Οξύτατη αντιπαράθεση μεταξύ της Βρετανίας και της Κύπρου, η οποία κατηγόρησε ευθέως το Λονδίνο για αποικιοκρατική αντίληψη, σημάδεψε τη χθεσινή προσπάθεια του Συμβουλίου Μονίμων Αντιπροσώπων των «25» στις Βρυξέλλες, να διαμορφώσει την ευρωπαϊκή απάντηση στην άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Ωστόσο, αν η συνάντηση των Μονίμων Αντιπροσώπων άρχισε με ασυνήθιστη ένταση και την Κύπρο ουσιαστικά απομονωμένη, στο τέλος της συνεδρίασης, απομονωμένη, υπόλογη και υποχρεωμένη να αναδιπλωθεί βρέθηκε η Βρετανία, η οποία ανέλαβε να έλθει άμεσα σε συνεννόηση με την κυπριακή πλευρά και να επιφέρει σειρά διορθώσεων στο απαράδεκτο για Λευκωσία και Αθήνα κείμενο που είχε παρουσιάσει αρχικά. Κλειδί γι’ αυτήν τη μεταστροφή ενός μέχρι πρότινος εξαιρετικά αρνητικού κλίματος υπήρξε το ότι στη συζήτηση, η ελληνική και κυπριακή πλευρά εξήγησαν λεπτομερώς στους εταίρους τα σημεία διαφωνίας με το βρετανικό κείμενο καθώς και τις ενδεχόμενες βαρύτατες συνέπειες μιας παράτασης της εκκρεμότητας ενώ πλησιάζει η 3η Οκτωβρίου και η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική πλευρά ζήτησε την αλλαγή κυρίως δύο σημείων του κειμένου. Το πρώτο και σημαντικότερο αφορά τη διατύπωση περί υποχρέωσης αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία. Στο βρετανικό κείμενο, η διατύπωση παρέπεμπε την υποχρέωση αυτή στη στιγμή της εισδοχής της Τουρκίας στην Κοινότητα, δηλαδή σε ένα… απώτερο και εξαιρετικά αβέβαιο μέλλον και, επιπλέον, τη συνέδεε ουσιαστικά με μια λύση του Κυπριακού. Αντιθέτως, η Αθήνα φέρεται να ζητεί η αναγνώριση να τοποθετείται στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων και, φυσικά, να μη συνδέεται άμεσα με κάποια αναβίωση του Σχεδίου Ανάν περί επίλυσης του Κυπριακού.
Η ίδια η αναφορά στα Ηνωμένα Εθνη δεν πρόκειται να αφαιρεθεί από το κείμενο καθώς τη ζητούν όχι μόνον οι Βρετανοί αλλά και σωρεία άλλων κρατών, όμως στόχος Αθηνών και Λευκωσίας είναι να επαναδιατυπωθεί κατά τρόπο που να τη διαχωρίζει από την απαίτηση περί αναγνώρισης. Δεύτερο κρίσιμο σημείο είναι η εφαρμογή και, κυρίως, η επιβολή της εφαρμογής, της Τελωνειακής Ενωσης E.E. – Τουρκίας και με την Κύπρο. Ετσι, αίτημα της ελληνικής και κυπριακής πλευράς είναι να υπάρχει ειδική μνεία σε μηχανισμό επιτήρησης της εφαρμογής και αξιολόγηση της όποιας προόδου εντός του 2006. Επιπρόσθετα ζητείται να μην παραπέμπεται αυτό στο Συμβούλιο Σύνδεσης E.E. – Τουρκίας. Σε αυτά συμφώνησαν πολλά «και σημαντικά», όπως ειπώθηκε, κράτη, υποχρεώνοντας τη Βρετανία σε αναδίπλωση. Στόχος τώρα είναι να υπάρξει συμφωνία ίσως και εντός της εβδομάδος και πάντως το αργότερο μέχρι την επομένη συνεδρίαση του Συμβουλίου Μονίμων Αντιπροσώπων την ερχομένη Τετάρτη.
Στο μεταξύ, καταδεικνύοντας τη δυσφορία της Αγκυρας για τις συνεχιζόμενες συζητήσεις στο εσωτερικό της E.E. περί την τουρκική υποψηφιότητα, ο πρωθυπουργός κ. Ερντογάν σε δηλώσεις του ανέφερε: «Το να τίθενται στην Τουρκία ορισμένα θέματα που δεν έχουν καμία σχέση δεν συνάδει με τη διεθνή διπλωματική ηθική».
Βολές Γαλλίας κατά Λευκωσίας
Εντύπωση προκάλεσαν χθες οι εξαιρετικά σκληρές για την Κυπριακή Δημοκρατία τοποθετήσεις του κ. Τουρντιπέν, πρέσβη της Γαλλίας στην Κύπρο. H Λευκωσία πρέπει να εμπιστευθεί την E.E., «διαφορετικά δεν έχει λόγο να είναι μέλος της λέσχης. H γαλλική κυβέρνηση απαιτεί από τη Λευκωσία να δεχθεί το κείμενο της αντιδήλωσης», είπε χαρακτηριστικά.
Ο πρέσβης της χώρας, στη στάση της οποίας είχε επενδύσει πολλά η κυπριακή πλευρά, υποστήριξε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Πολίτης» ότι «η αντιδήλωση δεν είναι κυπριακό έγγραφο αλλά ευρωπαϊκό, πολιτική διακήρυξη και όχι ασφαλιστήριο με ρήτρες και κυρώσεις».