Να επαναλειτουργήσουν τα δύο παλιά τζαμιά της Αθήνας ζήτησε χθες από τη Θεσσαλονίκη ο Ταγίπ Ερντογάν, λίγες ώρες μετά τη συνάντησή του με τον Κ. Καραμανλή, και ενώ ο πρωθυπουργός επέστρεφε στην Αθήνα μετά τη λήξη των εργασιών της Διαβαλκανικής Συνόδου Συνεργασίας. «Στη χώρα μας επιτρέψαμε οι χριστιανικές εκκλησίες να αναπαλαιώνονται και όπως ζητάνε κάποια πράγματα από μας, έτσι και εμείς ζητάμε να αναπαλαιώσουν τα δύο τζαμιά με τη δική μας βοήθεια», ήταν η ακριβής φράση του κ. Ερντογάν που αρχικώς αιφνιδίασε την κυβέρνηση. Πόσω μάλλον όταν ο Τούρκος πρωθυπουργός άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι το συγκεκριμένο αίτημα το έθεσε και στη συνάντηση που είχε με τον κ. Καραμανλή, γεγονός που δεν είχε γίνει γνωστό νωρίτερα από την ελληνική πλευρά. Λίγο αργότερα, ωστόσο, η Αθήνα έσπευδε να υποβαθμίσει τη σημασία του συγκεκριμένου αιτήματος με το επιχείρημα ότι «η Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια ακολουθεί πολιτική ισονομίας και ισοπολιτείας» και προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση όχι μόνον ανακαινίζει τζαμιά στη Θράκη, αλλά προωθεί εδώ και καιρό τη δημιουργία μουσουλμανικού τεμένους στην Αθήνα, παραπέμποντας στην πρόσφατη σχετική δήλωση της κ. Ντόρας Μπακογιάννη.
Την τακτική, άλλωστε, της υποβάθμισης της σημασίας της χθεσινής συνάντησής του με τον Τούρκο ομολόγό του ακολούθησε και ο κ. Καραμανλής στη συνέντευξη, που παραχώρησε στο πλαίσιο της Διαβαλκανικής Διάσκεψης. Χρησιμοποίησε δε μια φράση που θα μπορούσε να εκληφθεί και ως νουθεσία προς τα ΜΜΕ για τον τρόπο με τον οποίο συχνά αντιμετωπίζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. «Εγώ θέλω να αποφύγω ως αντίληψη ότι από μια συνάντηση κάποιος είναι ο νικητής και κάποιος ο ηττημένος», είπε. «Τι κέρδισες, τι πήρες, τι έχασες; Δεν είναι έτσι. Ζούμε στη σύγχρονη Ευρώπη και πρέπει να έχουμε μία διαρκή δυναμική συνεννόησης και επαφών. Είναι αυτονόητο ότι με τον κ. Ερντογάν δεν υπάρχει ταυτότητα απόψεων σε σειρά ζητημάτων. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι σήμερα οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν είναι πολύ καλύτερες από ό,τι ήταν στο παρελθόν και ότι δεν υπάρχει η βούληση και η διάθεση να τις βελτιώσουμε περαιτέρω».
Το σχόλιο του κ. Καραμανλή είχε στόχο να προλάβει σειρά ερωτημάτων για το αν υπήρξαν συγκεκριμένα αποτελέσματα για τις διμερείς εκκρεμότητες με την Τουρκία. «Δεν μπορεί να δημιουργείται η αίσθηση ότι από μια τέτοια συνάντηση περιμένει κανείς συγκεκριμένα πράγματα. Οι συναντήσεις αυτές γίνονται για να δημιουργείται το κλίμα που χρειάζεται, να υπάρχει ανταλλαγή απόψεων και να διατηρείται μία δυναμική βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Γνωρίζετε καλά ότι η πλήρης εξομάλυνσή τους είναι στρατηγικός στόχος για την Ελλάδα και για την κυβέρνησή μου», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.
Με το ίδιο σκεπτικό ο κ. Καραμανλής απέφυγε οποιαδήποτε αναφορά σε επιμέρους ζητήματα, αν και κατά τους συνεργάτες του η συζήτηση περιέλαβε τόσο το Κυπριακό, όσο και τα προβλήματα που άπτονται των θρησκευτικών ελευθεριών (Πατριαρχείο, Θεολογική Σχολή της Χάλκης). Σύμφωνα με πληροφορίες, πάντως, ο κ. Ερντογάν ουδόλως έδειξε διάθεση να δεσμευθεί χρονικώς για τις συμβατικές υποχρεώσεις, που απορρέουν από την ενταξιακή τροχιά της Τουρκίας στην Ε.Ε. Και με το δεδομένο αυτό προκάλεσε αίσθηση μια φράση του κ. Καραμανλή, ο οποίος χωρίς να ερωτηθεί είπε ότι «εμπιστεύομαι τον κ. Ερντογάν» ως προς τη βούληση και τη διάθεσή του να βελτιωθούν περαιτέρω οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, δηλώνοντας και ο ίδιος «δεσμευμένος» προς τον ίδιο στόχο.
Τέλος, στη συνάντηση δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική συνεργασία των δύο χωρών, η οποία εντείνεται «με θετική μεταβολή για την Ελλάδα», όπως υποστήριξε ο πρωθυπουργός, με στόχο οι εμπορικές συναλλαγές να ανέλθουν σε 5 δισ. δολάρια από 2, που είναι σήμερα.
Σημαντικές συμφωνίες στη Διαβαλκανική
Δύο κείμενα που στοχεύουν στην τόνωση της περιφερειακών σχέσεων και στην περαιτέρω προώθηση της ευρωπαϊκής προοπτικής των κρατών της ΝΑ Μεσογείου, υπεγράφησαν χθες από τους 10 ηγέτες που μετείχαν στην 9η σύνοδο της Διαβαλκανικής Συνεργασίας. Ο κ. Κ. Καραμανλής δέχθηκε τα συγχαρητήρια όλων των ομολόγων του για τις πρωτοβουλίες που έλαβε η Ελλάδα ως προεδρεύουσα χώρα και τόνισε την πρόοδο που επιφέρουν σειρά συμφωνιών που υπεγράφησαν τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Ενδεικτικά ο πρωθυπουργός ανέφερε τη δέσμευση των βαλκανικών χωρών να δημιουργήσουν ζώνη ελεύθερου εμπορίου και ενιαίο σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλών προδιαγραφών, ενώ υπογράμμισε τη σημασία της συμφωνίας που υπεγράφη για τα αναγκαία ευρωπαϊκά βήματα των κρατών των Δυτ. Βαλκανίων, τα οποία περιελήφθησαν στην «ατζέντα της Θεσσαλονίκης» και επιδόθηκε με τον χαρακτήρα της δέσμευσης στις Βρυξέλλες. Τέλος, ο κ. Καραμανλής χαιρέτισε την ομοφωνία που επετεύχθη στο φλέγον ζήτημα του Κοσόβου, καθώς «όλοι συμφωνήσαμε», όπως είπε, «η λύση του προβλήματος να είναι προϊόν ειρηνικής διευθέτησης με σεβασμό προς το απαραβίαστο των συνόρων».