Η μετωπική σύγκρουση του υπουργού Εσωτερικών Γιάννη Ραγκούση με τον υπουργό Αμυνας Ευάγγελο Βενιζέλο, την περασμένη Πέμπτη, ήταν η ώρα μηδέν για την κυβέρνηση, σε ό,τι αφορά την απεργία πείνας των μεταναστών. Ηταν όμως ταυτόχρονα και το αποκορύφωμα μιας σειράς παλινωδιών και αντεγκλήσεων, που μετέτρεψαν ένα αντικειμενικό πρόβλημα σε μείζονα κυβερνητική κρίση και κατέστησαν την υπόθεση «υποδειγματική» για την ασυνεννοησία, την έλλειψη προσανατολισμού και την αδυναμία λήψης αποφάσεων της κυβέρνησης Παπανδρέου. Στο επίκεντρο αυτής της υπόθεσης βρέθηκε η αντιπαράθεση ανάμεσα στον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Χρ. Παπουτσή και τον υπουργό Εσωτερικών Γ. Ραγκούση, δύο στελεχών που έχουν προϊστορία συνεργασίας στο απώτερο παρελθόν (ο κ. Ραγκούσης είχε θητεύσει στο γραφείο του κ. Παπουτσή, όταν εκείνος ήταν επίτροπος). Η σχέση αυτή όμως μετατράπηκε σε αντιπαλότητα, όταν ξεκίνησε η άνοδος του κ. Ραγκούση, που τον έφερε μετά τις εκλογές στο πρώτο τη τάξει υπουργείο.
Αρση του ασύλου
Στην υπόθεση των μεταναστών-απεργών πείνας αυτή η αντιπαλότητα εκδηλώθηκε όταν ο πρύτανης της Νομικής Θ. Πελεγρίνης, υπό την πίεση της πολιτικής του προϊσταμένης Αννας Διαμαντοπούλου προχώρησε στην άρση του ασύλου. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, εκείνο το κρίσιμο απόγευμα της 27ης Ιανουαρίου, ο κ. Ραγκούσης είχε ταχθεί υπέρ της εφαρμογής του νόμου, δηλαδή της εισβολής της Αστυνομίας στο κτίριο της Νομικής και της υποχρεωτικής έξωσης των απεργών πείνας. Ο κ. Παπουτσής αρνήθηκε να βάλει την Αστυνομία «να βγάλει το φίδι από την τρύπα», ζητώντας κεντρική πολιτική κάλυψη, ενώ επικαλέστηκε και την πρωθυπουργική εντολή να εξαντληθούν όλα τα περιθώρια διαπραγματεύσεων. Μετά την επίτευξη της συμφωνίας και τη μεταφορά των μεταναστών στο μέγαρο Υπατία, με συμφωνία να μείνουν εκεί δεκαπέντε μέρες, ο υπουργός Εσωτερικών προχώρησε σε ένα διφορούμενο σχόλιο για τη διαχείριση της κρίσης: «Δεν ξέρω αν σας φαίνομαι περισσότερο ικανοποιημένος ή οργισμένος», είχε πει τότε. Σε δηλώσεις που έκανε δύο μέρες αργότερα προανήγγειλε την πιστή εφαρμογή του νόμου, δηλαδή απέλαση ή εθελοντικός επαναπατρισμός. Οταν το θέμα αποσύρθηκε από το τηλεοπτικό προσκήνιο η κυβέρνηση, στο σύνολό της, έκανε σαν να μην υπάρχει. Στις 8 Φεβρουαρίου στο γραφείο του πρωθυπουργού στη Βουλή έγινε σύσκεψη, όπου επιβεβαιώθηκε η γραμμή Ραγκούση σε ό,τι αφορά τους μετανάστες της Υπατίας, συζητήθηκε όμως και η ανάγκη τροποποίησης του ισχύοντος καθεστώτος για τα ένσημα. Στις 12 Φεβρουαρίου και αφού η προθεσμία είχε λήξει, ο ιδιοκτήτης της Υπατίας Κ. Ρουτζούνης ενημέρωσε την Εισαγγελία Αθηνών για την κατάληψη της Βίλας.
Διαρροές
Αφού αδράνησε για μερικές μέρες, η κυβέρνηση, σε αδιέξοδο πλέον, άρχισε τις διαρροές ότι οι μετανάστες απεργοί πείνας θα υπαχθούν σε «καθεστώς ανοχής». Αυτό ορθά ερμηνεύτηκε από τους μετανάστες και τους «αλληλέγγυους» ως μια πρώτη υποχώρηση, και συνέχισαν απτόητοι την απεργία πείνας. Η ατελέσφορη διαχείριση του θέματος άνοιγε πάλι τα εσωτερικά μέτωπα, με τους καθ’ ύλην αρμόδιους υπουργούς να αλληλοεπιρρίπτουν τις ευθύνες: έτσι ο κ. Παπουτσής έλεγε ότι το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι αποκλειστικής ευθύνης των υπουργείων Εργασίας και Εσωτερικών, καθώς άπτεται του ασύλου. Σε ό,τι αφορά τη σκληρή στάση απέναντι στους μετανάστες διέρρεε, ότι ο πρωθυπουργός ενδιαφέρεται για την τήρηση του νόμου, πρωτίστως όμως για την υγεία των μεταναστών, έναν υπαινιγμό δηλαδή ότι στο θέμα αυτό ο πρωθυπουργός έχει διαφορετική άποψη από τον υπουργό Εσωτερικών. Από την πλευρά του ο Γ. Ραγκούσης διέρρεε ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι παράνομοι και εξέφραζε την απορία του γιατί οι αρμόδιοι δεν εφαρμόζουν τον νόμο. Οι σχέσεις των δύο υπουργών έφτασαν στο χειρότερο σημείο τους, όχι μόνο για την υπόθεση της Υπατίας, αλλά για το σύνολο της μεταναστευτικής πολιτικής. Σύμφωνα με στελέχη του ΠΑΣΟΚ εδώ και 20 μέρες δεν μιλάνε ο ένας με τον άλλον.
Η κυβέρνηση αδράνησε, ώς το σημείο όπου η απεργία πείνας άρχισε να γίνεται απειλητική για τους ίδιους τους μετανάστες. Οταν οι απεργοί άρχισαν να μεταφέρονται στα νοσοκομεία και βρέθηκε κάτω από την πίεση, να χαθεί μια ανθρώπινη ζωή, αντέδρασε σπασμωδικά, πρώτα καταγγέλλοντας «πολιτικούς καθοδηγητές» που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των μεταναστών και στη συνέχεια προσφέροντας ανοχή ενός έτους…
Μια δημόσια δήλωση και μια παρεξήγηση
Ελλείψει ξεκάθαρης γραμμής από το Μαξίμου, όταν έγινε ορατός ο κίνδυνος να χάσει κάποιος μετανάστης τη ζωή του, στο ΠΑΣΟΚ αντέδρασαν όπως συνηθίζουν, με τον καθένα να εκφράζει την άποψή του. Πρώτος στον χορό μπήκε ο Χ. Καστανίδης (έχοντας συνεννοηθεί τηλεφωνικά με τον κ. Ραγκούση) επεκτείνοντας την «ανοχή» στον ένα χρόνο, δηλαδή να μην απελαθεί κανείς, κάτι που πάντως δεν απηχούσε την επίσημη γραμμή της κυβέρνησης.
Εκείνος που τάραξε τα νερά όμως ήταν ο Ευ. Βενιζέλος, ο οποίος χαρακτήρισε ενδεχόμενη απώλεια ζωής στην Υπατία «τραγικό γεγονός» και πρόσθεσε ότι ο ίδιος θα ασκούσε πίεση για να αποτραπεί, υπαινισσόμενος ότι οι αρμόδιοι υπουργοί δεν έχουν διαχειριστεί σωστά την υπόθεση. Ο υπουργός Εσωτερικών του απάντησε με δημόσια δήλωση, πράγμα μάλλον πρωτοφανές στα μεταπολιτευτικά χρονικά. Ο κ. Ραγκούσης κατηγόρησε τον κ. Βενιζέλο ότι παρεμβαίνει χωρίς να «έχει πληροφορηθεί τα δεδομένα που συνθέτουν το σύνολο του προβλήματος» και τον προκάλεσε ευθέως «να διευκρινίσει αν προτείνει τη νομιμοποίηση των παράνομων μεταναστών». Το αργότερο σε αυτό το σημείο θα έπρεπε να είχε παρέμβει ο πρωθυπουργός, τις κατευθύνσεις του οποίου επικαλούνταν οι αντιμαχόμενοι όλο το διάστημα. Αντ’ αυτού το Μαξίμου εξέδωσε μεσονύκτια ανακοίνωση που υποστήριζε ότι έληξε η παρεξήγηση ανάμεσα στους κ. Βενιζέλο και Ραγκούση. Δεν έληξε, όπως φάνηκε λίγες ώρες αργότερα.