Πού το πάει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν; Το ερώτημα, που πολλάκις έχει διατυπωθεί για τον Τούρκο πρωθυπουργό, επανήλθε μέσα στην εβδομάδα που πέρασε, με αφορμή τις ιδιαίτερα προκλητικές δηλώσεις του για την Κύπρο. Ο κ. Ερντογάν, ο οποίος μετέβη στα Κατεχόμενα για να συμμετέχει στις εκδηλώσεις για την επέτειο της τουρκικής εισβολής, επιδόθηκε, πριν από την αναχώρησή του από την Αγκυρα, σε ρεσιτάλ αδιαλλαξίας και προκλητικότητας. Τι είπε ο κ. Ερντογάν; Οτι η Τουρκία δεν μπορεί να συνομιλεί με ένα κράτος που δεν αναγνωρίζει, αναφέρθηκε μάλιστα σε «νότια Κύπρο», ότι, ως εκ τούτου, οι σχέσεις με την Ε. Ε. θα παγώσουν άμα τη αναλήψει της προεδρίας από την Κύπρο κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2012, εάν προηγουμένως δεν έχει επιλυθεί το Κυπριακό, ότι οι κατοχικές δυνάμεις δεν πρόκειται να αποσυρθούν, ότι αποκλείεται επιστροφή του Ριζοκάρπασου και της Μόρφου, ότι, εφόσον δεν σημειωθεί πρόοδος στις απευθείας διαπραγματεύσεις, αυτές θα πρέπει να σταματήσουν, αναφερόμενος σε αναζήτηση άλλων λύσεων, υπονοώντας σαφώς «σχέδιο Β». Οι αναφορές του κ. Ερντογάν προκάλεσαν σφοδρή ενόχληση σε Λευκωσία και Αθήνα, που αντέδρασαν, ενώ προβληματίζουν και μερίδα των Τουρκοκυπρίων.
Διαβουλεύσεις
Οι δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού έγιναν σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία για το Κυπριακό. Από όλες τις πλευρές γίνεται λόγος για ανάγκη επίλυσης μέχρι τους πρώτους μήνες του 2012, ενώ την ημέρα που ο κ. Ερντογάν προκαλούσε από την Αγκυρα, στη Λευκωσία ο Κύπριος πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Ντερβίς Ερογλου, συμφωνούσαν σε πρόγραμμα εντατικών διαβουλεύσεων, το οποίο περιλαμβάνει 19 ολοήμερες συναντήσεις, από αύριο μέχρι τις 21 Οκτωβρίου.
Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα εκτιμούν ότι οι δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού σαφώς σχετίζονται με την εντατικοποίηση των διεργασιών για προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού, ενώ, επίσης, συνδέονται με την πορεία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ε. Ε.
Οσον αφορά το Κυπριακό, ο Τούρκος πρωθυπουργός έφθασε στα άκρα και με τις αναφορές του βγήκε εντελώς έξω από το περιεχόμενο των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, γεγονός που επέφερε διάβημα της Κύπρου στα Ηνωμένα Εθνη. Παράλληλα, όπως τονίζουν διπλωματικές πηγές, φρόντισε να παρακάμψει οποιαδήποτε εξέλιξη στις απευθείας διαπραγματεύσεις και να θέσει το δικό του πλαίσιο. Εκτιμάται ότι, ενόψει της κινητικότητας των επόμενων μηνών για το Κυπριακό, ο κ. Ερντογάν εμφανίζεται ακραίος και αδιάλλακτος, προκειμένου να αξιοποιήσει αυτή τη στάση στις διαπραγματεύσεις και να προσπαθήσει να εγγράψει την όποια μεταβολή στις τοποθετήσεις του ως υποχώρηση.
Οσον αφορά τις σχέσεις με την Ε. Ε., έμπειροι διπλωμάτες επισημαίνουν ότι η Τουρκία αναφέρεται σε «πάγωμα» δείχνοντας να αγνοεί το γεγονός ότι και η υφιστάμενη κατάσταση είναι αυτή ακριβώς. Η διαπραγματευτική διαδικασία έχει εδώ και καιρό κολλήσει και αυτό δεν οφείλεται στην Κύπρο, την οποία η Τουρκία επιμένει να μην αναγνωρίζει, παρά το ότι φιλοδοξεί να ενταχθεί στους κόλπους της Ενωσης. Ενδεχομένως, λοιπόν, καθώς ο Τούρκος πρωθυπουργός αντιλαμβάνεται ότι δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι και οι σχέσεις με την Ε. Ε. θα παραμείνουν «παγωμένες», διότι για να προχωρήσουν θα πρέπει να γίνουν από πλευράς Τουρκίας σημαντικά και γενναία βήματα προόδου σε πολλούς τομείς, επιχειρεί να απεκδυθεί τις όποιες ευθύνες για τη στασιμότητα και να τις φορτώσει στην Κύπρο.
Σε κάθε περίπτωση, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, το πρωτοφανές ξέσπασμα αδιαλλαξίας του Τούρκου πρωθυπουργού ήρθε να δικαιώσει την επιμονή της Αθήνας προς κάθε κατεύθυνση ότι το «κλειδί» για την επίλυση του Κυπριακού το κρατάει η Τουρκία και αυτή καθορίζει τη στάση στις διαπραγματεύσεις, όχι οι Τουρκοκύπριοι. Αυτή ήταν, άλλωστε, και η επισήμανση που έγινε από τον υπουργό Εξωτερικών κ. Σταύρο Λαμπρινίδη στη συζήτηση που είχε για το θέμα με την Αμερικανίδα ομόλογό του κ. Χίλαρι Κλίντον την προηγούμενη Κυριακή στην Αθήνα. Η ελληνική πλευρά έχει επισημάνει ότι η Αγκυρα, πέραν του να δηλώνει γενικόλογα ότι επιθυμεί τη λύση του Κυπριακού, εκεί που πραγματικά το θέμα κρίνεται αποφασιστικά, δηλαδή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, εμφανίζεται αδιάλλακτη, χωρίς να αφήνει περιθώρια για αισιοδοξία.