Οταν στις 6.30 το πρωί της 15ης Νοεμβρίου 1922 το Εκτακτον Επαναστατικόν Στρατοδικείον εξέδιδε, μέσα στην αίθουσα της Βουλής των Ελλήνων, την απόφαση με την οποία καταδικάζονταν στην ποινή του θανάτου, για εσχάτη προδοσία, οι έξι από τους οκτώ κατηγορηθέντες για τη Μικρασιατική Καταστροφή, η ηττημένη από τον νεοπαγή τουρκικό κεμαλικό εθνικισμό Ελλάδα εισερχόταν σε μια βραχύτατη διαδικασία κάθαρσης από το πάθημα της μεγαλύτερης τραγωδίας που γνώρισε ο νέος ελληνισμός. Η διαδικασία της κάθαρσης κράτησε μόνο πέντε ώρες· όσες χρειάστηκαν για να κοινοποιηθεί η ποινή στους κρατούμενους στις φυλακές Αβέρωφ καταδικασθέντες και να συρθεί, άρρωστος από την κλινική, ο Δημήτριος Γούναρης, μαζί με τους άλλους πέντε, στο Γουδί, όπου τουφεκίστηκαν στις 11.30.
Με το αίμα των Εξι, ξεπλύθηκε η ντροπή της ήττας, στην οποία οδηγήθηκε η χώρα, που η ιθύνουσα τάξη της -πιεσμένη και από υποχρεώσεις έναντι της Βρετανίας- τόλμησε, διά του Βενιζέλου να επιχειρήσει και διά του Γούναρη να συνεχίσει, μία εκ των πραγμάτων εμπέδωση ελληνικής στρατιωτικής παρουσίας στη Μικρά Ασία, ελπίζουσα ότι θα τσακίσει τον Κεμάλ και θα καταστήσει διεθνώς νόμιμα τα αποτελέσματα του τολμήματός της.
Με τη θανατική καταδίκη των Εξι, η Επανάσταση του 1922 προσέφερε τα εξιλαστήρια θύματα που ήσαν απαραίτητα για την άρση της κατάστασης πολιτικής και κοινωνικής ασφυξίας στην οποία είχε περιέλθει η χώρα.
Με την εκτέλεση των Εξι, η νέα εξουσία πέταξε τα πτώματα των εκπεσόντων ηγετών ανάμεσα στις χιλιάδες των εξαθλιωμένων προσφύγων για να μετριάσει τη δίκαιη οργή τους.
Με την απόφαση του Εκτάκτου Επαναστατικού Στρατοδικείου, οι επαναστάτες διαβεβαίωναν τις μηδέποτε συμμαχήσασες με την Ελλάδα «Δυνάμεις της Συνεννοήσεως» για την έναντί τους πίστη.
Με την απόφαση, η οποία εξεδόθη «εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου Β΄», ο Γλύξμπουργκ ήλπιζε ότι, συναινών έστω σιωπηρώς στη θανάτωση των ηγετών της βασιλικής παρατάξεως, θα έσωζε τον θρόνο του.
Υπαγορευμένη απόφαση
Η καταδίκη και η εκτέλεση των Εξι ήταν μια σαφώς πολιτικώς υπαγορευμένη απόφαση. Αναλογιζόμενοι σήμερα τις συνθήκες που επικρατούσαν και την κατάσταση των πνευμάτων μετά την Καταστροφή, δεν είναι δύσκολο να δείξουμε κατανόηση για την άρνηση της ηγεσίας των Επαναστατών να αναλάβει πρωτοβουλία μη εκτελέσεως της θανατικής ποινής. Δύσκολα όμως θα μπορέσει να απαλειφθεί ο πολιτικός χαρακτήρας της καταδίκης και της εκτέλεσης.
Για τον λόγο αυτό είναι θεμιτή η αποκατάσταση των εκτελεσμένων με πολιτική πράξη. Και η αποκατάστασή τους θα πρέπει να προταθεί στη Βουλή των Ελλήνων. Θα πρόκειται για αποκατάσταση καθαρά πολιτική και όχι ιστορική. Η ιστορική αποτίμηση των Εξι ανήκει στην αρμοδιότητα των επιστημόνων ιστορικών και δεν μπορεί να είναι έργο καμιάς Βουλής ή άλλου νομοθετικού σώματος. Εκεί, στη Βουλή των Ελλήνων, λοιπόν, θα δοκιμαστούν όσοι δηλώνουν ότι δεν υπολογίζουν το τυχόν πολιτικό κόστος. Εκεί θα πρέπει οι αρνητές της πολιτικής αποκατάστασης των Εξι να αποδείξουν την προδοσία. Και να σκεφθούν ότι αν το 1944-45 ίσχυαν άλλες συνθήκες, χωρίς δηλαδή να έχει προηγηθεί ο Δεκέμβρης, ενδεχομένως οι πρώην ηγέτες της Επανάστασης του 1922 να είχαν κατηγορηθεί ενώπιον λαϊκού δικαστηρίου ότι στη διάρκεια του Πολέμου και της Κατοχής συνιστούσαν πολιτικό συμβιβασμό με τον εχθρό και επινόησαν τα Τάγματα Ασφαλείας.