Την «καυτή πατάτα» της διαχείρισης των οικονομικών παραλαμβάνουν αμέσως μετά τα επινίκια ο νέοι «καλλικρατικοί» δήμαρχοι. Η επιτακτική ανάγκη για δραστική περικοπή δαπανών έχει αντίκτυπο και σε εργαζομένους των ΟΤΑ, αφού χιλιάδες απασχολούμενοι σε κοινωνικά προγράμματα και δημοτικές επιχειρήσεις (τις οποίες οι αιρετοί υποχρεούνται να κλείσουν) θα βρεθούν χωρίς δουλειά. Πολλοί φοβούνται ότι η «χρεοκοπία» του κράτους, μέσω της μεταφοράς εκατοντάδων αρμοδιοτήτων θα περάσει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, που είναι ήδη πνιγμένη στα χρέη, με πολλούς δήμους να αδυνατούν να καταβάλουν τους μισθούς και τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων.
Η ανησυχία πολλών δημάρχων έγκειται στο να μην μπορέσουν, για παράδειγμα, να χρηματοδοτήσουν τα ΚΑΠΗ, και να αναγκασθούν να κλείσουν κάποια ή να μην μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν δημοτικούς παιδικούς σταθμούς και να χρειασθεί να τους περιορίσουν. O δήμαρχος που θα βρεθεί σε αυτή τη δυσχερή θέση δεν θα έχει να ασχοληθεί με τίποτα άλλο παρά με την προσπάθεια εξεύρεσης πόρων. Ο,τι έργα υποδομής και ασφαλτοστρώσεις έγιναν -ελέω εκλογών- ίσως να είναι και τα τελευταία που θα δουν το επόμενο διάστημα οι δημότες όσων δήμων είναι υπερδανεισμένοι και υπερχρεωμένοι. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αιρετών, υπολογίζεται ότι το 70% των τεχνικών έργων που έχουν προγραμματιστεί να κατασκευαστούν δεν θα εκπονηθεί!
Σήμερα η πλειονότητα των δήμων εξακολουθεί να λειτουργεί με «στάσεις» και μεταθέσεις πληρωμών. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, οι συνολικές τραπεζικές υποχρεώσεις των δήμων ανέρχονται στα 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ, και τα χρέη προς τρίτους σε 1 δισ. ευρώ. Εξι δισεκατομμύρια ευρώ θα «χάσουν» όλοι οι δήμοι από το 2011 έως το 2013 από τις κρατικές επιχορηγήσεις, λόγω επικαιροποιημένου Μνημονίου.
Επί της ουσίας, ο κάθε δήμαρχος που θα εκλεγεί, θα είναι δέσμιος αυτής της κατάστασης και συνεπώς σε αδυναμία να ασκήσει ουσιαστική κοινωφελή πολιτική. Μία από τις δευτερογενείς αλλά ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις του Μνημονίου για τους δήμους, είναι η απώλεια είσπραξης τελών από τα καταστήματα και τις επιχειρήσεις που βάζουν λουκέτο. Ακόμα:
– Μεγάλο πρόβλημα εκτιμάται ότι θα υπάρξει με την αποκομιδή των απορριμμάτων και την καθαριότητα, καθώς ο «Καλλικράτης» καταργεί τις ιδιωτικές εταιρείες που μάζευαν τα σκουπίδια στους μικρούς δήμους. Ετσι, ένας δήμος που ενώνεται με τρεις «μικρούς» την επομένη θα βρεθεί με μια διεύθυνση καθαριότητας χωρίς υποστήριξη των ιδιωτικών φορέων καθαριότητας και με δέκα φορές μεγαλύτερη επιφάνεια στην κυριότητά της για να καθαρίσει. Το αδιέξοδο θα επιταθεί από την αδυναμία πρόσληψης προσωπικού.
– Αλλο ένα «βαρίδι» είναι η εξοικονόμηση χρημάτων ακόμη και για την απαλλοτρίωση χώρων με σκοπό να δημιουργηθούν πλατείες. Η ρύθμιση που ορίζει ότι «με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου μπορεί να επιβάλλεται ανταποδοτικό τέλος απαλλοτρίωσης, αποκλειστικά για τη δημιουργία κοινοχρήστων χώρων και την ικανοποίηση κοινωφελών χρήσεων και σκοπών» θα δημιουργήσει πολλά ζητήματα. Γιατί αυτό που επί της ουσίας προβλέπει, εξηγεί στην «Κ» ένα παλαιό αυτοδιοικητικό στέλεχος, είναι ότι για δρόμους, πλατείες και λοιπούς κοινόχρηστους χώρους, θα πληρώνουν οι δημότες. Ετσι, τελειώνουν τα «πέρα-δώθε» στο ΥΠΕΧΩΔΕ και η διεκδίκηση πόρων για τις εφαρμογές του Σχεδίου Πόλης κ.λπ.
– H επόμενη ημέρα και για τους περιφερειάρχες θα είναι εξίσου δύσκολη. Επιφορτισμένες οι νέες αυτοδιοικητικές αρχές με μια σειρά σημαντικών αρμοδιοτήτων καλούνται να σταθούν σε πρώτη φάση στα πόδια τους, κάνοντας μια τιτάνια προσπάθεια να λειτουργήσουν, τουλάχιστον τους πρώτους έξι μήνες όπως και πριν από τον «Καλλικράτη». Μεγάλο στοίχημα, αλλά και αγκάθι για τους περιφερειάρχες αποτελεί η διαχείριση των νοσοκομείων, με δεδομένο ότι το κράτος στον τομέα αυτό έχει αποτύχει. Θα καταφέρει η περιφερειακή διοίκηση, στην ευθύνη της οποίας περνά η λειτουργία των νοσοκομείων, αλλά και οι δήμοι στους οποίους περνούν τα κέντρα υγείας και οι δομές πρόνοιας, να ανταποκριθούν στο δύσκολο αυτό έργο;