Αλήθεια, τι απέγινε η υπεροπλία που είχε σε στελέχη το ΠΑΣΟΚ έναντι της Ν.Δ.; Το ερώτημα δεν είναι ρητορικό, καθώς δεν έχουν περάσει παρά ελάχιστα χρόνια από τότε που το μεγαλύτερο ατού της σημερινής αξιωματικής αντιπολίτευσης ήταν η λεγόμενη ισχυρή εκσυγχρονιστική ομάδα των βουλευτών που είχε στοιχηθεί πίσω από τον κ. Κώστα Σημίτη. Το γεγονός δε ότι αυτή η ομάδα, όχι μόνον δεν φαίνεται πλέον ισχυρή, αλλά ακόμη και τα εναπομείναντα μέλη της στη Βουλή μοιάζουν ξένα στο ίδιο τους το κόμμα, συνιστά ίσως μια από τις σοβαρότερες αιτίες της αδυναμίας του ΠΑΣΟΚ να ανακάμψει ύστερα από τις δύο συνεχόμενες ήττες του.
Στην άποψη αυτή συμφωνούν οι περισσότεροι απ’ όσους ψύχραιμα προσπαθούν να εξηγήσουν τους λόγους της ηττοπάθειας που δεν λέει να εγκαταλείψει το ΠΑΣΟΚ. «Τα περισσότερα στελέχη που μεσουρανούσαν μέχρι τις αρχές του 2000, λειτουργούν με αποκλειστικό γνώμονα το προσωπικό τους συμφέρον και την πολιτική τους επιβίωση και δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την πολιτική συνοχή του κόμματος», παρατηρούν ακόμη και βουλευτές της Χαρ. Τρικούπη. Και δεν έχουν άδικο αν «διαβάσει» κάποιος λίγο πιο προσεκτικά τις κινήσεις των στελεχών της άλλοτε ισχυρής εκσυγχρονιστικής ομάδας.
Δεν αμφισβητεί αλλά…
Η κ. Αννα Διαμαντοπούλου, λόγου χάριν, αποφεύγει μεν να αμφισβητήσει ευθέως την επίσημη γραμμή του κόμματος, αλλά είναι κοινό μυστικό ότι ουδόλως έχει αναστείλει τις ηγετικές της φιλοδοξίες. Σε κάθε της παρέμβαση, άλλωστε, φροντίζει προσεκτικά να κρατά αποστάσεις από τις αριστερόστροφες κορόνες της Χαρ. Τρικούπη, διεκδικώντας έτσι για τον εαυτό της την ηγετική και αυθεντική έκφραση του «εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ». Παράλληλα, προσπαθεί να επεκτείνει το δίκτυο της κομματικής της επιρροής σε όλη τη χώρα και δεν είναι τυχαίο ότι όλοι όσοι την ξέρουν υποστηρίζουν πως «οποτεδήποτε κι αν τεθεί θέμα ηγεσίας, αυτή τη φορά η Αννα δεν θα αμφιταλαντευθεί». Κοντά στον τρόπο που έχει επιλέξει να πολιτεύεται η κ. Διαμαντοπούλου βρίσκεται και ο κ. Μιχ. Χρυσοχοΐδης, ο οποίος ωστόσο αποφεύγει να διαφημίζει τις ηγετικές του φιλοδοξίες. Παραμένει πολιτικά νομοταγής, αλλά όσοι παρακολουθούν τις κινήσεις του διακρίνουν την πολιτική του στόχευση να απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά στους ψηφοφόρους του λεγόμενου μεσαίου χώρου. Υπενθυμίζει συχνά τις επιτυχίες που είχε ως υπουργός του κ. Σημίτη και πιστεύει προφανώς ότι με την τακτική του αυτή το μέλλον κάποια στιγμή θα τον δικαιώσει.
Στροφή προς τα… δεξιά
Ακόμη πιο… δεξιά μοιάζει να κινείται ένας άλλος κραταιός υπουργός της εποχής Σημίτη: Ο κ. Αλέκος Παπαδόπουλος, που ως γνωστόν στήριξε -αρχικώς- τον κ. Βενιζέλο, αλλά κατόπιν αποστασιοποιήθηκε και από τους δύο διεκδικητές στη μάχη της διαδοχής. Οσοι διάβασαν τις τελευταίες συνεντεύξεις του, πιστεύουν ότι ο πρώην υπουργός Υγείας, θεωρητικώς τουλάχιστον, μοιάζει να βρίσκεται πιο κοντά στη Ν.Δ. παρά στην αμφίσημη πολιτική που αφήνει να εννοηθεί πως ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ.
Τις επιλογές του κ. Παπανδρέου ουδόλως επικροτούν βέβαια και δύο άλλα στελέχη του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ: Οι κ. Χρ. Βερελής και Γ. Φλωρίδης, που όχι μόνον δεν έκρυψαν από την πρώτη στιγμή την προτίμησή τους στον κ. Ευ. Βενιζέλο, αλλά ειδικώς ο πρώτος εξακολουθεί να κινείται στα όρια της κομματικής νομιμότητας με δηλώσεις του τύπου «όταν επιχειρείται δεξιά στροφή με αριστερή φρασεολογία, ο λαός το παίρνει μυρωδιά». Δεν είναι λίγοι μάλιστα όσοι από καιρό χαρακτηρίζουν τον κ. Βερελή «λαγό» του κ. Βενιζέλου, επιχειρώντας να διαβάσουν τις μελλοντικές κινήσεις του τελευταίου από τις εκάστοτε δηλώσεις του πρώτου.
Αντιθέτως, ο κ. Ανδρ. Λοβέρδος, ο οποίος επίσης στάθηκε εξαρχής στο πλευρό του κ. Βενιζέλου, παρασκηνιακώς πλέον ακούγεται ότι «κινείται» και προς την παπανδρεϊκή πλευρά. Επιζητεί και έχει πολλές και συχνές συναντήσεις με μεσαία και χαμηλόβαθμα στελέχη όλων των τάσεων, ποντάροντας ίσως στο ενδεχόμενο να προβληθεί κάποια στιγμή ως η «άφθαρτη ενωτική λύση» σε περίπτωση νέας σύγκρουσης Παπανδρέου – Βενιζέλου.
Οι παροπλισμένοι
Καμία στήριξη στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ δεν παρέχει βέβαια και η τρίτη ομάδα των σημιτικών στελεχών: Εκείνων, δηλαδή, που είτε απεπέμφθησαν για κάποιο λόγο από το κόμμα, είτε δεν επανεξελέγησαν στις τελευταίες εκλογές και θεωρούν ότι δεν έτυχαν της στήριξης της Χαρ. Τρικούπη. Στην ομάδα αυτή ανήκουν ο κ. Γιάννος Παπαντωνίου, ο οποίος τελεί εδώ και καιρό σε πολιτικό αδιέξοδο, ο κ. Μιχ. Νεονάκης, που δεν του επετρέπη καν να είναι υποψήφιος στο Ρέθυμνο αλλά εξακολουθεί να το επιζητεί, οι κ. Ευ. Μαλαίσιος και Στ. Μανίκας, που εδώ και καιρό έχουν επιστρέψει στα ιατρικά τους καθήκοντα, και ο κ. Νίκος Χριστοδουλάκης, που κι εκείνος έχει επανέλθει στο πανεπιστήμιο και είναι αμφίβολο αν θα ξαναπολιτευθεί καθώς προσφάτως έκλεισε το πολιτικό του γραφείο. Μακράν, τέλος, όχι μόνον του κ. Παπανδρέου αλλά και της ελληνικής πολιτικής σκηνής μοιάζουν να βρίσκονται ακόμη και οι στενότεροι συνεργάτες του πρώην πρωθυπουργού Κ. Σημίτη. Ο κ. Θεόδ. Τσουκάτος είναι εδώ και καιρό σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας ιδιωτικών εταιρειών, ενώ κάτι ανάλογο έχει επιλέξει ο κ. Γ. Πανταγιάς – μια από τις τελευταίες του εργασίες ήταν η παροχή συμβουλών στον μη επανεκλεγέντα Κύπριο πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο. Ο κύκλος των «χαμένων εκσυγχρονιστών» κλείνει με τον κ. Τάσο Μαντέλη -επίσης στενό συνεργάτη του κ. Σημίτη- που βρίσκεται κατά κυριολεξία πιο μακριά από όλους, καθώς εργάζεται στο Αζερμπαϊτζάν. Αλλά τη στήριξη του κ. Μαντέλη μάλλον δεν θα την επιθυμούσε ούτε και ο κ. Παπανδρέου, ύστερα από την εμπλοκή του ονόματός του στο σκάνδαλο της Siemens…