο κ. Γ. Παπανδρέου. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προβλέπουν ότι το ΠΑΣΟΚ θα ακολουθήσει τα βήματα του ισπανικού σοσιαλιστικού κόμματος και θα χρειασθεί να αλλάξει αρκετούς ηγέτες μέχρι να ξαναβρεί νικηφόρο αρχηγό. Σίγουρα δεν θα είναι σε θέση να προβάλει εμπόδια στην εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας την προσεχή άνοιξη και να προκαλέσει προσφυγή στις κάλπες, χωρίς να κινδυνεύσει να ηττηθεί βαρύτερα απ’ ό,τι στις 7 του περασμένου Μάρτη.
Ο οικονομικός τομέας
Το βέβαιο είναι ότι ο κ. Καραμανλής θέλει να «καθαρίσει» πολιτικά το δρόμο του και στη συνέχεια, αφού το καλοκαίρι τα δώσει όλα για μια τουλάχιστον ευπρεπή, χωρίς εμφανείς ατέλειες και απρόοπτα, διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων, θα επιχειρήσει να κερδίσει και την πιο δύσκολη μάχη της οικονομίας, η οποία και θα ορίσει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές.
Στον τομέα αυτό τα πράγματα είναι πιο σύνθετα και πιο απαιτητικά, όπως τα περιέγραψε και στην ετήσια έκθεσή του ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος κ. N. Γκαργκάνας. H κυβέρνηση και ειδικώς ο υπουργός Οικονομίας κ. Γ. Αλογοσκούφης την υποδέχθηκε θετικά, καθώς απογυμνώνει την επιχειρηματολογία του ΠΑΣΟΚ, αν και δεν υιοθετεί πλήρως τη συνταγή της κεντρικής Τράπεζας. «Εμείς επιλέγουμε τη γραμμή της ήπιας προσαρμογής στα δημόσια οικονομικά, αλλά θα είμαστε πιο τολμηροί στα διαρθρωτικά? όχι όμως και αφελείς», λέει ο υπουργός Οικονομίας και εξηγεί πως «έχουμε πια μάθει από τα λάθη μας, γνωρίζουμε την ελληνική κοινωνία, δεν θα κάνουμε πράγματα βεβιασμένα, χωρίς επαρκή προετοιμασία».
Μεταβατικές ρυθμίσεις
Σε πρώτη φάση, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του οικονομικού επιτελείου, εντός του Μαΐου θα κατατεθεί στη Βουλή σχέδιο νόμου μεταβατικών ρυθμίσεων, που θα καλύπτουν τη δέσμευση για τα πωνοτόκια και τον «εξανθρωπισμό» του διατραπεζικού «Τειρεσία», ο οποίος δεν θα εκχωρεί στη «μαύρη λίστα» του πολίτες πριν οι Τράπεζες τους ενημερώσουν και ακούσουν ενστάσεις τους. Επίσης αφού ακυρωθούν ορισμένες διατάξεις που προσκρούουν στο κοινοτικό δίκαιο, όπως το ειδικό φορολογικό καθεστώς των μεγάλων επενδύσεων, θα ενεργοποιηθεί ο υφιστάμενος επενδυτικός νόμος, ο οποίος θα εφαρμοσθεί μέχρι τη γενική αναθεώρησή του.
Παραλλήλως, το υπουργείο Οικονομίας θα κινηθεί δραστήρια προς την απλοποίηση των διαδικασιών του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και ταυτοχρόνως όλο το καλοκαίρι θα ελέγξει αυστηρά την ολυμπιακή χρηματοδότηση ώστε να γίνουν μόνο τα απαραίτητα, χωρίς τις συνήθεις υπερβολές. Επίσης θα κινηθεί προς την κατεύθυνση ενεργοποίησης των φορολογικών ελέγχων και αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο περαίωσης των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων της τριετίας 1999-2001, αν και ο κ. Αλογοσκούφης δεν συμφωνεί με τη λογική των συνεχών ρυθμίσεων. Ακόμη στις προτεραιότητες της πρώτης φάσης είναι η ενεργοποίηση του εγγυητικού κεφαλαίου για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η ρύθμιση πολεοδομικών θεμάτων ώστε να γίνουν οι απαιτούμενες χωροθετήσεις για την προώθηση τουριστικών επενδύσεων και η οριστικοποίηση εντός του θέρους του νομοθετικού πλαισίου για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα. Στην πρώτη αυτή φάση θα ενταχθεί και το βραχυχρόνιο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, το οποίο θα ανακοινωθεί μέχρι τα τέλη Μαΐου.
Η νέα πολιτική
Από εκεί και πέρα η κυβέρνηση όλο το καλοκαίρι θα προετοιμάσει τη νέα οικονομική πολιτική που θα παρουσιασθεί από τον πρωθυπουργό στις αρχές Σεπτεμβρίου στα εγκαίνια της Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης και θα εξειδικευθεί αργότερα με τον προϋπολογισμό του 2005. Κρίσιμες πλευρές της οικονομικής πολιτικής θα είναι η φορολογική μεταρρύθμιση και τα διαρθρωτικά αναπτυξιακά μέτρα. Ειδικώς για τη φορολογία, η κυβέρνηση επιμένει στη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων στο 25% για τις μεγάλες και στο 20% για τις μικρές, καθώς και στην αλλαγή του συστήματος διεξαγωγής των φορολογικών ελέγχων. Τα ευνοϊκά φορολογικά μέτρα θα ισχύσουν από το 2005 και πλέον ξεκαθαρίζεται ότι τα φετινά εισοδήματα θα φορολογηθούν με το ισχύον καθεστώς. Στα ευρύτερα διαρθρωτικά και αναπτυξιακά ο κ. Αλογοσκούφης εντάσσει το άνοιγμα όλων των κλειστών αγορών, συμπεριλαμβανομένης και της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Δίδει μεγάλο βάρος στις τηλεπικοινωνίες, έχει σχέδια μεγάλα για την αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου και βεβαίως δηλώνει πως θα υπάρξει συνδυασμένο ευρύ πρόγραμμα αποκρατικοποίησης, το οποίο θα ξεπερνά την εισπρακτική λογική και θα είναι ενταγμένο στον ευρύτερο μηχανισμό των διαρθρωτικών αλλαγών. Εξηγεί επίσης ότι «όλα θα εξελιχθούν σταδιακά, μελετημένα, με σίγουρα βήματα και χωρίς αιφνιδιασμούς». Αποκλείει, τέλος, μονομερείς επεμβάσεις στην αγορά εργασίας και αφήνει το όλο θέμα στη δικαιοδοσία των κοινωνικών εταίρων και στο διάλογο που διεξάγουν μεταξύ τους.
Τα δημόσια οικονομικά
Οσον αφορά τα δημόσια οικονομικά αναμένει πίεση και προειδοποιήσεις από τις Βρυξέλλες, όπως συμβαίνει τώρα με την Ιταλία, αλλά δεν ανησυχεί σφόδρα γιατί σε ανάλογη θέση βρίσκονται πολλές οικονομίες της Ευρωζώνης. Γι’ αυτό και θα εγκαταλείψει στο Εcofiτη γραμμή Χριστοδουλάκη και θα υπερασπισθεί τους Ιταλούς. «Εμείς δεν θα εμφανισθούμε ως δημοσιονομικοί ιέρακες», λέει ο κ. Αλογοσκούφης και γενικώς παραπέμπει σε μια ήπια οικονομική πολιτική για τους πολλούς.
Το ερώτημα βεβαίως που τίθεται είναι πόσο ασφαλής είναι η επιλογή του κ. Αλογοσκούφη και πόσο εκτεθειμένη σε κινδύνους και απρόοπτα. Και συνήθως στην οικονομία δεν λείπουν.
Πολύ περισσότερο όταν το προσεχές φθινόπωρο θα αποκαλυφθούν πλήρως τα βάρη των Ολυμπιακών Αγώνων, θα φανερωθεί σε όλη του την έκταση το δημοσιονομικό πρόβλημα και πιθανώς η λογική υποχώρηση των κατασκευών να φέρει κάποια επενδυτική άπνοια. Σ’ αυτήν την περίπτωση ο κ. Αλογοσκούφης θα κινδυνεύσει με αναθεωρήσεις και ίσως χρειασθεί να οδηγηθεί σε επιθετικότερο σχήμα οικονομικής πολιτικής. Και εκεί τα πράγματα πιθανώς να μπερδευτούν, να μην εξελιχθούν δηλαδή βάσει του προδιαγραφόμενου σχεδίου. Ιδωμεν.