Τα μεσάνυχτα της Πέμπτης, λίγο αφότου ο κ. Γ. Παπανδρέου είχε πληροφορήσει τους Ελληνες δημοσιογράφους για το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο ουρανός των Βρυξελλών φωτιζόταν από χιλιάδες πυροτεχνήματα. Η Σύνοδος των 17 συνέπιπτε με την Εθνική Εορτή του Βελγίου, που φέτος, λόγω της ανυπαρξίας κυβέρνησης για 405 μέρες, περιορίστηκε -με απόφαση του βασιλιά- σε μετρημένους εορτασμούς εν συγκρίσει προς το παρελθόν. Η σύμπτωση των δύο γεγονότων αφήνει περιθώριο για παραλληλισμούς.
Ο κ. Παπανδρέου επέστρεψε στην Ελλάδα κομίζοντας μια ικανοποιητική συμφωνία για τη διαχείριση του χρέους. Συνεργάτης του έλεγε ότι «η πίεση του χρέους έφυγε από το άμεσο παρόν και πήγε στα… εγγόνια μας». Η συμφωνία των Βρυξελλών αποτελεί κατά πολλούς και προσωπική επιβεβαίωση για τον κ. Παπανδρέου, ο οποίος εξ αρχής επέμενε ότι σκοπός για την Ελλάδα είναι να παραμείνει «στο παιχνίδι» τουλάχιστον ώς τον επόμενο κύκλο διαπραγματεύσεων.
Ωστόσο, είναι εξαιρετικά δύσκολο για τον κ. Παπανδρέου να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά τούτη τη διαπραγματευτική επιτυχία, καθώς απαραίτητη προϋπόθεση για την απρόσκοπτη συνέχιση της ευρωπαϊκής βοήθειας είναι βέβαια η απαρέγκλιτη εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου. Τούτο σημαίνει σκληρά μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, σύγκρουση με συντεχνίες (όπως η τρέχουσα με τους ιδιοκτήτες ταξί) και γενικώς άνοιγμα πολλαπλών μετώπων προς κάθε κατεύθυνση.
Ο κ. Παπανδρέου εμφανίζεται ιδιαίτερα πρόθυμος να συγκρουστεί και σε μέτωπα τα οποία δεν αφορούν κατ’ ανάγκη τη δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς θεωρεί ότι έτσι δίδεται μήνυμα ότι η κυβέρνησή του δεν αποτελεί ένα απλό όχημα τήρησης των υπεσχημένων στους εταίρους μας, αλλά μπορεί να κάνει και πραγματικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, έξω από το στενό πλαίσιο του Μεσοπρόθεσμου. Η πρόθεση αυτή του πρωθυπουργού αντικατοπτρίζει μια στρατηγική η οποία δεν εξαντλείται σε λίγους μήνες. Και βέβαια είναι διαφορετική από τη λογική που διέπει τη σκέψη ορισμένων κυβερνητικών στελεχών και βουλευτών, ότι εφόσον εξασφαλίστηκε ένα πλαίσιο βιωσιμότητας για το μείζον ζήτημα της εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους, ο κ. Παπανδρέου πρέπει να ταχθεί επιθετικά έναντι της Ν.Δ. και να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο.
Ο πρωθυπουργός απέκλεισε το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών και στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ» την προηγούμενη Κυριακή (17/7), όταν δηλαδή ακόμη κυοφορούνταν η λύση που προέκυψε στη Σύνοδο της Πέμπτης. Απέκλεισε μάλιστα και το ενδεχόμενο έγκρισης της νέας δανειακής σύμβασης με 180 ψήφους, ένα σενάριο που πρότειναν κάποιοι υπουργοί όπως οι κ. Ευ. Βενιζέλος και Χ. Καστανίδης. Από το σενάριο αυτό ο κ. Παπανδρέου, με την ενθάρρυνση των περισσοτέρων μελών της κυβερνητικής επιτροπής, έχει κρατήσει τη στροφή έναντι της Ν.Δ.
Ολο το προηγούμενο χρονικό διάστημα, υπουργοί όπως οι κ. Δ. Ρέππας, Αννα Διαμαντοπούλου, Κ. Σκανδαλίδης, καθώς και στενοί συνεργάτες του, όπως η κ. Ρεγγίνα Βάρτζελη, είχαν ταχθεί υπέρ μιας αλλαγής έναντι του κ. Α. Σαμαρά. Απαντες, και όχι μόνο όσοι εισηγούνταν στον κ. Παπανδρέου τη στροφή αυτή, αντιλαμβάνονταν ότι ο κ. Σαμαράς αποκόμιζε προσωρινά κέρδη στις δημοσκοπήσεις, δίχως ιδιαίτερο κόπο και βέβαια χωρίς κόστος λόγω της «ανεύθυνης», όπως λένε, ρητορικής που ακολουθεί.
Η στροφή αυτή θα φανεί και την εβδομάδα που έρχεται, κατ’ αρχήν στην προ ημερησίας διάταξης συζήτηση, η οποία θα γίνει την Τετάρτη. Ο κ. Παπανδρέου θα μιλήσει τις αμέσως επόμενες ημέρες και ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ με διπλό στόχο: αφενός για να παρουσιάσει τη διαπραγματευτική επιτυχία στις Βρυξέλλες, αφετέρου για να ρίξει τους τόνους στο τεταμένο κλίμα που υπάρχει στο εσωτερικό του κόμματος λόγω της σύγκρουσης για την υπόθεση των ταξί.
Πιθανολογείται μάλιστα ότι με παρέμβαση του πρωθυπουργού θα βρεθεί μια συμβιβαστική λύση, ώστε και η απελευθέρωση του επαγγέλματος να εξασφαλίζεται, αλλά και να σταματήσει άμεσα να μεταδίδεται η εικόνα των κλειστών ελληνικών λιμανιών και αεροδρομίων ανά την υφήλιο.
Τις αμέσως επόμενες ημέρες αναμένεται, τέλος, να φθάσουν στα γραφεία των υπουργών οι εξατομικευμένες επιστολές του κ. Παπανδρέου, με τις οποίες θα ζητεί σαφές χρονοδιάγραμμα δράσεων μέχρι τα τέλη του Αυγούστου.