«Στη φοιτητριούλα που σ’ έχει ερωτευτεί θα σε καταγγείλω πονηρέ πολιτευτή», έλεγε ο Διονύσης Σαββόπουλος στη «Ρεζέρβα» του πριν από είκοσι πέντε χρόνια ακριβώς και η διαπίστωσή του αυτή επιβεβαιώνεται πλέον και… επιστημονικώς. Διεθνής έρευνα της Gfk Ad Hoc Research καταδεικνύει ότι οι πολιτικοί θεωρούνται από την κοινή γνώμη ως οι πλέον αναξιόπιστοι «επαγγελματίες» με μόνον έναν στους έξι πολίτες να τους εμπιστεύεται. Στην Ελλάδα μάλιστα τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα: Μόνον το 11% των ερωτηθέντων εκδήλωσε κάποια θετική γνώμη, ενώ το 89% απάντησε ότι «δυσπιστεί λίγο» ή και «πολύ» για τον τρόπο που πολιτεύονται οι 300 εκπρόσωποί μας στο Κοινοβούλιο.
Η διαπίστωση αυτή αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, δεδομένου ότι οι Ελληνες πολιτικοί βρίσκονται στην τέταρτη χειρότερη θέση ανάμεσα στις 19 ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ, στις οποίες έγινε ή έρευνα. Ακόμη πιο αναξιόπιστοι εμφανίζονται μόνο οι Γερμανοί, οι Ιταλοί, οι Τσέχοι και οι Πολωνοί, ενώ σε άλλες χώρες της E.E., όπως το Βέλγιο, η Ολλανδία ή ακόμη και η Τουρκία, τα ποσοστά εμπιστοσύνης της κοινής γνώμης έναντι των πολιτικών είναι υπερδιπλάσια ή και υπερτριπλάσια.
Πέραν της γενικευμένης αποδοκιμασίας της πολιτικής, όμως, η εγχώρια κοινή γνώμη είναι εντυπωσιακό ότι εμφανίζεται να δυσπιστεί τα μάλα και με τους δικηγόρους. Θα ‘πρεπε, αν μη τι άλλο, να προβληματίσει τους Δικηγορικούς Συλλόγους της χώρας το γεγονός ότι οι Ελληνες νομικοί κατατάσσονται στην τελευταία θέση (!) από τα 20 κράτη στα οποία έγινε η έρευνα. Μόνον ένας στους τρεις Ελληνες πολίτες (31%) δήλωσε ότι εμπιστεύεται λίγο ή πολύ τους δικηγόρους, τη στιγμή που στις σκανδιναβικές χώρες το ποσοστό αυτό εμφανίζεται τριπλάσιο (Σουηδία, Φινλανδία), ενώ ακόμη και στη γειτονική μας Τουρκία είναι διπλάσιο (63%). Επιπλέον δε είναι αξιοσημείωτο ότι οι δικηγόροι μαζί με τους πολιτικούς είναι τα μόνα επαγγέλματα για οποία στην Ελλάδα οι αρνητικές απαντήσεις που δόθηκαν απέχουν κατά πολύ των μέσων όρων που προέκυψαν από τη σύγκριση με τις άλλες χώρες (βλ. πίνακα).
Οι δημοσιογράφοι
Στον αντίποδα έκπληξη προκαλούν τα στοιχεία που αφορούν τους Ελληνες δημοσιογράφους. Καίτοι συχνά κατηγορούνται από τους πολίτες ότι υπηρετούν πάσης φύσεως συμφέροντα και τους καταλογίζεται ότι είναι καθ’ όλα αναξιόπιστοι, στην έρευνα εμφανίζονται πάνω από τον μέσο όρο της εικόνας που έχουν οι πολίτες άλλων χωρών για τους ξένους συναδέλφους. Ετσι, αν και οι δημοσιογράφοι διεθνώς θεωρούνται το τρίτο πιο αναξιόπιστο επάγγελμα από εκείνα που συμπεριελήφθησαν στην έρευνα (38% θετικές γνώμες), στην Ελλάδα εμφανίζεται να τους «πιστεύει» το 43%. Ποσοστό αρκετά υψηλό αν αναλογιστεί κανείς ότι για παράδειγμα έναντι των Βρετανών συναδέλφων δυσπιστεί το 86% της αγγλικής κοινής γνώμης. Από τα στοιχεία της ίδιας δημοσκόπησης, τέλος, προκύπτει και ένα άλλο εντυπωσιακό συμπέρασμα. Οτι οι πολίτες ακόμη και στις πλέον προηγμένες χώρες μοιάζουν να επιστρέφουν σε αξίες σταθερές και εκτιμούν κυρίως επαγγέλματα με στολή ή ράσο. Ετσι ο δάσκαλος, ο παππάς και ο… χωροφύλακας αποδεικνύεται ότι χαίρουν της άκρας εμπιστοσύνης της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών, μαζί με τους γιατρούς και τους στρατιωτικούς που επίσης απολαμβάνουν της εκτίμησης της διεθνούς κοινής γνώμης.
Τέλος, στην Ελλάδα παρατηρείται και ένα ακόμη παράδοξο. Οι διευθυντές των μεγάλων επιχειρήσεων, αν και τους καταλογίζεται συχνά ότι είναι απρόσιτοι και «στυγνοί υπηρέτες των εργοδοτών τους», φέρονται να τυγχάνουν της εμπιστοσύνης του 40% των Ελλήνων πολιτών. Ενώ σε άλλες προηγμένες χώρες, όπως η Ελβετία ή ακόμη και η Γερμανία, τα ίδια μεγαλοστελέχη φαίνεται να χαρακτηρίζονται ως αναξιόπιστα.