Μαθήματα πολιτικής γενναιότητας και «ευρωπαϊκού ρεαλισμού», όπως χαρακτήρισε ο ίδιος τις θέσεις του περί κοινής μοίρας της Ευρώπης, μετέφερε στην Ελλάδα ο πρώην υπουργός Εξωτερικών και πρώην αναπληρωτής καγκελάριος της Γερμανίας, Γιόσκα Φίσερ.
Παραδίδοντας την ετήσια διάλεξή του στο ΕΛΙΑΜΕΠ, ο κ. Γιόσκα Φίσερ εκτίμησε ότι το μέλλον της Ευρώπης εξαρτάται από τη διάσωση του ευρώ. Προς αυτή την κατεύθυνση, χαιρέτισε τη «σημαντική αλλαγή πολιτικής» στη Γερμανία, που πλέον «προωθεί από κοινού την Ευρώπη της Σταθερότητας και Ανάπτυξης με την Ευρώπη της Αλληλεγγύης».
Ο κ. Φίσερ εκτίμησε ότι η γαλλογερμανική πρόταση για μια ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση είναι «ένα σημαντικό πρώτο βήμα μπροστά». Οπως δήλωσε χαρακτηριστικά, «την καγκελάριο Μέρκελ την έχω επικρίνει πολλές φορές στο παρελθόν, αλλά δεν μπορώ παρά να την υποστηρίξω τώρα που κινείται προς μεγαλύτερη ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Ο κ. Φίσερ εκτίμησε μάλιστα ότι η κ. Μέρκελ δεν θα έχει δυσκολία να επιβάλλει τις αποφάσεις της στον κυβερνητικό συνασπισμό.
Μιλώντας στην «Κ», λίγο αργότερα, για τις δυσκολίες συμφωνίας των χωρών της Ε.Ε. στις προβλέψεις της γαλλογερμανικής συμφωνίας -καθώς ο μεγαλύτερος οικονομικός συντονισμός αναμένεται να σημάνει αυξήσεις φορολογικών συντελεστών σε κάποιες χώρες, περιορισμό των μισθών και αυξήσεις των ορίων συνταξιοδότησης σε άλλες- απάντησε με ένα παράδειγμα από την Ελλάδα: «Πολλές από τις μεταρρυθμίσεις που είχε εισηγηθεί ο Κώστας Σημίτης (σ.σ. ο οποίος παρακολούθησε τη διάλεξη) τώρα δρομολογούνται, ενώ τότε είχαν συναντήσει σφοδρές αντιδράσεις. Μου έχουν πει ότι ένα εκατομμύριο άνθρωποι ήταν στον δρόμο αντιδρώντας στη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού. Αυτό ισχύει και σε άλλες χώρες. Δείτε την κ. Μέρκελ, της πήρε δύο χρόνια να αποφασίσει να προχωρήσει στο μεγαλύτερο οικονομικό συντονισμό, αλλά το έκανε!».
Οπως εξήγησε στην «Κ», «αν θέλουμε μια Ενωση Αλληλεγγύης, δεν μπορούμε να έχουμε διαφορετικά όρια συνταξιοδότησης. Είναι αδύνατον! Είναι το ίδιο με το αν είχατε στην Ελλάδα ηλικία συνταξιοδότησης τα 67 έτη στη Βόρεια Ελλάδα και 60 στην Κρήτη. Ετσι είναι και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, εξαρτώμεθα ο ένας από τον άλλο. Σε διαφορετική περίπτωση, τίθεται σε αμφισβήτηση η Ενωση της Αλληλεγγύης».
Το κοινωνικό κράτος
Ο κ. Φίσερ σημείωσε και στην ομιλία του την ανάγκη αναμόρφωσης του κοινωνικού κράτους, ώστε να διατηρηθεί στη ζωή το πολύτιμο ευρωπαϊκό δημιούργημα, παράλληλα με την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, διότι «διαφορετικά θα βρεθούμε όλοι αντιμέτωποι με την καταστροφή, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη».
Ερωτώμενος αν η λύση για την ελληνική ανταγωνιστικότητα είναι η αναδιάρθρωση της οικονομίας για την προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας, ο κ. Φίσερ είναι σύμφωνος μεν (ο ίδιος άλλωστε αναφέρθηκε στις τεράστιες δυνατότητες της Ελλάδας στον πολιτισμό, τον τουρισμό, τη ναυτιλία, την πληροφορική τεχνολογία και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας), αλλά και προσεκτικός: «Κοιτάξτε, υπάρχει μια εμπειρία που προσπαθώ να μεταφέρω στην Ελλάδα, αυτή της Γερμανίας. Η διαδικασία της αναδιάρθρωσης της οικονομίας είναι επώδυνη, διότι η ανεργία αυξάνεται, οι μισθοί μειώνονται, τα τραπεζικό κόστος αυξάνεται… Το πρώτο μέρος όλης αυτής της προσαρμογής είναι επώδυνο».
Οπως θυμήθηκε, «στη Γερμανία αντιμετωπίσαμε μια μακροχρόνια ύφεση, διότι η ύφεση που είχαμε μετά την επανένωση ήταν από τις μακρύτερες στην ιστορία μας. Δεν μιλήσαμε ποτέ για τα 15 χρόνια της οικονομικής παγωνιάς που ακολούθησαν την επανένωση, τα 5 εκατ. των ανέργων, το πάγωμα, για χρόνια, μισθών και συντάξεων… αυτή δεν ήταν μια συζήτηση που φέραμε στο ευρωπαϊκό τραπέζι των συζητήσεων».
Ο κ. Φίσερ αναφέρθηκε και στην πολιτική γενναιότητα του καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ, που γνώριζε ότι οι μεταρρυθμίσεις Hartz που περιόριζαν τις παροχές του κοινωνικού κράτους θα του στερούσαν την εξουσία, ωστόσο προχώρησε σε αυτές ώστε να ενδυναμώσει την ανταγωνιστικότητα της γερμανικής οικονομίας. Οπως σημείωσε, μάλιστα, τα εργατικά συνδικάτα κράτησαν πολύ υπεύθυνη στάση εκείνη τη δύσκολη περίοδο για τη χώρα.
Το όραμα
Ποιο μπορεί όμως να είναι το όραμα για την Ευρώπη πλέον, διερωτήθηκε το ακροατήριο, μια τεχνοκρατική οικονομική διακυβέρνηση; Σύμφωνα με τον κ. Φίσερ, που απέρριψε τον όρο τεχνοκρατική, το νέο όραμα θα προκύψει μέσα από το δημοκρατικό διάλογο και την πολύ σοβαρή αντιπαράθεση επιχειρημάτων που θα διαμορφώσει το οικονομικό της μέλλον. Οπως είπε χαρακτηριστικά, «η επιτυχία στην αντιμετώπιση αυτής της κρίσης θα δημιουργήσει το όραμα».
Οσο για τις προτροπές του προς την Ελλάδα, μια ελεύθερη απόδοσή τους θα ήταν η εξής: μην κατηγορείτε τους άλλους για την κρίση, αποφασίστε ποια Ελλάδα θέλετε να έχετε σε 10-15 χρόνια από σήμερα, και συνεχίστε τη σκληρή προσπάθεια…