Το μήνυμα που έστειλε χθες στην Αθήνα ο επίτροπος για τις Οικονομικές Υποθέσεις Χοακίν Αλμούνια κατέστησε σαφές το ασφυκτικό πλαίσιο εντός του οποίου θα πρέπει να προσαρμόσει την οικονομική πολιτική της η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου. Η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι γνωστά σε όλους, διεμήνυσε ο κ. Αλμούνια.
Με άλλα λόγια, όλα όσα υπόσχονται και εξαγγέλλουν τα δύο κόμματα εξουσίας, η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, θα πρέπει να ανταποκρίνονται αφενός μεν στην ανάγκη για ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης, αφετέρου δε στους δημοσιονομικούς περιορισμούς που θέτουν το Σύμφωνο Σταθερότητας και οι αγορές. Η δημοσιονομική κατάσταση είναι ζοφερή. Σύμφωνα με πηγές της Τραπέζης της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το έλλειμμα θα εκτιναχθεί φέτος πάνω από το 7% του ΑΕΠ και θα προσεγγίσει στο 8%. Δηλαδή θα είναι τελικά δυο φορές υψηλότερο από το στόχο που είχε θέσει η κυβέρνηση, όχι στον προϋπολογισμό, αλλά στο αναθεωρημένο πρόγραμμα σταθερότητας που υπέβαλε ο κ. Γιάννης Παπαθανασίου τον περασμένο Μάρτιο στις Βρυξέλλες. Και μάλιστα, υπό την προϋπόθεση ότι θα αποδώσουν τα προσδοκώμενα τα έκτακτα μέτρα, μεταξύ των οποίων και η τακτοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων, ότι ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός θα συνεχίσει να λειτουργεί κατά την προεκλογική και την πρώτη μετεκλογική περίοδο και, τέλος, ότι δεν θα χαθεί κάθε έλεγχος των δημόσιων δαπανών καθ’ οδόν προς τις κάλπες.
Με ένα τόσο υψηλό έλλειμμα και σε συνθήκες αρνητικής ή χαμηλής ανάπτυξης φέτος και τα επόμενα χρόνια, το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα αποκτήσει μια ισχυρά αυξητική δυναμική, ξεπερνώντας σαφώς το 100% του ΑΕΠ φέτος. Η δυναμική του χρέους θα θέσει σε δοκιμασία την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας και των ελληνικών επιχειρήσεων και θα έχει επιπτώσεις στο κόστος δανεισμού του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.
Ταυτόχρονα με τη δημοσιονομική εκτροπή, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να βρει τον τρόπο να τονώσει την ελληνική οικονομία. Η κρίση εξάντλησε και τα τελευταία αποθέματα του αναπτυξιακού προτύπου των τελευταίων δεκαετιών, που βασίστηκε κυρίως στο δανεισμό του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και στις κοινοτικές επιδοτήσεις, την κατανάλωση, την οικοδομή και την παραγωγή μη ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Φέτος, για πρώτη φορά ύστερα από 16 χρόνια, η ελληνική οικονομία θα εμφανίσει αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τραπέζης της Ελλάδος και των διεθνών οργανισμών, την επόμενη διετία η αύξηση του ΑΕΠ θα είναι μηδενική ή ελαφρά θετική. Η Ελλάδα κινδυνεύει από το σύνδρομο της Πορτογαλίας, χωρίς ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων που θα ανατάξουν το παραγωγικό δυναμικό της.
Σε αυτή την προεκλογική περίοδο, η Νέα Δημοκρατία επέλεξε να παίξει το χαρτί της «υπευθυνότητας», παρουσιάζοντας ένα πρόγραμμα σφικτής δημοσιονομικής πολιτικής, αλλά μάλλον αόριστο σε ό, τι αφορά την τόνωση της οικονομίας. Το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, από την άλλη, δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά θα πρέπει να απαντήσει πειστικά πώς θα καλύψει το δημοσιονομικό κόστος των μέτρων που προτείνει.