Στην απεργία των ναυτεργατών, το KKE προσπάθησε να αποδειχτεί μαθητής του Λένιν σε ό,τι αφορά την κριτική προς τη σοσιαλδημοκρατία στο έργο «Ενα βήμα εμπρός, δύο βήματα πίσω». Αντέστρεψε τον βηματισμό. Αντί του ταγκό, έκανε δύο βήματα εμπρός, πριν και μετά την επιστράτευση, και οπισθοχώρησε στη συνέχεια. H τακτική του διέψευσε και αυτούς που ανέμεναν ότι θα συμφωνήσει αμέσως σε λύση της απεργίας αμέσως μετά την πολιτική επιστράτευση, διευκολύνοντας την κυβέρνηση και όλους όσοι περίμεναν ότι θα πορευτεί στον μοναχικό δρόμο της «επαναστατικής γυμναστικής» χωρίς ομόφωνες αποφάσεις. Αντιθέτως, οι δυνάμεις του KKE που ήλεγχαν την απεργία και την ΠΝΟ (παρότι ήσαν μειοψηφία) κινήθηκαν μέχρι τέλους με ομπρέλα ομόφωνες αποφάσεις των συνδικαλιστικών οργάνων. Με αυτόν τον τρόπο συμπαρέσυραν στην κατεύθυνση της δικής τους τακτικής σωματεία και δυνάμεις, που θα αποδέχονταν αναστολή της απεργίας. Υποχώρησαν τη στιγμή που θα εξασφάλιζαν πολιτικά οφέλη, διακινδυνεύοντας μάλιστα και την πολιτική των συμμαχιών τους με τα αγροτικά στρώματα. Παρότι στην αποτίμηση της τακτικής των συνδικάτων, που ελέγχει το KKE, δεν πρέπει να υποτιμά κανείς ότι, κατά παράδοση, ο ναυτεργατικός χώρος λειτουργούσε ως φυτώριο ακραίων και μη αποδεκτών από την ηγεσία του κόμματος εσωκομματικών τάσεων, προκύπτουν συμπεράσματα για τη συνδικαλιστική τακτική του στην πορεία προς τις δημοτικές εκλογές.
Με σχέδιο και ενιαία τακτική
Κατ’ αρχάς, σε ορισμένους εργασιακούς χώρους και σε αντίθεση με την κρίση που διέπει συνδικαλιστικά τμήματα των άλλων κομμάτων, παραμένει η πλέον οργανωμένη και συγκροτημένη δύναμη που μπορεί να εργάζεται με σχέδιο και ενιαία τακτική. Επίσης, το KKE παραμένει αμετακίνητο στην πάγια αντίληψη που έχει για τα περιορισμένα όρια της συνδικαλιστικής δράσης. Αυτά τα όρια μεταφράζονται στη συνέχεια σε άρνηση πολιτικών συμμαχιών (όπως στις δημοτικές εκλογές) και στην προβολή του ως της μόνης αξιόπιστης αντιπολιτευτικής δύναμης. Γι’ αυτό και αποσύρεται από τις μάχες που πυροδοτεί -όπως στο ναυτεργατικό- όταν κρίνει ότι πρέπει να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά οφέλη. Αυτά τα οφέλη επιχειρεί να αντλήσει από τη δεξαμενή των εν δυνάμει ψηφοφόρων, που θεωρεί ότι δικαιωματικά του ανήκουν (ΠΑΣΟΚ και Συνασπισμό). Κι αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος που καταδεικνύει πως μέσα από την τακτική του κόμματος στο ναυτεργατικό αντανακλώνται και οι διεργασίες στην ΠΑΣΚΕ και τον Συνασπισμό. Το γεγονός ότι το KKE κινήθηκε περισσότερο ακραία οφείλεται και στις αριστερόστροφες τάσεις, που αναπτύσσονται ταχύτατα μέσα στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΝ.
Πιέσεις προς τα αριστερά
Στο πρώτο, η πίεση προς την ηγεσία για μια πιο «αριστερή εκδοχή» αντιπολιτευτικής τακτικής είναι τέτοια, που αναγκάζει το περιβάλλον του κ. Γ. Παπανδρέου να μην «κατεβάζει γραμμή» στα συνδικάτα που ελέγχει, επιτρέποντας την πλήρη ελευθερία κινήσεων. Ολο και περισσότερο οι συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ ταλαντεύονται ανάμεσα σε έναν πρωτόγονο λαϊκισμό και σε έναν πλήρη συμβιβασμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η έλλειψη ξεκάθαρης συνδικαλιστικής τακτικής στην OTOE, η οποία ενώ διαδηλώνει πότε με τους ναυτεργάτες και πότε με τους εργάτες της Coca-Cola για το θέμα των συμβάσεων του κλάδου, εμφανίζεται ως να μην έχει τακτική και σχέδιο. Συγκρούεται έξω από τα τραπεζικά καταστήματα, αλλά το ασφαλιστικό στις τράπεζες παραμένει στον αέρα και δεν αξιοποιεί ούτε καν την αλλαγή ηγεσίας στο υπουργείο Απασχόλησης. Εξαίρεση αποτελεί η ΓΣΕΕ και ο κ. Χρ. Πολυζωγόπουλος, ο οποίος φαίνεται να ανακτά αξιοπιστία, αποκτώντας όλο και περισσότερο αυτοτελή ρόλο. Στο συνδικαλιστικό κομμάτι του ΣΥΝ, η τάση πιέσεων προς τα αριστερά ενισχύεται και από την παρουσία και τις δηλώσεις του προέδρου του κ. Αλ. Αλαβάνου, ενδυναμώνοντας όμως τις φυγόκεντρες δυνάμεις που ταλανίζουν αυτό το κόμμα.