Το κλίμα ήταν ψυχρό από την αρχή. Ισως ήταν η πρώτη φορά στην κοινοβουλευτική ιστορία του ΠΑΣΟΚ που κανείς δεν χειροκρότησε τον πρόεδρο, όταν μπήκε στην αίθουσα. Ο κ. Γ. Παπανδρέου, χωρίς χαμόγελα, χαιρέτησε μόνον μερικούς από τους βουλευτές της πρώτης σειράς και ανέβηκε στην προεδρική θέση. Τυπικός ήταν και ο πρόλογος του κ. Δημ. Ρέππα, που συνέστησε σε όλους να θυμούνται «αυτές τις ώρες τους λόγους για τους οποίους μας εξέλεξαν οι πολίτες», καλώντας τους έτσι να διαφυλάξουν την ενότητα σαν να γνώριζε τι θα επακολουθούσε.
Ουδείς χειροκρότησε και τον κ. Ευ. Βενιζέλο, όταν μπήκε στην αίθουσα. Αλλωστε θα ήταν άκομψο, καθώς έφτασε καθυστερημένος, μετά τον κ. Παπανδρέου και ενώ ο κ. Ρέππας βρισκόταν ήδη στο βήμα. Σαν να ήξερε το πολωτικό κλίμα που θα δημιουργείτο και η κ. Αννα Διαμαντοπούλου κάθε άλλο παρά απέκλειε -λίγο νωρίτερα- να αποτελέσει την τρίτη ενωτική λύση, απαντώντας στους δημοσιογράφους με τη φράση «στην πολιτική και ο χρόνος έχει τη δική του αξία».
Για την πρόθεσή του πάντως να ζητήσει αιφνιδίως ψήψο εμπιστοσύνης από την Κ.Ο. ο κ. Γ. Παπανδρέου δεν είχε ενημερώσει κανέναν. Οι κ. Καστανίδης, Ρέππας και Πετσάλνικος υποψιάζονταν ότι κάτι θα συνέβαινε, όταν τους τηλεφώνησε προχθές το βράδυ ζητώντας τους να είναι στις 9.15 το πρωί στο γραφείο του στη Βουλή. Αλλά ο πρόεδρος έφτασε στις 9.50 και έτσι το πληροφορήθηκαν στην κυριολεξία την τελευταία στιγμή, όταν ο κ. Παπανδρέου τους εκμυστηρεύθηκε τις προθέσεις του στο ασανσέρ της Βουλής λίγα λεπτά πριν από την έναρξη της συνεδρίασης. Κατά πληροφορίες μάλιστα οι κ. Ρέππας και Καστανίδης επεχείρησαν να τον αποτρέψουν, αλλά ο πρόεδρος ήταν ανένδοτος. «Είναι προσωπικό ζήτημα ευθιξίας», φέρεται να τους είπε και πρόσθεσε: «Οταν κάποιοι με αμφισβητούν ευθέως στα κανάλια πρέπει να έχουν το θάρρος να το κάνουν και στη Βουλή. Δεν μπορεί να λέει ο Βενιζέλος ότι θα πάμε συντεταγμένα στις προγραμματικές δηλώσεις και όσοι τον υποστηρίζουν να μου ζητούν από τα κανάλια να παραιτηθώ. Αυτό το θέατρο πρέπει να τελειώσει».
Πανδαιμόνιο
Το πανδαιμόνιο πάντως που προκλήθηκε λίγο αργότερα, όταν ακούστηκε η επίμαχη αποστροφή του κ. Παπανδρέου είναι δύσκολο να περιγραφεί. Μαινόμενος ο -αμίλητος ώς τότε- Ευ. Βενιζέλος πετάχθηκε όρθιος, επιτιθέμενος αρχικώς στον κ. Ρέππα και υπενθυμίζοντάς του ότι τον είχε διαβεβαιώσει ότι η συνεδρίαση θα είχε μόνον πανηγυρικό χαρακτήρα. Στη συνέχεια και αφού χαρακτήρισε την κίνηση Παπανδρέου «απόπειρα υφαρπαγής της ψήφου των βουλευτών» τον κάλεσε σε πρώτο ενικό να αποσύρει εδώ και τώρα την πρότασή του -«σεβάσου τις δημοκρατικές διαδικασίες», είπε. Ακολούθησε η παρέμβαση Σημίτη, που αρχικώς ταυτίστηκε με την άποψη Βενιζέλου, αλλά όταν χειροκροτήθηκε έσπευσε να διευκρινίσει ότι «δεν είμαι ούτε με τον έναν ούτε με τον άλλον». Μετά, τον λόγο έλαβε ο κ. Κακλαμάνης, ο οποίος αφού διερωτήθηκε «ποιος εγκέφαλος εισηγήθηκε αυτήν την ιδέα στον πρόεδρο», τόνισε ότι «ουδείς αμφισβητεί τον κ. Παπανδρέου» και προκάλεσε οποιονδήποτε έχει άλλη άποψη να το πει.
Το τραγελαφικό είναι ότι ενόσω ακούγονταν όλα αυτά πολλοί βουλευτές δεν είχαν συνειδητοποιήσει ποια ακριβως ήταν η πρόταση του προέδρου. Αρκετοί μάλιστα, νόμιζαν ότι ο κ. Παπανδρέου ζητησε απλώς να εγκρίνουν τους βουλευτές που είχε προτείνει λίγο νωρίτερα να αναλάβουν την εκπροσώπηση του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή (Πάγκαλος και Καστανίδης). Το νόημα αυτό είχε και η πυροσβεστική προσπάθεια της κ. Διαμαντοπούλου, η οποία από τα πίσω έδρανα αναρωτήθηκε φωνάζοντας «αν υπάρχουν άλλοι υποψήφιοι πέραν εκείνων που εισηγείται ο πρόεδρος».
Ο κ. Πάγκαλος από την πλευρά του έδειχνε εξοργισμένος διότι έκρινε ότι ο πραγματικός στόχος του κ. Παπανδρέου ήταν να «εκμαιεύσει» μια έμμεση ψήψο εμπιστοσύνης, εκμεταλλευόμενος τη δική του συναίνεση -και του κ. Καστανίδη- να είναι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι σε αυτήν τη δύσκολη περίοδο. Αντιθέτως, ο κ. Ευθυμίου που αντελήφθη από την αρχή ότι ζητήθηκε ευθέως ψήφος εμπιστοσύνης με κάλπη, φώναξε ότι «είναι πολιτικά και καταστατικά ανεπίτρεπτο να προχωρήσουμε αυτήν την ώρα σε ψηφοφορία», αλλά ουδείς τον άκουσε μέσα στη γενική οχλαγωγή. Ο κ. Ρέππας προσπάθησε τότε να επαναλάβει την πρόταση του κ. Παπανδρέου. Ωστόσο, ακόμη και ο κ. Σημίτης χτύπησε το χέρι του στο έδρανο λέγοντας με έντονο ύφος ότι «δεν είναι δυνατόν να γίνει ψηφοφορία».
Πηγαδάκια
Λίγο αργότερα και ενώ η κοινοβουλευτική ομάδα είχε μετατραπεί σε… πηγαδάκια βουλευτών, που προσπαθούσαν να αντιληφθούν τι συνέβαινε, ορισμένοι πλησίασαν τον κ. Παπανδρέου, που είχε βγει από την αίθουσα για να τον μεταπείσουν. «Δεν πρέπει να εμμείνετε στην πρόταση, οδηγεί στον διχασμό μας δεν το βλέπετε;» φέρεται να του είπε ο κ. Λοβέρδος, αλλά ο πρόεδρος του απάντησε κοφτά ότι «δεν διχάζουν οι δημοκρατικές διαδικασίες». Από την άλλη πλευρά της αιθούσης σε άλλο πηγαδάκι συζητούσαν οι κ.κ. Σημίτης, Βενιζέλος, Χρυσοχοΐδης και Μιλένα Αποστολάκη. «Τι θα κάνουμε;» ρώτησε ο κ. Χρυσοχοΐδης τον κ. Σημίτη. «Λύση διά βοής», φέρεται να του απαντησε ο πρώην πρωθυπουργός, ενώ όταν ο κ. Βενιζέλος τον προκάλεσε να πει τι θα γίνει σε περίπτωση που ο κ. Παπανδρέου παραιτηθεί, ο κ. Σημίτης λέγεται ότι του απάντησε «θα εκλέξουμε νέο πρόεδρο το απόγευμα».
Τον κ. Παπανδρέου την ίδια στιγμή προσέγγιζαν ψυχραιμότερα στελέχη, με πρώτο τον κ. Πάγκαλο, που του επεσήμανε να αξιοποιήσει την παρέμβαση του κ. Κακλαμάνη. Ο πρώην πρόεδρος της Βουλής, λειτουργώντας πρωτίστως χάριν της ενότητος είχε προκαλέσει, όπως προαναφέρθηκε, όποιον δεν στηρίζει τον κ. Παπανδρέου να το δηλώσει δημοσίως με σκοπό να εκμαιεύσει, όπως και πέτυχε, μια «σιωπηρή» στήριξη όλων. Στον κ. Παπανδρέου μίλησε και ο ίδιος ο κ. Κακλαμάνης, επαναλαμβάνοντάς του τη θέση του και τότε ο πρόεδρος υπαναχώρησε και ζήτησε από τον κ. Ρέππα να επαναλάβει την εξής διατύπωση στους βουλευτές και να διασφαλίσει ότι δεν έχει αντίρρηση κανένας. «Αν έστω ένας βουλευτής δηλώσει ότι δεν με στηρίζει, εγώ θα επιμείνω να στηθεί κάλπη», φέρεται να του είπε. Ετσι προέκυψε η τελική δήλωση του κ. Ρέππα, ο οποίος έκλεισε τη συνεδρίαση, διαβεβαιώνοντας ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αποσύρει την εισήγησή του, διότι έλαβε τη διά βοής στήριξη όλων των παρισταμένων. Την ώρα ωστόσο που ο κ. Ρέππας προσπαθούσε με αυτόν τον τρόπο να κατευνάσει τα πνεύματα, οι περισσότεροι βουλευτές είχαν ήδη αποχωρήσει από την αίθουσα αρνούμενοι να μετέχουν σε οποιαδήποτε περαιτέρω διαδικασία. «Πάμε να ορκιστούμε, σιγά μην ψηφίσουμε» έλεγαν κάποιοι κατεβαίνοντας τις σκάλες, ενώ λίγο αργότερα στο περιστύλιο άκουγες μόνον συζητήσεις για το αν «το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται όντως στα πρόθυρα της διάσπασης»…