H σύγκρουση των δύο F16 που στοίχισε τη ζωή του σμηναγού Κώστα Ηλιάκη και έφερε την Ελλάδα και την Τουρκία πολύ κοντά στην κρίση, θέτει και το πλέον ουσιώδες ερώτημα: Πώς θα έχει διαμορφωθεί ο συσχετισμός δυνάμεων στο Αιγαίο σε δέκα χρόνια από σήμερα, το έτος 2015; Δυστυχώς, η απάντηση θα έπρεπε να έχει ήδη κάνει το ελληνικό πολιτικό σύστημα, αλλά και την κοινή γνώμη της χώρας, να εγκαταλείψουν τον εφησυχασμό.
Το 2015 είναι πολύ πιθανό η λέξη αναχαίτιση να έχει περάσει σε αχρηστία. Οχι όμως επειδή η δήθεν «ευρωπαϊκή πορεία» της Τουρκίας θα την έχει οδηγήσει να περιστείλει τις αξιώσεις της – αυτό ούτε οι Τούρκοι το υποσχέθηκαν ούτε καν εμείς το απαιτήσαμε. O λόγος είναι ότι, με βάση τα εξοπλιστικά προγράμματα της Αγκυρας που από καιρό βρίσκονται σε εξέλιξη, το 2015 η Τουρκία θα διαθέτει ένα τέτοιο ποσοτικό και, κυρίως, ποιοτικό πια πλεονέκτημα στους ουρανούς (και όχι μόνον) του Αιγαίου, που η Π.Α. δεν θα είναι σε θέση να την παρακολουθήσει.
Μαχητικά τέταρτης γενιάς
Σε λιγότερα από δέκα χρόνια από σήμερα η Αγκυρα θα διαθέτει έναν στόλο από 120 – 140 υπερσύγχρονα αμερικανικά «τέταρτης γενιάς» μαχητικά τύπου JSF / F35. H Τουρκία μετέχει ως συμπαραγωγός στο JSF μαζί με τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και άλλες χώρες, με το Ισραήλ να αγοράζει πολύ μεγάλο αριθμό τέτοιων αεροσκαφών. Στις ίδιες τις ΗΠΑ, το JSF αναμένεται να γίνει κορμός της αεροπορίας, ιδίως στα αεροπλανοφόρα. Το γεγονός ότι τα τουρκικά αεροσκάφη θα είναι τεχνικά σε θέση να πετούν από τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα σε κοινές αποστολές, θα καταστεί άλλο ένα σοβαρότατο πλεονέκτημα ισχύος της Τουρκίας.
Το αεροσκάφος αυτό θα φέρει για πρώτη φορά στο Αιγαίο την τεχνολογία τύπου Στελθ, κάτι που σημαίνει ότι οι έννοιες στίγμα στο ραντάρ, αναγνώριση και αναχαίτιση είναι πολύ πιθανό να περάσουν οριστικά στο παρελθόν. Πρακτικά, το στρατηγικό πλεονέκτημα της Αγκυρας θα είναι τέτοιο, που η Π.Α. δεν θα είναι σε θέση όχι να αναχαιτίσει, αλλά σε πολλές περιπτώσεις, όταν τα JSF θα κλείνουν τις επικοινωνίες τους, ούτε να αντιληφθεί την είσοδό τους στον ελληνικό εναέριο χώρο. Ετσι, η Αγκυρα θα μπορεί να εκτελεί πρακτικά ανενόχλητη όχι μόνον παραβάσεις και παραβιάσεις, αλλά και υπερπτήσεις πάνω από ολόκληρο τον ελλαδικό θαλάσσιο και χερσαίο χώρο.
Οξύτατο όμως είναι και το πρόβλημα της αεράμυνας στα νησιά. Από τα ρωσικά συστήματα ΤΟR, με τη διαβόητη «ελληνική ιστορία» τους, πολλά δεν λειτουργούν και όσα λειτουργούν δεν είναι διασυνδεδεμένα με ένα δίκτυο αεράμυνας, που βεβαίως δεν υπάρχει. Περίπου αντίστοιχη είναι και η κατάσταση με τους πυραύλους S 300, που μόλις έγιναν πάλι κεντρικό θέμα.
Την ίδια ώρα, η Ελλάδα αποκτά έναν τεράστιο αριθμό από, πράγματι υπερσύγχρονα, γερμανικά άρματα μάχης. Αρματα όμως πρακτικά άχρηστα σε αυτήν την έκταση, καθώς ακόμα και οι ίδιοι οι επιτελείς των τεθωρακισμένων αποκλείουν το ενδεχόμενο… μαζικής τουρκικής επέλασης από τον Εβρο – ίσως γι’ αυτό άλλωστε η χώρα μας δέχθηκε να αποσύρει αμοιβαία με την Τουρκία και τις νάρκες από την περιοχή, οι οποίες, όμως, αν υπάρχει κίνδυνος χερσαίας εισβολής, συνιστούν ουσιώδες αμυντικό όπλο για την Ελλάδα, κάτι μάλλον αδιάφορο για την Αγκυρα. Ταυτόχρονα, οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις πάσχουν δραματικά στα καθοριστικής σημασίας συστήματα διοίκησης και ελέγχου.
Υπέρτερο ναυτικό
Ομως, το 2015 η Ελλάδα θα έχει υποστεί κι άλλο ένα καθοριστικό πλήγμα ισχύος, αυτό για πρώτη φορά στην ιστορία της: θα έχει να αντιμετωπίσει ένα αποφασιστικά υπέρτερο τουρκικό ναυτικό στο Αιγαίο, ένα ναυτικό-εργαλείο για το «Δόγμα Οζκιόκ», το νέο ναυτικό δόγμα της Αγκυρας. Το 2015 η Τουρκία θα διαθέτει σχεδόν διπλάσιο αριθμό φρεγατών από την Ελλάδα. Οι τουρκικές φρεγάτες θα είναι πολύ πιο σύγχρονες και με ασύγκριτα μεγαλύτερες δυνατότητες. Το αντιαεροπορικό τους βεληνεκές θα φτάνει μέχρι τα 45 ναυτικά μίλια, δημιουργώντας κάλυψη ζώνης, κάτι που οι ελληνικές δεν είναι σε θέση να κάνουν, ενώ πολύ μεγάλες θα είναι και οι δυνατότητές τους για ηλεκτρονική απόκρυψη. Το ίδιο έτος, η Αγκυρα θα διαθέτει 14 αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας και 28 αντίστοιχα ελικόπτερα.
Σύμφωνα με αναλυτές του Πολεμικού Ναυτικού, ο νέος στόλος της Αγκυρας δημιουργείται με ένα και μόνο προσανατολισμό: να είναι σε θέση να διεξάγει πολλαπλές ταυτόχρονες επιθετικές δράσεις στο Αιγαίο, αποκόπτοντας νησίδες και νησιά και αποκλείοντας θαλάσσιες οδούς με επιτυχία, αφού το ελληνικό ΠΝ δεν θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τέτοια και τόσα θαλάσσια μέτωπα. Στόχος είναι η επικράτηση σε πολλαπλές ταυτόχρονες αποβατικές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις ναρκοπολέμου. Ολα αυτά δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την κατάληψη και, κυρίως, τη διατήρηση νησιωτικών σχηματισμών, για το μέλλον των οποίων θα κληθεί μετά να αποφασίσει η διεθνής επιδιαιτησία σε συνολική διαπραγμάτευση.
Τελικά, το 2015, η παλιά έννοια του «επτά προς δέκα» στην ανύπαρκτη «ισορροπία» δυνάμεων στο Αιγαίο θα αποτελεί μακρυνό όνειρο για την Ελλάδα. Αντιθέτως, θα μπορούσε κανείς να πει ότι, αναλογικά, η ψαλίδα ισχύος θα έχει ανοίξει για πρώτη φορά τόσο όσο ήταν στα χρόνια πριν από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Αλλά, σε αντίθεση με τα χρόνια του Βενιζέλου, εξίσου προβληματική διαμορφώνεται και η ισορροπία στο κοινό πεδίο «εξοπλισμοί / διεθνείς σχέσεις», με τον διεθνή παράγοντα να δίνει μόλις προχθές σύσσωμος το δείγμα γραφής μιας αυστηρής ουδετερότητας, καθώς, δυστυχώς, η χώρα μας επιμένει να μην αναλαμβάνει δράσεις και ρόλους που θα διασφάλιζαν την αναντικατάστατη παρουσία της στο διεθνές περιβάλλον.
Σε μια περιοχή του κόσμου όπου οι βασικοί διεθνείς άξονες περνούν από την Ουάσιγκτον, με τις ευρωπαϊκές χώρες να διαδραματίζουν πολλοστημόριο του ρόλου της, η Ελλάδα διαμορφώνει ήδη Ενοπλες Δυνάμεις βασισμένες σε γερμανικά άρματα, γερμανικά υποβρύχια, γερμανικά τυφέκια, όπως προκύπτει και γερμανικά αεροπλάνα, αργότερα ίσως και νέες γερμανικές φρεγάτες. Ποτέ άλλοτε οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις δεν βρέθηκαν σε τέτοια εξοπλιστική, πολιτικά «τυφλή» μονομέρεια.
Νέος κύκλος με 23 δισ. ευρώ
Η Ελλάδα ούτε μπορεί ούτε θα έπρεπε να επιθυμεί να μπει σε μια κούρσα οροφών των εξοπλισμών με την Τουρκία, η οποία ήδη συγκροτεί βραχίονα στρατιωτικής ισχύος που ουδέποτε διέθετε στα χρόνια του Κεμάλ και θυμίζει τα «ακμαία» χρόνια της Υψηλής Πύλης. Ομως το 2006, δέκα χρόνια μετά τα Ιμια, παρά το πρωτοφανές «πρόγραμμα» σπατάλης και διαφθοράς των πάνω από 25 δισ. ευρώ που μεσολάβησε, η ψαλίδα ισχύος Ελλάδας – Τουρκίας είναι σε χειρότερη κατάσταση απ’ ό,τι ήταν το 1996 και πια βαδίζει εντελώς ανεξέλεγκτα προς το 2015. Τώρα, ένας νέος κύκλος ενός ελληνικού προγράμματος 23 δισ. ευρώ μόλις ξεκινάει μετά τις πρόσφατες αποφάσεις του ΚΥΣΕΑ. Το πού θα οδηγήσει, σε ποιες επιλογές και σε ποιες Ενοπλες Δυνάμεις απέναντι σε μια ισχυρότατη και κατά πάσα πιθανότητα επιθετικότατη Τουρκία του 2015, θα αποβεί καθοριστικό για το μέλλον της χώρας.