«Εχουν ξεκινήσει να φυσούν νέοι ιστορικοί άνεμοι, που όλο και θα αυξάνουν τη δύναμή τους, με αποτέλεσμα να παρασύρουν στο πέρασμά τους ακόμα και ολόκληρους λαούς. Να τους κάνουν δηλαδή να χάσουν την εθνική τους οντότητα, τον πολιτισμό και την ιστορική τους μνήμη και να τους μετασχηματίσουν σε θλιβερούς οικονομικούς και πολιτιστικούς πελάτες και έρμαια μιας ξένης θέλησης. Μπροστά σ’ αυτόν τον κίνδυνο, σας ρωτώ, πώς θα αντισταθεί η χώρα μας; Σαν ένα δέντρο χωρίς ρίζες ή σαν ένας βράχος; Είναι όμως σήμερα βράχος ο τόπος μας; Είναι βράχος το δημοκρατικό μας πολίτευμα, είναι βράχος η ελληνική κοινωνία και ο ελληνικός λαός;» Το ερώτημα έθεσε χθες ο Μίκης Θεοδωράκης μιλώντας σε ειδική τελετή ανακήρυξής του σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στον Βόλο. «Η τοποθέτηση απέναντι στο ερώτημα αυτό είναι καθήκον του καθενός μας», συνέχισε. «Οπως άλλοτε το 114, δηλαδή το άρθρο του προηγούμενου Συντάγματός μας στήριζε την τήρησή του στον πατριωτισμό των Ελλήνων, έτσι και τώρα το αν θα πρέπει να κάνουμε τη χώρα μας βράχο στηρίζεται στον πατριωτισμό μας… Κατ’ αρχήν μας λείπουν τρία βασικά στοιχεία: H Ομοιογένεια. Η Συνοχή και η Αλληλεγγύη. Κι αυτό γιατί υπάρχουν για μεγάλα τμήματα του λαού μας διαφόρων ειδών αποκλεισμοί: γεωγραφικοί, μορφωτικοί, πολιτιστικοί και φυσικά κοινωνικοί, ταξικοί, διαστρωματικοί. Ολα αυτά οδηγούν στην απογοήτευση και τελικά στην αποευθυνοποίηση των πολιτών. Στην απάθεια και σε φαινόμενα προσωπικής και συντεχνιακής αλαζονείας. Και τελικά σε αντικοινωνικές συμπεριφορές. Υπάρχουν τεράστιες οικονομικές αντιθέσεις από νομό σε νομό, δηλαδή υπάρχουν πλούσιες και φτωχές περιοχές μέσα στην ίδια χώρα, όχι γιατί οι μεν είναι προκομμένοι και οι άλλοι τεμπέληδες, αλλά γιατί έλειπε από τους εκάστοτε κυβερνήτες το όραμα της ουσιαστικής ενότητας του λαού, ώστε να φροντίσουν με κάθε μέσον να εκλείψουν οι διαφορές προς το καλλίτερο, ώστε να επιτευχθεί η ομοιογένεια και η συνοχή των Ελλήνων, γιατί διαφορετικά δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε πως είμαστε λαός, αλλά σκορποχώρι.
Εχουμε άραγε όλοι στον ίδιο βαθμό το αίσθημα της συλλογικής ευθύνης; Της πολιτικής ευθύνης; Υπάρχει άραγε γενικευμένο το αίσθημα της κοινωνικής αλληλεγγύης και της δικαιοσύνης; Υπάρχει για τον καθένα από μας η ανάγκη για ενεργητική συμμετοχή στα κοινά; Που σημαίνει ότι έχουμε εξίσου συνειδητοποιήσει ότι είμαστε υπεύθυνοι; Υπεύθυνοι για μας, για τους διπλανούς και για τη χώρα μας; Κι αν δεν είμαστε υπεύθυνοι, τότε πώς μπορούμε να λέμε πως είμαστε ελεύθεροι; Μήπως ελευθερία δεν σημαίνει ευθύνη; Ενα σας λέω μόνο: Φυλαχτείτε! Αντισταθείτε! Φυλαχτείτε και Αντισταθείτε όσο υπάρχει ακόμα καιρός, γιατί σε λίγο θα είναι αργά. Μακάρι οι φόβοι μου να διαψευστούν», κατέληξε ο Μίκης Θεοδωράκης.