Αμήχανη απέναντι στο οξύ δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας στέκει η πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας, ενώ υπάρχει και μια ισχυρή μειονότητα προκλητικά απαθής, πρόθυμη να το διογκώσει και να το κληροδοτήσει στις επόμενες γενιές. Η δημοσκόπηση της Public Issue για το δημόσιο χρέος δείχνει ότι η ατολμία που επιδεικνύει το πολιτικό σύστημα στην αντιμετώπιση της ζοφερής δημοσιονομικής κατάστασης αντανακλά σε κάποιο βαθμό και τη στάση της ελληνικής κοινωνίας και του εκλογικού σώματος. Μιας κοινωνίας με περιορισμένη εικόνα για το μέγεθος του προβλήματος και ενός πολιτικού συστήματος που προτιμά να την αφήνει να καθεύδει μακαρίως στην άγνοιά της.
Σύμφωνα με την έρευνα, το 80% των ερωτώμενων δηλώνουν πολύ και αρκετά ανήσυχοι για τη διόγκωση του δημόσιου χρέους. Ωστόσο, μόλις 35% είναι πρόθυμοι να δεχθούν να πληρώσουν περισσότερους φόρους για να εξοφληθούν οι υποχρεώσεις του ελληνικού δημοσίου στους πιστωτές του. Υπάρχει κι ένα προκλητικά επιπόλαιο 21% που προτείνει στην κυβέρνηση να συνεχίσει να αυξάνει το δημόσιο χρέος σήμερα και να το αφήσει «κληρονομιά» στις επόμενες γενιές.
Στους υπόλοιπους η αμηχανία έναντι του προβλήματος είναι εμφανής. Το 34% απαντά ότι δεν θέλει ούτε αύξηση φόρων, αλλά ούτε και να κληροδοτήσει το υπέρογκο χρέος στα παιδιά του ενώ το 8% δεν έχει απάντηση.
Από την έρευνα προκύπτει ότι οι Ελληνες έχουν μια μάλλον αόριστη εικόνα του προβλήματος. Ετσι, το 88% θεωρεί ότι το δημόσιο χρέος είναι μεγάλο και μάλιστα πολύ μεγαλύτερο απ’ όσο πραγματικά φαίνεται. Στο ανοικτό ερώτημα «ποιο ποσό πιστεύετε ότι χρωστάει το ελληνικό κράτος», ο μέσος όρος των απαντήσεων ανέβασε το δημόσιο χρέος στο ιλιγγιώδες ποσό των 9,3 τρισ. ευρώ ή στο 346% του ΑΕΠ, δηλαδή 40 φορές μεγαλύτερο απ’ όσο πραγματικά είναι (237,9 δισ. ευρώ ή 91% του ΑΕΠ σύμφωνα με τον προϋπολογισμό).
Το 61% πιστεύει ότι η Ελλάδα χρωστάει περισσότερα απ’ ό,τι τα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το 24% θεωρεί ότι χρωστάει περίπου τα ίδια, ενώ υπάρχει κι ένα ευτυχισμένο στην άγνοιά του 7%, που έχει την πεποίθηση ότι η Ελλάδα χρωστάει λιγότερα απ’ ό,τι οι περισσότεροι εταίροι της στην Ενωση.
Το παράδοξο είναι ότι η κοινή γνώμη εμφανίζεται ανενημέρωτη, αμήχανη ή απαθής, παρά το γεγονός ότι στην πλειονότητά της αντιλαμβάνεται το χρέος ως ένα μέγεθος που την αφορά άμεσα και μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις. Το 80% των ερωτώμενων θεωρεί ότι το δημόσιο χρέος έχει επηρεάσει και την προσωπική οικονομική του κατάσταση. Ακόμη περισσότεροι (88%) εκτιμούν ότι το χρέος περιορίζει την εθνική ανεξαρτησία. Το 48% πιστεύει ότι υπάρχει το ενδεχόμενο το κράτος να μην είναι σε θέση τον επόμενο χρόνο να καταβάλει μισθούς και συντάξεις, και το 56% θεωρεί πιθανό να κηρύξει στάση πληρωμών έναντι των πιστωτών του. Αλλωστε η πλειονότητα δηλώνει πως γνωρίζει ότι και στο παρελθόν υπήρξαν περιπτώσεις που το ελληνικό κράτος χρεοκόπησε (60%) ή τέθηκε υπό καθεστώς διεθνούς οικονομικού ελέγχου (65%).
Περίπου οι μισοί από τους ερωτώμενους (47%) πιστεύουν ότι η κατάσταση του δημόσιου χρέους είναι η χειρότερη που έχει υπάρξει ποτέ και άλλοι τόσοι (48%) θεωρούν ότι έχουν υπάρξει και στο παρελθόν παρόμοιες καταστάσεις.
Για την ιστορία, το ελληνικό κράτος κήρυξε στάση πληρωμών το 1827, το 1893 και το 1921 (μερικώς) και τέθηκε υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο από το 1827 έως το 1878 και από το 1896 έως το 1920.
Συμφωνούν όμως με τις παροχές
Από τη δημοσκόπηση της Public Issue προκύπτει ακόμη ότι, παρά τη διάχυτη ανησυχία για το δημόσιο χρέος, η πλειονότητα των ερωτώμενων πολιτών επικροτεί τις παροχές που ανακοίνωσε πρόσφατα η κυβέρνηση. Το 84% συμφωνεί με το έκτακτο επίδομα των 1.000 ευρώ στους ανέργους και την επιδότηση των άγονων γραμμών στο Αιγαίο, το 82% με το επίδομα θέρμανσης, το 67% με τη μείωση της θητείας και το 61% με την πρόσληψη 60.000 ανέργων στο Δημόσιο με επιδότηση.
Παρά τις κοινωνικές αντιδράσεις που προκάλεσαν τα μπλόκα των τρακτέρ, το 60% των ερωτωμένων συμφωνεί και με την ενίσχυση στους αγρότες. Μάλιστα, η συντριπτική πλειονότητα (74%) τις θεωρεί ανεπαρκείς, έναντι μόλις 24% που τις θεωρεί επαρκείς.
Σε ό,τι αφορά το πολιτικό αποτέλεσμα των παροχών, φαίνεται ότι είναι σημαντικό για την κυβέρνηση, αφού το 44% (πάνω από 3,3 εκατομμύρια εκλογείς) απάντησε ότι τα μέτρα αφορούν τους ίδιους προσωπικά ή κάποιο μέλος του νοικοκυριού τους. Το 63%, επίσης, πιστεύει ότι οι παροχές θα επηρεάσουν την ψήφο των πολιτών στις επόμενες βουλευτικές εκλογές, έναντι 34% που εκτιμά ότι δεν θα επηρεάσουν το εκλογικό αποτέλεσμα.