Το φθινόπωρο του 1985 ο Ανδρέας Παπανδρέου, που είχε κερδίσει μια δεύτερη θητεία με την υπόσχεση για «ακόμα καλύτερες μέρες», έβαλε σε εφαρμογή το σκληρότερο σταθεροποιητικό πρόγραμμα που είχε γνωρίσει ο τόπος. Η αιφνίδια αλλαγή πλεύσης προκάλεσε την έντονη αντίδραση της ΓΣΕΕ: επτά κορυφαίοι συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ αρνήθηκαν να υποταχθούν στην κομματική γραμμή. Ο Ανδρέας τους απαξίωσε ως «ρετιρέ», τους διέγραψε με συνοπτικές διαδικασίες και επέβαλε δικαστικά ένα «νομιμόφρον» προεδρείο υπό τον Γ. Ραυτόπουλο. Τον Γενάρη του 1986, οι διαγραμμένοι σχημάτισαν την ΣΣΕΚ και συνέχισαν την αντιπολίτευση από το πεζοδρόμιο. Ανάμεσα σε αυτούς που επέλεξαν την ανταρσία και τη διαγραφή ήταν ο 30χρονος τότε Γιάννης Παναγόπουλος, συνδικαλιστής στην Εθνική Τράπεζα.
Ο μετέπειτα πρόεδρος της ΓΣΕΕ έχει κάθε λόγο να θυμάται με νοσταλγία εκείνη την περίοδο: Ο κομματικός συνδικαλισμός ζούσε μια παρατεταμένη άνοιξη. Οι συνδικαλιστές είχαν εδραιώσει τα προνόμιά τους με τον νόμο 1264/82. Διαπίστωναν μαζική εισροή στις οργανώσεις τους και απολάμβαναν την εκτίμηση του 70% της κοινής γνώμης. Ακόμα και η Ν. Δ. αισθάνθηκε υποχρέωση να εκπροσωπηθεί στους μαζικούς χώρους, ιδρύοντας τη ΔΑΚΕ το 1985. Ταυτόχρονα όμως ο άνωθεν έλεγχος του συνδικαλισμού μετέφερε αυτούσιο τον κομματικό ανταγωνισμό μέσα στα συνδικαλιστικά όργανα, μετατρέποντάς τα σε κοινοβουλευτική αρένα. Η πολιτική αναφορά ήταν ζητούμενο και δεν ήταν τυχαίο ότι οι συνδικαλιστές της ΣΣΕΚ (ανάμεσά τους στελέχη σαν τον Ρ. Σπυρόπουλο και τον Δ. Πιπεργιά) προσέγγισαν τον αποπεμφθέντα πρώην «τσάρο» Γ. Αρσένη.
Ολοι αυτοί επέστρεψαν στο ΠΑΣΟΚ ώς το 1991. Τότε όμως τα πράγματα στον συνδικαλισμό είχαν αλλάξει. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, με επικεφαλής τον Λ. Κανελλόπουλο (πρόεδρο της ΓΣΕΕ από το 1989 – 1993) και τον Χρ. Πρωτόπαπα (1993 – 1996), η ΠΑΣΚΕ περνάει στον έλεγχο των «εκσυγχρονιστών» και χειραφετείται πολιτικά. Το 1990, μέσα σε κλίμα οξύτατης πολιτικής πόλωσης, υπογράφεται η πρώτη διετής συλλογική σύμβαση, προκαλώντας την έντονη δυσαρέσκεια του Α. Παπανδρέου. Η «χειραφέτηση» όμως αύξησε κατακόρυφα την επιρροή των συνδικαλιστών στους εσωκομματικούς συσχετισμούς ισχύος. Είναι εκείνοι που θα γείρουν την πλάστιγγα υπέρ του Κ. Σημίτη το 1996 και του Γ. Παπανδρέου το 2007. Η ισχύς μεταφράζεται σε πολιτικά αξιώματα: Ο Λ. Κανελλόπουλος, ο Χρ. Πρωτόπαπας, ο Δ. Κουσελάς (ΟΤΟΕ), ο Γ. Κουτσούκος (ΑΔΕΔΥ), ο Δ. Πιπεργιάς (ΓΕΝΟΠ – ΔΕΗ) ο Ρ. Σπυρόπουλος και πολλοί άλλοι μεταπήδησαν στα βουλευτικά και υπουργικά έδρανα.
Η πολιτική χειραφέτηση του συνδικαλισμού είχε θετικά αποτελέσματα για τους εργαζομένους. Από το 1994 ώς το 2008 οι αμοιβές της εργασίας στην Ελλάδα αυξάνονταν σε πραγματικούς όρους, τα τελευταία 8 χρόνια με ετήσιο ρυθμό 2,6%. Ο νέος ρεαλισμός φτάνει στο αποκορύφωμά του με τη συμφωνία για την εθνική ειρήνη εν όψει ΟΝΕ το 1998, που περνάει από ένα θυελλώδες και διχασμένο συμβούλιο της ΓΣΕΕ χάρη στην ψήφο του μακροβιότερου προέδρου της Χρ. Πολυζωγόπουλου (1996 – 2006). Μια παρενέργεια αυτής της απόφασης ήταν η σκλήρυνση της στάσης του ΚΚΕ και η συγκρότηση του ΠΑΜΕ το 1999 και η επιστροφή στην ιδεολογία του ταξικού συνδικάτου, που ουσιαστικά διχοτόμησε, χωρίς να διασπάσει τη ΓΣΕΕ.
Ο εκσυγχρονισμός έφτασε, πάντως, στα όριά του όταν έθιξε τα προπύργια που είχε οικοδομήσει ο κομματικός συνδικαλισμός στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Το 2001 οι συνδικαλιστές καταγάγουν μια μεγάλη αμυντική νίκη, αποτρέποντας στο πεζοδρόμιο την ασφαλιστική μεταρρύθμιση Γιαννίτση. Ηταν μια πύρρειος νίκη, η οποία απέτρεψε μια βαθμιαία προσαρμογή στην οικονομική πραγματικότητα, όπως φάνηκε 9 χρόνια αργότερα. Υπό την απειλή της χρεοκοπίας, το ΠΑΣΟΚ σήμερα υποχρεώνεται να στραφεί κατά της σάρκας του και των δικών του παιδιών, προκαλώντας τεράστια αμηχανία στο πολιτικό του προσωπικό, αλλά και στην ηγεσία του συνδικαλιστικού του βραχίονα…