Σίγουρα μια εξαγγελία την οποία ο Ελληνας πολίτης αντιμετωπίζει με έντονη δυσπιστία αφορά την εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης. Και τούτο διότι όλα τα πολιτικά μας κόμματα επί δεκαετίες διαπιστώνουν ότι η διοικητική μηχανή συνιστά τον «μεγάλο ασθενή». Ολα συμφωνούν ως προς τα αίτια και τις επιπτώσεις. Ολα επαγγέλλονται την αναδιάρθρωση, την αναμόρφωση ή και την επανίδρυση του κράτους και όλα, τέλος, υπαναχωρούν, συμβιβάζονται και στη χειρότερη περίπτωση μεταβάλλονται σε επιτήδειους διαχειριστές του προβλήματος.
Προσωπικά, λοιπόν, θα ήθελα να αποφύγω τις εύλογες αντιδράσεις του απλού πολίτη, επαναλαμβάνοντας τα χιλιοειπωμένα. Οτι, δηλαδή, στην ελληνική δημόσια διοίκηση παρασιτούν χιλιάδες υπηρεσίες, οργανισμοί, συμβούλια, επιτροπές κ. λπ., οι οποίες δεν είναι απλώς άχρηστες, αλλά επιπλέον φορείς της χαώδους γραφειοκρατίας, της παραλυσίας και της διαφθοράς στον δημόσιο τομέα: ότι η αξιοκρατία πρέπει να υποκαταστήσει τον κομματισμό: ότι επιβάλλεται να περιοριστεί δραστικά ο κρατικός υδροκεφαλισμός, με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων στις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις και στις διοικητικές περιφέρειες, οι οποίες πρέπει να μειωθούν και να στελεχωθούν με λίγα και ικανά πρόσωπα.
Θα ήμουν άδικος αν δεν αναγνώριζα ότι τα τελευταία δύο χρόνια έγιναν θετικά βήματα. Οι βαθιές όμως τομές που περιγράφονται ανωτέρω και τις οποίες όλα τα κόμματα επί δεκαετίες θεωρούν ενδεδειγμένες και αναγκαίες, δεν έγιναν. Αυτή ακριβώς είναι και η πελώρια πολιτική μας ευθύνη. Σήμερα, λοιπόν, για να αντιμετωπιστεί η γάγγραινα της δημόσιας διοίκησης απαιτείται τεράστια πολιτική τόλμη, η οποία θα αγνοήσει τις αντιδράσεις των «θιγομένων» του νοσηρού κατεστημένου και το περιβόητο «πολιτικό κόστος». Επιβάλλεται ευρύτατη κομματική συναίνεση, η οποία θα υποκαταστήσει τη συνήθη μικροπολιτική, που αποβλέπει στην αξιοποίηση κάθε «λαϊκής αντίδρασης» εναντίον του εκάστοτε φορέα της εξουσίας.
Παράλληλα, όμως, εμείς οι πολιτικοί πρέπει να διερωτηθούμε και για κάτι άλλο. Μήπως ορισμένες φορές συγχέουμε υποκριτικά τη φοβία μας για το πολιτικό κόστος με μια ανομολόγητη προσδοκία κομματικού ή προσωπικού οφέλους; Θα το πω πιο απλά. Οταν επικαλούμεθα το πολιτικό κόστος, δηλώνοντας π. χ. αδυναμία να καταργήσουμε μια σειρά άχρηστων και κρατικοδίαιτων επιτροπών, συμβουλίων και οργανισμών που βρήκαμε στο υπουργείο μας, είναι βέβαιον ότι συγχρόνως επωφελούμαστε, αντικαθιστώντας τα άχρηστα πρόσωπα, με δικούς μας, εξίσου ανωφελείς και επιζήμιους, για το κοινωνικό σύνολο, ανθρώπους.
Ας διερωτηθούμε, τέλος, για τη φεουδαρχική αντίληψη, η οποία καταλαμβάνει αρκετούς από εμάς αμέσως μόλις κληθούμε να αναλάβουμε κάποιο υπουργείο. Κατά την αντίληψη αυτή οι αρμοδιότητες, τις οποίες παραλάβαμε, δεν επιδέχονται καμιά κατάργηση, εκχώρηση ή περιορισμό. Αντίθετα, πρέπει να τις επαυξήσουμε, να τις διευρύνουμε, να τις επεκτείνουμε και σε άλλους υπουργικούς τομείς.
Ετσι, είμαστε υπεύθυνοι για τη δαιδαλώδη «συνυπευθυνότητα» υπουργείων και δημοσίων υπηρεσιών, η οποία απολήγει σε συλλογική ανευθυνότητα για τις επικαλύψεις και συγκρούσεις αρμοδιοτήτων, που κατατείνουν στην παράλυση της κυβερνητικής δραστηριότητας.
Για όλους αυτούς τους λόγους, θεώρησα σκόπιμο να προτάξω την πολιτική ευθύνη όλων μας για τη σημερινή δυσλειτουργία της δημόσιας διοίκησης. Διότι, αν εμείς δεν αναγνωρίσουμε τις αδυναμίες και τα λάθη μας, θα εξακολουθήσουμε και στις επόμενες δεκαετίες απλώς να περιγράφουμε, να διεκτραγωδούμε και να ολοφυρόμαστε για την κατάσταση του δημόσιου τομέα. Αυτή, όμως, η τακτική όχι μόνο δεν γίνεται αποδεκτή από την κοινή γνώμη, αλλά αντίθετα, συντείνει στην περαιτέρω απαξίωσή μας ως πολιτικών.