Επιφυλάξεις για την ικανότητα της κυβέρνησης να αξιοποιήσει την ευκαιρία που της προσφέρει η απόφαση της συνόδου κορυφής της 11ης Μαρτίου (που πρέπει να επιβεβαιωθεί και στις 25 του μήνα) διατηρούν οι αγορές και η τρόικα.
Την εβδομάδα μετά τη σύνοδο της 11ης Μαρτίου, τα spreads υποχώρησαν μόνο κατά 50 μονάδες βάσης, με τις αγορές να στέλνουν στα πανηγυρίζοντα κυβερνητικά στελέχη το μήνυμα ότι ο συναγερμός δεν έχει λήξει και πως η αντιμετώπιση της κρίσης χρέους είναι πρωτίστως ελληνική υπόθεση. Είναι, επομένως, στο χέρι της κυβέρνησης να αξιοποιήσει το momentum που δημιούργησε η απόφαση της συνόδου, ή να αφήσει να χαθεί και η δεύτερη ευκαιρία που έχει, όπως έκανε το περασμένο καλοκαίρι, μετά την πρώτη θετική αξιολόγηση της πορείας εφαρμογής του Μνημονίου.
«Τον Μάιο νομίζω ότι θα είναι η τελευταία φορά που η τρόικα θα εγκρίνει την καταβολή της δόσης, αγνοώντας τα σοβαρά προβλήματα στην υλοποίηση του προγράμματος. Θα δώσει τα χρήματα, αλλά θα καταστήσει σαφές ότι θα είναι τα τελευταία εάν συνεχιστούν οι αποκλίσεις», λέει κορυφαίος τραπεζικός παράγοντας, που είναι σε θέση να ξέρει πώς σκέφτονται στις Βρυξέλλες και στη Φρανκφούρτη αυτήν τη στιγμή.
Ο υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, γνωρίζει ότι για να αξιοποιηθεί η απόφαση της συνόδου και να αποτραπούν δραματικές επιπλοκές στις σχέσεις της Ελλάδας με την τρόικα στην επόμενη αξιολόγηση, οι καθοριστικοί παράγοντες είναι δύο: Πρώτον, το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο για τη μείωση του ελλείμματος στο 1% του ΑΕΠ το 2015 και, δεύτερον, το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, ύψους 50 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι οι αποκρατικοποιήσεις αποτελούν πλέον ποσοτικοποιημένη και με αυστηρό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης δέσμευση της κυβέρνησης έναντι της Ευρώπης, στο ανώτερο δυνατό επίπεδο: ο στόχος περιελήφθη στο κείμενο συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής.
Σε ό,τι αφορά το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο 2012 – 2015 (ΜΔΠ), ο στόχος είναι η εξοικονόμηση 22 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 15 δισ. ευρώ θα πρέπει να προέλθουν από περικοπές δαπανών και τα υπόλοιπα 7 δισ. από αύξηση των εσόδων. Την Πέμπτη, οι μεικτές ομάδες εργασίας που έχουν συγκροτηθεί σε κάθε υπουργείο για την κατάρτιση του ΜΔΠ, παρουσίασαν στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ένα πρώτο σχέδιο περικοπής δαπανών, για το οποίο την Παρασκευή ενημερώθηκε και το Μέγαρο Μαξίμου. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο στόχος της περικοπής δαπανών ύψους 15 δισ. ευρώ δεν επετεύχθη ούτε «στα χαρτιά».
Οι στόχοι των υπουργείων
Οι προτάσεις των υπουργείων για περικοπές ανήλθαν σε 11,5 δισ. ευρώ, αφήνοντας ένα υπόλοιπο 3,5 δισ. ευρώ να εξευρεθεί στον επόμενο γύρο διαπραγματεύσεων μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών και των υπόλοιπων υπουργείων. Μεταξύ των υπουργείων που δεν έπιασαν τον στόχο των περικοπών που είχε θέσει το υπουργείο Οικονομικών είναι το Εργασίας (του ζητήθηκαν μειώσεις 8,5 δισ. ευρώ και παρουσίασε σχέδιο για 6,2 δισ.), το Παιδείας, το Υποδομών, το Οικονομίας, το Θαλασσίων Υποθέσεων και το Αγροτικής Ανάπτυξης. Αντίθετα, τα υπουργεία Εσωτερικών, Εξωτερικών, Υγείας και Περιβάλλοντος παρουσίασαν σχέδια περικοπών, που υπερβαίνουν τους στόχους.
Ενδέχεται η απόσταση από τον στόχο να είναι μεγαλύτερη των 3,5 δισ. ευρώ, εάν οι υποθέσεις επί των οποίων βασίστηκαν οι προτάσεις δεν είναι ρεαλιστικές. Αλλά, ακόμη κι αυτό το ποσό των 3,5 δισ. ευρώ είναι αρκετά μεγάλο για να φέρει την κυβέρνηση αντιμέτωπη με πολιτικά δύσκολες αποφάσεις, όπως η κατάργηση δημοσίων φορέων ή ακόμη και η απόλυση προσωπικού. Εχει αυτό το κυβερνητικό σχήμα τη βούληση και τη συνοχή να αποφασίσει και να υλοποιήσει τέτοια μέτρα; Η τρόικα αμφιβάλλει. Γι’ αυτό, άλλωστε, έχει ληφθεί η απόφαση να γίνει μια ενδιάμεση αξιολόγηση στις αρχές Απριλίου. Κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων θα έρθει στην Αθήνα για να διαπιστώσει πώς εξελίσσεται η κατάρτιση του ΜΔΠ και του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, ώστε να μη βρεθεί προ εκπλήξεων στην επίσημη αξιολόγηση που θα πραγματοποιηθεί τον Μάιο.
Η τρόικα είχε αποφασίσει να σταματήσει τις ενδιάμεσες επιθεωρήσεις. Ωστόσο, τη μία και μοναδική φορά που το επιχείρησε (στην τελευταία αξιολόγηση) διαπίστωσε ότι χωρίς διαρκή πίεση η υλοποίηση του Μνημονίου δεν προχωρεί. Και τα πράγματα έχουν φτάσει πλέον σε κρίσιμη καμπή, για να τα αφήσει στη διακριτική ευχέρεια της Ελλάδας. Οσο, τουλάχιστον, η τελευταία συνιστά συστημικό κίνδυνο.