Τώρα που η δικαιοσύνη απλώνει βαρύ το χέρι της στους ενεχόμενους στο σκάνδαλο των ομολόγων και με τις απαγγελίες βαρύτατων κατηγοριών σε 30 και πλέον πρόσωπα, οριοθετεί τον χώρο προέλευσής των, καταρρίπτοντας έτσι την ενορχηστρωμένη εκστρατεία του ΠΑΣΟΚ και των ΜΜΕ της διαπλοκής για ευθύνες πολιτικών προσώπων, ήλθε το πλήρωμα του χρόνου να διατυπώσουμε κάποιες σκέψεις και κυρίως απορίες.
Η πρώτη μου απορία λοιπόν είναι γιατί να μπει το υπουργείο Οικονομικών (Γενικό Λογιστήριο και κυρίως ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους) σε αυτόν τον δύσκολο και αμφιλεγόμενο χώρο των δομημένων ομολόγων. Μέχρι τώρα καλύπταμε το υψηλό δημόσιο χρέος μας (225 δισ. ευρώ στο τέλος του 2006) σε ποσοστό 96% με ομολογιακά δάνεια (το υπόλοιπο 4% καλύπτεται από έντοκα γραμμάτια και προκαταβολές της Τραπέζης της Ελλάδος). Οπως έγραφε προχθές και ο καθηγητής κ. Αδαμ. Πεπελάσης, μέχρι προ ολίγου οι ομολογιακές εκδόσεις του Δημοσίου αποσπούσαν επαινετικά σχόλια στο διεθνή Τύπο, ενώ τώρα, μετά τον θόρυβο για το σκάνδαλο, πολλά έγκυρα έντυπα στο εξωτερικό εκφράζουν επιφυλάξεις για τα ομόλογά μας. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία τα εκδοθέντα δομημένα τα τελευταία τρία χρόνια δεν υπερβαίνουν το 1,5 δισ. ευρώ, δηλαδή είναι μόλις το 0,6% του δημοσίου χρέους, διερωτώμαι αν κανείς αρμόδιος σκέφθηκε αν άξιζε για τέτοια ασήμαντα μεγέθη να μπει η κυβέρνηση σε μια ενδεχόμενη περιπέτεια, όπερ και συνέβη τελικά.
Η δεύτερη απορία μου έχει σχέση με τα οφέλη που αποκόμισε το δημόσιο χρέος από την έκδοση αυτών των δομημένων ομολόγων, που όντως δεν αποτελούν ελληνική εφεύρεση, αλλά κυκλοφορούν στη διεθνή αγορά και στην ευρωπαϊκή (Ιταλία – Γαλλία), για να καλύψουν επενδυτές που θέλουν να επιτύχουν υψηλές αποδόσεις αναδεχόμενοι όμως να πάρουν και τα ρίσκα. Οπως ανακοινώθηκε μετά την επιστροφή των τόκων στα Ταμεία που είχαν επενδύσει σε δομημένα, το κράτος ωφελήθηκε με την έκδοση των ομολόγων αυτών περίπου 5 εκατ. σε τόκους. Αν υπολογίσουμε ότι κατ’ έτος πληρώνουμε τόκους για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους μας, ύψους 10 δισ. ευρώ, τότε με τα δομημένα κερδίσαμε το 0,5% της χρονιάτικης δαπάνης. Και διερωτώμαι για δεύτερη φορά, άξιζε να μπει η πολιτική μας ζωή σε αυτήν την περιπέτεια και να ταρακουνηθεί η κυβέρνηση χάνοντας έναν από τους καλύτερους υπουργούς της και να οργιάζει για 120 ημέρες η σκανδαλολογία, γι’ αυτό το ασήμαντο όφελος; Ολα αυτά σημαίνουν ότι στο υπουργείο Οικονομικών δεν μπορεί βέβαια να καταλογιστεί καμιά πολιτική ευθύνη, αλλά οπωσδήποτε πρέπει να του χρεωθεί επιπολαιότητα και πειραματισμοί απαράδεκτοι για δημόσιους άνδρες που έχουν μάλιστα μια καλή προπαίδεια στα τραπεζικά ζητήματα.
Εχω θέσει αυτές τις απορίες μου υπόψη ενός εξ αυτών των δημοσίων ανδρών και πρέπει να πω ότι η απάντησή του ήταν ότι: «Εμένα η αρμοδιότητά μου ήταν να μειώσω τις δαπάνες εξυπηρέτησης του δυσθεώρητου χρέους και αυτό έκανα». Και όταν επανήλθα προσθέτοντας «Μπράβο σου, αλλά μήπως έπρεπε να σκεφθείς ότι αυτά τα ομόλογα δεν θα τα αγόραζαν μόνον οι επενδυτές υψηλού ρίσκου του εξωτερικού, αλλά πιθανόν ένα μέρος τους θα επέστρεφαν στο εσωτερικό και κάποια λαμόγια θα τα πλασάριζαν στα Ταμεία», η αλαζονική του απάντηση ήταν: «αυτό δεν ήταν δική μου δουλειά, δική μου αρμοδιότητα». Νομότυπα ασφαλώς έχει δίκαιο, αλλά ο πολιτικός δεν είναι τεχνοκράτης και κάθε φορά που παίρνει ένα μέτρο πρέπει να υπολογίζει τις ευρύτερες επιπτώσεις του σε όλη την οικονομία και την κοινωνία.
Εν πάση περιπτώσει για τις επιπολαιότητες αυτές, δυστυχώς, περάσαμε τρεις δύσκολους μήνες, μέχρι η δικαιοσύνη να αποδώσει τις ποινικές ευθύνες σε αυτούς που όντως τις έχουν. Στους ανίδεους ή και διεφθαρμένους προέδρους των Ταμείων και στους άπληστους τραπεζίτες και χρηματιστές.