Ενα σαφές μήνυμα, ότι πρέπει να ανασυνταχθεί για να επαναφέρει εντός τροχιάς την υλοποίηση του Μνημονίου, κόμισαν στην κυβέρνηση ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Νομηισματικού Ταμείου Ντομινίκ Στρος-Καν και ο επίτροπος για τις Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ολι Ρεν που επισκέφθηκαν την Αθήνα.
Η ανησυχία αυτή αποτυπώθηκε και στις δηλώσεις τους, αλλά κυρίως στην έκθεση αξιολόγησης της Κομισιόν για την εκταμίευση της τρίτης δόσης του δανείου, όπου αναφέρεται ευθαρσώς ότι η ορμή που επέδειξε η κυβέρνηση στην αρχή, ατόνησε γρήγορα. Το γεγονός ότι χρειάστηκε το υπουργικό συμβούλιο να εγκρίνει άρον άρον την περασμένη Πέμπτη μια σειρά κρίσιμων διαρθρωτικών μέτρων που προβλέπονται στο Μνημόνιο, αλλά και το ότι το υπουργείο Εργασίας μέχρι την τελευταία στιγμή προσπαθούσε να «ξηλώσει» μέρος των συμφωνηθέντων για τις εργασιακές σχέσεις, θεωρούνται ενδείξεις πρώτον, της κόπωσης και έλλειψης συντονισμού και δεύτερον, του γεγονότος ότι οι αφοσιωμένοι στην υπόθεση του προγράμματος εντός της κυβέρνησης εξακολουθούν να είναι λίγοι. Αυτά τα φαινόμενα, όπως σημειώνουν αρμόδιοι κοινοτικοί παράγοντες, δεν μπορούν να συνεχιστούν για δύο βασικούς λόγους:
Πρώτον, το δεύτερο κύμα των δημοσιονομικών μέτρων είναι από πολιτικής, αλλά και τεχνικής άποψης πολύ πιο δύσκολο να εφαρμοστεί. Στην πρώτη φάση, το 2010, η οριζόντια μείωση μισθών και συντάξεων είχε μεν πολιτικό κόστος, αλλά ήταν εύκολη στην υλοποίησή της. Οι νέες παρεμβάσεις, που έχουν προγραμματισθεί για το 2011, απαιτούν και πολιτική βούληση, αφού θα οδηγήσουν σε σύγκρουση με ισχυρές συντεχνίες στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα (ΔΕΚΟ, δικηγόρους, μηχανικούς κ.λπ.), και καλύτερο συντονισμό μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων. Προϋποθέτουν, επιπλέον, καλή επεξεργασία και πιστή εφαρμογή. Για παράδειγμα, σημειώνουν οι ίδιοι κοινοτικοί παράγοντες, για να επιτύχει η μεταρρύθμιση στις ΔΕΚΟ δεν αρκεί η περικοπή μισθών, αλλά και η κατάρτιση και υλοποίηση επιχειρησιακών σχεδίων σε κάθε μια από αυτές. «Ο πόλεμος δεν διεξάγεται πλέον με ναπάλμ, αλλά με έξυπνες βόμβες», λένε χαρακτηριστικά.
Δεύτερον, κάποια στιγμή εντός του πρώτου τρίμηνου του 2011, ίσως και τον Ιανουάριο, εκτιμάται ότι τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης θα προχωρήσουν σε μια μεγάλη αύξηση των κεφαλαίων του ευρωπαϊκού μηχανισμού διάσωσης, με στόχο να «πείσουν» τις αγορές για την αποφασιστικότητά τους να στηρίξουν το ευρώ. Λογικά, αυτή η κίνηση θα σηματοδοτήσει τη σταδιακή αποκλιμάκωση των πιέσεων στις αγορές ομολόγων. Εάν το Μνημόνιο δεν υλοποιείται σωστά και τα ελληνικά spreads δεν ακολουθήσουν αυτά των άλλων κρατών του ευρωπαϊκού Νότου ούτε με εκείνη την ευκαιρία, τότε θεωρείται βέβαιο ότι η Ελλάδα (όχι μόνο το Δημόσιο, αλλά και οι τράπεζές της) θα αργήσει πολύ να επιστρέψει στις αγορές.
Μια άλλη επιπλοκή, εξίσου σημαντική, είναι ότι αποκλίσεις, καθυστερήσεις και ολιγωρίες δυσκολεύουν τις κυβερνήσεις -και δη της Γερμανίας- να πείσουν τα Κοινοβούλια και την κοινή γνώμη τους για την επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής του δανείου. «Η Ελλάδα θα έπρεπε αυτήν την περίοδο να είναι με τους «σκληρούς» της Ευρωζώνης σε ό,τι αφορά τους δημοσιονομικούς κανόνες. Θα διευκόλυνε πολύ κυρίως την ίδια», υποστηρίζουν.
Ενας τελευταίος παράγοντας που εντείνει την ανησυχία της τρόικας για τον πολιτικό κίνδυνο στην Ελλάδα είναι η έλλειψη συναίνεσης. «Η μη εποικοδομητική στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης αυξάνει τις πιθανότητες αποτυχίας του προγράμματος», λένε. Η εκτίμηση αυτή εξηγεί τις δηλώσεις του κ. Στρος-Καν και του κ. Τόμσεν τις τελευταίες ημέρες. Και μπορεί οι κοινοτικοί να αποφεύγουν οποιαδήποτε παρέμβαση στα εσωτερικά πολιτικά πράγματα των κρατών-μελών, στο παρασκήνιο είναι γνωστό πως συμφωνούν απόλυτα με τους συναδέλφους τους του ΔΝΤ.