Ως χρονοδιάγραμμα στις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία οριοθετεί τις εκλογές στη γείτονα χώρα ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δημήτρης Δρούτσας, μιλώντας στην «Κ». Οπως επισημαίνει, η διαδικασία δεν είναι ατέρμονη, και μετά τις εκλογές η Τουρκία θα πρέπει να αποφασίσει ή ότι το θέμα θα κλείσει ή ότι θα πάμε στη Χάγη. «Εκεί θα κριθεί και η αξιοπιστία του κ. Ερντογάν», αναφέρει ο κ. Δρούτσας, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός έχει αναλάβει σχετικές δεσμεύσεις.
Για τη λειτουργία της κυβέρνησης, ο υπουργός Εξωτερικών αποδίδει σε «μικροκομματικά συμφέροντα, όχι μόνο από την πλευρά της αντιπολίτευσης», τις επικρίσεις για τις κυβερνητικές επιδόσεις. Παρεμβαίνει, δε, στη συζήτηση για αποκατάσταση της αξιοπιστίας στη σχέση του πολίτη με την πολιτική, προτείνοντας «σπάσιμο» των μεγάλων εκλογικών περιφερειών, αναστολή της βουλευτικής ιδιότητας για τα κυβερνητικά στελέχη και υποχρεωτικό διάλειμμα στη βουλευτική θητεία ύστερα από δύο συνεχόμενες θητείες.
– Κύριε υπουργέ, ο Τούρκος ΥΠ. ΕΞ., Αχμέτ Νταβούτογλου, στην Αθήνα επανέλαβε στο σύνολό της την πάγια τουρκική επιχειρηματολογία για τα ελληνοτουρκικά, οπότε σε τι συνίσταται η πρόοδος στις διερευνητικές επαφές;
– Είναι γνωστές οι τουρκικές θέσεις. Και οι δικές μας είναι γνωστές, είναι ισχυρές και τις εκφράσαμε. Είμαστε ξεκάθαροι προς την τουρκική πλευρά. Το πλαίσιο στο οποίο διεξάγονται οι διερευνητικές επαφές είναι το Δίκαιο της Θάλασσας. Η Τουρκία θα πρέπει να προσαρμοσθεί στη διεθνή πραγματικότητα: 160 χώρες έχουν κυρώσει τη Σύμβαση. Με κοινή απόφαση των κυβερνήσεών μας, η διαδικασία των διερευνητικών επαφών έχει εντατικοποιηθεί. Οταν υπάρξει πραγματική πρόοδος, θα το ανακοινώσουμε. Ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Ταγίπ Ερντογάν είναι δύο ηγέτες που μπορούν να οδηγήσουν Ελλάδα και Τουρκία σε αυτό το ιστορικό βήμα, αλλά προφανώς δεν μιλάμε για ατέρμονη διαδικασία. Η υπομονή έχει τα όριά της. Μετά τις εκλογές στην Τουρκία περιμένουμε αποφάσεις. Είτε να κλείσει το θέμα είτε να πάμε στη Χάγη. Εκεί θα κριθεί και η αξιοπιστία του κ. Ερντογάν, μεταξύ των λόγων και των πράξεών του.
– Ο κ. Νταβούτογλου προανήγγειλε συνέχιση των υπερπτήσεων τουρκικών πολεμικών αεροσκαφών πάνω από ελληνικά νησιά, μίλησε για «ασαφές» καθεστώς στο Αιγαίο, και συνέχιση των διελεύσεων τουρκικών πολεμικών πλοίων εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων. Πριν από λίγες ημέρες τουρκική κορβέτα παρενόχλησε ιταλικό πλοίο σε ελληνική υφαλοκρηπίδα. Η Αγκυρα δείχνει να μην λαμβάνει υπόψη την αντίδραση της Αθήνας σε αυτές τις πρακτικές. Θα αλλάξει κάτι;
– Οι προκλήσεις της Τουρκίας παίρνουν πάντα την απάντηση που αρμόζει και που κατοχυρώνει την κυριαρχία μας. Αυτό είναι πρώτιστο μέλημά μας. Δεν επιτρέπουμε ούτε «γρατζουνιά» στα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Η Τουρκία προσπαθεί να αποφύγει τον «στενό κορσέ» του Δικαίου της Θάλασσας και να επιβάλει τις θέσεις της με στρατιωτικά μέσα. Δεν το επιτρέπουμε αυτό και ούτε μπορεί η Τουρκία να θίξει τα δικαιώματα της Ελλάδας με αυτήν την τακτική. Απλώς δυσχεραίνει την προσπάθεια που γίνεται και προκαλεί αμφιβολίες για τις προθέσεις της. Οπως τόνισα ήδη, παίζει με την αξιοπιστία της. Αυτό έχω πει ευθέως και στους Τούρκους συνομιλητές μου. Το ζητούμενο όμως είναι να αλλάξουμε την κατάσταση. Εάν δεν τα καταφέρουμε, θα υπάρχει ένταση. Ξέρουμε να ζούμε σε συνθήκες έντασης με την Τουρκία. Ομως η κυβέρνησή μας έχει κάνει με θάρρος μια συνειδητή πολιτική επιλογή. Πιστεύουμε στη δυνατότητα βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ιδιαίτερα σε αυτήν τη συγκυρία, με δύο πρωθυπουργούς που έχουν εκφράσει την πολιτική βούλησή τους και μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά. Οφείλουμε να προσπαθήσουμε, ακόμη και παρότι η Τουρκία προκαλεί. Αυτή η πολιτική είναι που θέλει θάρρος, όχι οι ανέξοδες κορόνες των υποτιθέμενων υπερπατριωτών της θεωρίας. Αυτό είναι πανεύκολο και δεν ωφελεί την Ελλάδα. Υιοθετούν ως δεδομένη την πιο ακραία προπαγάνδα της Τουρκίας και μας εγκαλούν επειδή συνεχίζουμε να μιλάμε με τους Τούρκους. Δεν μας έχουν πει, όμως, ποτέ ποια είναι η δική τους πρόταση. Πού θέλουν να οδηγήσουν την Ελλάδα σε αυτό το θέμα; Υπάρχουν κύκλοι στην Ελλάδα που δεν επιθυμούν πρόοδο και εξομάλυνση στις σχέσεις με την Τουρκία. Κάποιοι εκ πεποιθήσεως, και αυτό είναι σεβαστό. Αλλοι, όμως, για λόγους πολιτικής και κομματικής εκμετάλλευσης ή επειδή έχουν άλλα -και οικονομικά- συμφέροντα από τη διατήρηση στρατιωτικής έντασης. Αυτή η εκμετάλλευση των εθνικών θεμάτων και συμφερόντων είναι καταδικαστέα. Ξέρω ότι και προσωπικά θα υποστώ μεγάλη πίεση και κριτική από αυτούς τους κύκλους. Οπως είπα, όμως, οφείλουμε να προσπαθήσουμε.
Να τελειώνουμε με τον πολιτικό-εξουσία
– Πού κρίθηκε η διαπραγμάτευση της περασμένης εβδομάδας για την παράταση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου και τη μείωση του επιτοκίου;
– Κρίθηκε στην αξιοπιστία που επανακτήσαμε ως χώρα. Αυτό ήταν το ισχυρό μας χαρτί. Αναλογιστείτε την ανυποληψία στην οποία βρισκόμασταν 18 μήνες πριν. Πρόκειται για αναγνώριση των προσπαθειών του ελληνικού λαού και της συνέπειας με την οποία η ελληνική κυβέρνηση υλοποιεί αυτά για τα οποία δεσμεύθηκε. Είναι μία βαθιά ανάσα, για να συνεχίσουμε αυτό το έργο που έχουμε ξεκινήσει. Οι θυσίες των Ελλήνων δεν πρέπει να πάνε χαμένες. Κι αυτό είναι ευθύνη όλων, προπαντός της κυβέρνησης, αλλά και όλων των πολιτικών δυνάμεων και του κάθε πολίτη ξεχωριστά.
– Συμφωνείτε με την άποψη ότι η κυβέρνηση δεν λειτουργεί με τον τρόπο που οι συνθήκες επιβάλλουν, ότι υπάρχουν αρρυθμίες, καθυστερήσεις, απουσία ομαδικού πνεύματος και αντίληψης της κρισιμότητας των περιστάσεων;
– Το έργο που γίνεται σήμερα είναι τεράστιο. Επιχειρούνται αλλαγές ριζικές και ανατροπές σε νοοτροπίες δεκαετιών. Είναι, λοιπόν, αναμενόμενες οι δυσκολίες και πάντα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Θεωρώ, ωστόσο, και χωρίς την πρόθεση να αποφύγω την απαιτούμενη αυτοκριτική, ότι η συζήτηση για τις επιδόσεις της κυβέρνησης είναι σ’ ένα βαθμό κατασκευασμένη και υπερβολική, προκειμένου να εξυπηρετηθούν πολιτικά ή ακόμη και μικροκομματικά προσωπικά συμφέροντα – και όχι μόνο από την πλευρά της αντιπολίτευσης. Ο στόχος και το διακύβευμα είναι τόσο σημαντικά που δεν επιτρέπεται -πρώτα εμείς που συμμετέχουμε στην κυβέρνηση- να ασχολούμαστε με οτιδήποτε άλλο ή να ακυρώνουμε μόνοι την προσπάθεια. Ασφαλώς υπάρχουν αντιδράσεις, δεν θα γινόταν διαφορετικά. Διαπιστώνω πάντως συχνά ότι οι πολίτες είναι πολύ πιο ώριμοι και από τους πολιτικούς και από τον Τύπο.
– Θα βοηθούσε ένας ανασχηματισμός ή απόφαση για πρόωρες εκλογές να σταλεί ως μήνυμα ανασύνταξης δυνάμεων;
– Τα μέλη της κυβέρνησης γνωρίζουμε καλά τι πρέπει να κάνουμε. Τι περιμένει από εμάς και ο πρωθυπουργός και οι πολίτες. Οσο, λοιπόν, βρισκόμαστε σ’ αυτές τις θέσεις, οφείλουμε να ασχολούμαστε μόνο με τη δουλειά μας, η οποία είναι πολλή και κρίσιμη. Αν όλοι μας συγκεντρωνόμαστε μόνο στη δουλειά και στις ευθύνες μας, δεν θα υπήρχε τροφή για συζητήσεις περί ανασχηματισμού και εκλογών. Η δημόσια συζήτηση γι’ αυτά τα θέματα μόνο βλάπτει και προσωπικά δεν θα μπω σε αυτήν. Οσοι την επιλέγουν, ειλικρινά διερωτώμαι τι εξυπηρετούν. Ας συγκεντρωθούμε και στο να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία στη σχέση του πολίτη με την πολιτική και τους πολιτικούς. Θα το πετύχουμε μόνο εάν μιλήσουμε ανοιχτά και ειλικρινά, ακόμη και για θέματα «ταμπού», εάν ζητήσουμε αλλαγές ριζικές. Να τελειώνουμε με την εικόνα του πολιτικού ως εξουσία και κατεστημένο. Οι μεγάλες εκλογικές περιφέρειες -κύριος λόγος του «πάρε-δώσε» μεταξύ πολιτικών και άλλων συμφερόντων- πρέπει να «σπάσουν». Ακόμη, πρέπει να αναστέλλεται η βουλευτική ιδιότητα κάποιου που συμμετέχει στην κυβέρνηση· δεν μπορείς να ασκείς κοινοβουλευτικό έλεγχο στον εαυτό σου ως εκτελεστική εξουσία. Να τεθεί όριο ηλικίας για την άσκηση δημοσίων λειτουργημάτων, όριο στη βουλευτική θητεία, π. χ. μετά από δύο συνεχόμενες θητείες να υπάρχει ένα υποχρεωτικό «διάλειμμα». Η εμπειρία πρέπει να αξιοποιείται, αλλά μπορεί κάποιος να προσφέρει και χωρίς επίσημο αξίωμα. Θα πείτε, ως μη εκλεγμένος τα λέω αυτά εύκολα· είμαι βέβαιος ότι θα ακούσω και αυτήν την κριτική. Πιστεύω, όμως, βαθιά στην αναγκαιότητα τέτοιων μέτρων, όπως και πολλών άλλων.
– Οταν γίνουν εκλογές, θα είστε υποψήφιος;
– Δεν με έχει απασχολήσει το θέμα. Διαβάζω διάφορα, όπως και στη δική σας εφημερίδα, ότι τάχα το «περιβάλλον» μου ανησυχεί για την αναγνωρισιμότητά μου και για το σε ποια περιφέρεια θα είμαι υποψήφιος. Σας διαβεβαιώ, λοιπόν, ότι δεν υπάρχει καμία ανησυχία, όπως και κανένα «περιβάλλον». Για μένα δεν υπάρχουν δεύτερες σκέψεις. Οσο με εμπιστεύεται ο πρωθυπουργός, έχω πολλή και υπεύθυνη δουλειά. Αυτή είναι η μοναδική μου προτεραιότητα.
Το Καστελλόριζο ανήκει στα Δωδεκάνησα
– Με δεδομένο ότι «η Ελλάδα επιθυμεί τη διευθέτηση όλων των θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονες», όπως δημόσια έχει ειπωθεί, έχει ανοίξει συζήτηση με την Τουρκία για καθορισμό ΑΟΖ;
– Κάνουμε διερευνητικές επαφές για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, γιατί αυτή κατοχυρώνει πλήρως τα υφιστάμενα (που υπάρχουν εξ υπαρχής και αυτοδικαίως) κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας, βάσει του Δικαίου της Θάλασσας. Το Δίκαιο, βέβαια, έχει προχωρήσει. Η έννοια της ΑΟΖ είναι μια πραγματικότητα. Και στη Μεσόγειο, εκ των πραγμάτων, τα όρια υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ συμπίπτουν. Επιθυμία μας είναι όταν και εφόσον φτάσουμε σε συμφωνία με την Τουρκία, αυτή να αποτυπώνει τη νέα πραγματικότητα. Πολιτική μας είναι να οριοθετήσουμε όλες τις θαλάσσιες ζώνες με όλους τους γείτονές μας. Αυτό γίνεται με συστηματικό τρόπο και συνολική προσέγγιση.
– Πού βρίσκεται το Καστελλόριζο;
– Ανοίξτε τον χάρτη της Ελλάδας να το δείτε. Το Καστελλόριζο ανήκει στα Δωδεκάνησα και οποιαδήποτε αμφισβήτηση δεν έχει καμία βάση. Το θέμα, όμως, δεν είναι η γεωγραφία. Ξέρουμε πού βρίσκεται το Καστελλόριζο. Το θέμα είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, όπου υπάρχει επικάλυψη. Από τον Εβρο μέχρι το Καστελλόριζο. Αυτό δήλωσα και παρουσία του κ. Νταβούτογλου. Νομίζω ότι πιο ξεκάθαρη τοποθέτηση δεν υπάρχει. Θα παρακαλούσα να δίναμε περισσότερο βάρος στο τι λέει η ελληνική κυβέρνηση και να μη βιαζόμαστε να υιοθετήσουμε ό, τι δηλώνει ο όποιος Τούρκος αξιωματούχος.
– Οι εξελίξεις στη Λιβύη είναι ραγδαίες και τα δεδομένα μεταβάλλονται από ώρα σε ώρα. Τι θα κάνει η Ελλάδα;
– Η διεθνής κοινότητα απέδειξε ότι είναι αποφασισμένη να βάλει τέλος στη βία και την αιματοχυσία. Το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε την απόφαση που νομιμοποιεί την περαιτέρω δράση για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η Ελλάδα έχει υποχρέωση να είναι σε ετοιμότητα, ώστε από κοινού με τους συμμάχους μας να συμβάλουμε στο να γίνει σεβαστή αυτή η απόφαση της διεθνούς κοινότητας.