Η συζήτηση για το τι γνώριζαν οι κ. Γ. Παπανδρέου και Κ. Καραμανλής για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, η οποία αναζωπυρώθηκε από τις δηλώσεις Γιουνκέρ, είναι άχαρη. Γιατί τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχουν πάντα πιο ουσιαστική πληροφόρηση για καταστάσεις και κινδύνους που άλλωστε ήταν δημοσίως γνωστοί από το ξέσπασμα της κρίσης.
Στις 5 Νοεμβρίου 2008, η κυβέρνηση Καραμανλή θορυβήθηκε από δημοσιοποιημένη έκθεση think tank της Κομισιόν, που περιέγραφε με σαφήνεια το επερχόμενο πρόβλημα δανεισμού και πιθανολογούσε ακόμα και την αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Τον Δεκέμβριο του 2008 τα spreads εκτινάχθηκαν. Ο κ. Κ. Σημίτης προειδοποίησε στις 17 Δεκεμβρίου για υπαγωγή της χώρας στο ΔΝΤ, κάτι που ο τότε υπουργός Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφης απέρριψε ως «καταστροφολογίες». Ωστόσο, στις αρχές του 2009 ο Κ. Μητσοτάκης επανήλθε στο θέμα, συνιστώντας προσφυγή στο ΔΝΤ. Τον Ιανουάριο η χώρα μας υποβαθμίστηκε από την S&P και τα spreads σκαρφάλωσαν στις 305 μονάδες. Το ίδιο διάστημα είχαμε από την κυβέρνηση ανασχηματισμό, στροφή σε μια πιο φιλολαϊκή πολιτική και χορήγηση 500 εκατ. ευρώ στους αγρότες.
Στην άλλη όχθη, ο κ. Παπανδρέου είχε στις 29 Ιανουαρίου συνάντηση με τον Γερμανό τότε υπουργό Οικονομικών Περ Στάινμπρουκ. Στις 5 Φεβρουαρίου, ερωτηθείς πώς θα υλοποιήσει τις προεκλογικές του εξαγγελίες, απάντησε «λεφτά υπάρχουν». Στις 18 Φεβρουαρίου η Ελλάδα ξαναμπήκε σε επιτήρηση. Στις αρχές Μαρτίου, ο κ. Καραμανλής πήγε στις Βρυξέλλες σε μια προσπάθεια να χειριστεί πολιτικά το ζήτημα. Η συνάντηση με τον πρόεδρο του Γιούρογκρουπ κ. Γιουνκέρ, λόγω της δημοσιονομικής ασυνέπειας της Ελλάδας, ήταν εξαιρετικά τεταμένη. Στην κυβερνητική επιτροπή που ακολούθησε, ο κ. Γ. Σουφλιάς είχε πει ότι «θα πρέπει να πούμε όλη την αλήθεια στον λαό». Στις 19 Μαρτίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε έκτακτα μέτρα: πάγωμα μισθών και έκτακτη εισφορά. Δύο μέρες νωρίτερα, στις 16 Μαρτίου, ο κ. Γ. Παπανδρέου είχε συναντηθεί στη Φρανκφούρτη με τους κ. Τρισέ και Παπαδήμο. Ο ίδιος ανέφερε μετά ότι συζήτησε «την οικονομική κρίση στην Ευρώπη και την ελληνική της διάσταση».
Στα μέσα Ιουνίου, ο κ. Αλ. Παπαδόπουλος έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία (που δεν διαψεύσθηκαν) ότι οι δαπάνες είχαν ξεφύγει κατά 22% και προέβλεψε διψήφιο έλλειμμα και δανεισμό 70 δισ. ευρώ. Στις 14 Ιουλίου, ο κ. Γιουνκέρ έστειλε επιστολή -που έμεινε κρυφή- στον κ. Παπαθανασίου, προειδοποιώντας για «μεγάλη απόκλιση» από τον στόχο του ελλείμματος (τότε 3,9%), που υπονόμευε τη μακροοικονομική σταθερότητα. Το καλοκαίρι του 2009, ο κ. Παπανδρέου είχε συναντηθεί με τον επίτροπο Αλμούνια. Τον Αύγουστο ενημερώθηκε από οικονομικούς παράγοντες ότι το έλλειμμα αγγίζει το 10%. Στις 20 Αυγούστου μίλησε για «δημοσιονομική κατάρρευση και τεράστιο παραγωγικό έλλειμμα», προσθέτοντας ότι «φέτος ο προϋπολογισμός είναι πράγματι εθνικό ζήτημα». Στις 2 Σεπτεμβρίου ο κ. Γ. Προβόπουλος είδε τον κ. Καραμανλή λίγες ώρες πριν προκηρυχθούν οι εκλογές. Στις 8 Σεπτεμβρίου ενημέρωσε και τον κ. Παπανδρέου.
Μετά τις εκλογές, στις 19 Οκτωβρίου, ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε έλλειμμα 12,7%. Ο τότε επικεφαλής της ΕΣΥΕ, Μ. Κοντοπυράκης, υποστήριξε αργότερα ότι τα στοιχεία έδειχναν 14,8%. Ομως, ακόμα και τον Δεκέμβριο του 2009, ο πρωθυπουργός απέρριπτε τη λήψη πρόσθετων μέτρων δημοσιονομικού χαρακτήρα και πίστευε πως θα αντιμετωπίσει το δημοσιονομικό πρόβλημα καταπολεμώντας τη διαφθορά. Στις Βρυξέλλες είχε δηλώσει ότι «έχουμε συστημική διαφθορά, τεράστια σπατάλη, παρασιτική λογική, ανομία». Η πανάκεια της πάταξης της διαφθοράς, ως μεθόδου επίλυσης των προβλημάτων της χώρας, ήταν προσφιλής λύση. Και ο κ. Καραμανλής, που είχε μιλήσει για «νταβατζήδες» και «γκρίζα πραγματικότητα», είχε εξαγγείλει την εξοικονόμηση 10 δισ. ευρώ ετησίως μέσω της αντιμετώπισης της διαφθοράς.
Η διευκρίνιση Γιουνκέρ
Η διευκρινιστική δήλωση του εκπροσώπου του κ. Γιούνκερ έχει ως εξής: «Ο κ. Γιούνκερ είπε ότι μερικά χρόνια πριν, όταν οι δείκτες της ελληνικής ανταγωνιστικότητας έδειχναν ότι η χώρα θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση, όλοι στην υπόλοιπη Ευρώπη γνώριζαν ότι η Ελλάδα αντιμετώπιζε πολύ σοβαρό πρόβλημα διαφθοράς. Παρ’ όλα αυτά, ως πρόεδρος του Γιούρογκρουπ δεν ήταν σε θέση να μιλήσει δημόσια γιατί η κατακραυγή θα ήταν τρομερή. Για να δείξει ότι έχει αλλάξει η συμπεριφορά των ελληνικών αρχών απέναντι στο πρόβλημα, ανέφερε τα λεγόμενα του πρωθυπουργού κ. Παπανδρέου, ο οποίος λίγο μετά τις γενικές εκλογές του 2009, όταν είχε αποκαλυφθεί πλήρως το ελληνικό πρόβλημα, δήλωσε ο ίδιος πως στην Ελλάδα υπάρχει σοβαρό πρόβλημα διαφθοράς».