Οταν προ ετών ο κ. Χριστόδουλος ασφάλιζε τους ορθόδοξους μοναχούς, ελάχιστοι δυστυχώς τότε διέγνωσαν την παρασημαντική του διαβήματος, τη θεσμική ανατροπή μιας μακραίωνης παράδοσης: ότι ο μοναχός παραιτείται οικειοθελώς από κάθε κοσμική εξασφάλιση και επιρρίπτει τη μέριμνά του επί Κύριον τον Θεόν του.
Οταν σήμερα ο μακαριώτατος πασχίζει να στρατωνίσει τα μελλοντικά στελέχη της Εκκλησίας, πάμπολλοι ευτυχώς διαγιγνώσκουν τα εμφανή κίνητρά του. Γνήσιον τέκνον οργάνωσης παραεκκλησιαστικής -της Χρυσοπηγής- οραματίζεται τους μελλοντικούς κληρικούς ομοίους (κατά πάντα;) προς τους άλλοτε ομοτράπεζούς του: εσώκλειστους, μελετηρούς, αφοσιωμένους στον αρχηγό, φανατικούς και ανεξέλεγκτους σε παντοίες αποστολές.
Διγλωσσία
Δεν εκπλήσσει η διγλωσσία των θρησκευόντων. Αφού το δείλαιον είναι γένους ουδετέρου, η παρρησία γνώρισμα των λιποβαρών και η σεισοπυγή απέβαλε τα μελανά ιμάτιά της.
Καταπλήσσει, ωστόσο, η βουλιμία των κυβερνώντων να κοπιάρουν τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια τη θρησκευτική διγλωσσία και να συμπορεύονται ιεροκρυφίως με την εκκλησιαστική διοίκηση. Γινώσκουν άραγε οι εκάστοτε κυβερνώντες το περιεχόμενο των ιδεών που τους υποβάλλουν οι εκκλησιαστικοί; Γνωρίζουν άραγε ότι η ίδρυση τεσσάρων ιερατικών πανεπιστημίων συνιστά τεράστιο πολιτικό διακύβευμα με οξύτατες παρενέργειες σε όλο το πεδίο της νεοελληνικής ζωής;
1. Για πρώτη φορά από ιδρύσεως του νεοελληνικού κράτους η πολιτική εξουσία στέργει -ανόμως- να συζητήσει και να παραχωρήσει μέρος της Ανώτατης Δημόσιας Εκπαίδευσης σε μη δημόσιο φορέα, αλλά με δημόσια δαπάνη και με άνισες συνθήκες ανταγωνισμού υποψηφίων, προσωπικού και υποδομής. Αυτό συνιστά ήδη ρήγμα βαθύτατο στο πολύπαθο οικοδόμημα της δημοκρατικής οργάνωσης του βίου μας.
2. H μακρόχρονη αλλοίωση του εκκλησιαστικού γεγονότος από έμπονη άθληση σε μετρήσιμη ιδεολογία και ελέγξιμη βιοτή θα εύρει πλέον και τη θεσμική – κρατική κατακύρωσή της. Για να συσταθεί βίος πόλεως – πολιτικός, οι ιδεολογίες συνεισφέρουν το κατά δύναμιν στην πολιτική κονίστρα ασκώντας και δεχόμενες κριτική.
Οι κυβερνώντες καινοτομούν εν σχέσει προς τη δυτική τουλάχιστον εκδοχή της πολιτικής, όταν σκέπτονται να εισαγάγουν στο πολιτικό παίγνιο την θρησκευτική πίστη, τη μεταλλαγμένη σε μετρήσιμη ιδεολογία. Οι πολιτικοί όμως εδώ σκέπτονται ολέθρια ως αυτόχειρες: στερούμενοι οι ίδιοι των σταθμών μέτρησης παραχωρούν σε μη πολιτικούς τον κρατικό έλελγχο αυτής της ιδεολογίας. H κυρία, αίφνης, υπουργός επί της Παιδείας θα εποπτεύει μηχανισμών οι οποίοι θα ελέγχουν το φρόνημα (και το βάδισμα;) των υποψηφίων κληρικών. Τίνι τρόπω; Με γιατρούς ή με κρατικούς εξομολόγους;
Στελέχη θερμοκηπίου
3. Οι κυβερνώντες σκέπτονται να χρηματοδοτήσουν την ίδρυση τεσσάρων ιερατικών πολυεργαστηρίων τα οποία θα λειτουργούν με ειδικές συνθήκες και θα παράγουν πολίτες – εκκλησιαστικά στελέχη θερμοκηπίου. Εάν έως της σήμερον και χωρίς ειδικά εργαστήρια (ελεγχόμενης εκπαίδευσης) εννιά περίπου στους δέκα επισκόπους μας προέρχονται από το τρίτον γένος -το αμάρτυρον εκκλησιαστικώς- των εν τω κόσμω αρχιμανδριτών, είναι εύκολο να φαντασθεί κάποιος νοήμων τη σύνθεση της Εκκλησιαστικής Διοίκησης από στελέχη της σχεδιαζόμενης κλωνοποίησης.
4. Διχαστική θα αποδειχθεί μελλοντικά για το πολύπαθο κοινωνικό σώμα η θεσμική πρόβλεψη και η κρατική διάκριση σε Ιδρύματα – φοιτητές – καθηγητές που θρησκεύουν και άλλους που δεν θρησκεύουν ή, το πικρότερον, αθέους. H Ευρώπη ανάλωσε αιώνες πολλούς και τόνους βιβλίων ικανούς για να γιατρευθεί από τη σχετική αρρωστία. Αν εξαιρέσουμε κάποια μικροσυμβάντα του Ανθρακίτη, των παραεκκλησιαστικών οργανωσιακών σχολείων και της χούντας, τέτοια αρρώστια δεν έπιασε το πολιτικό και κοινωνικό μας σώμα. Μόνον επίβουλοι σύμβουλοι της κ. υπουργού θα ημπορούσαν να εισηγηθούν κάτι παρόμοιο, μόνον εσκοτισμένοι τον νουν πολιτικοί θα ημπορούσαν να το επιψηφίσουν.
Εκποίηση
5. Αν τα ανωτέρω αργήσουν να φανούν στους πολλούς, εγγύτερα στις εξελίξεις φαίνονται: α) ο πολιτικός ραπισμός που δέχεται το Δημόσιο Πανεπιστήμιο και β) το στοίχημα – πείραμα. Αν τα πανεπιστημιακά τμήματα γνώριζαν τις έκτακτες προβλέψεις του νομοσχεδίου για τους πτυχιούχους των Ιερατικών Πανεπιστημίων να προσέρχονται σε όλα σχεδόν τα μεταπτυχιακά τους προγράμματα, τότε θα είχαν ήδη αναστείλει επ’ αόριστον τη λειτουργία τους. Και αν η κοινή γνώμη μαζί και οι εμπλεκόμενοι εθισθούν στην παραχώρηση σε τρίτους ενός τμήματος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (τμήματος αδιάφορου για τους πολλούς) τότε ίσως ευκολότερα θα εκποιηθούν πιο επίζηλα φιλέτα της δημόσιας εκπαίδευσής μας(!)
* O κ. Λάμπρος Χρ. Σιάσος είναι καθηγητής Φιλοσοφίας στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ.