Η πανδημία της COVID-19 αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχει γνωρίσει η παγκόσμια κοινότητα από τη δεκαετία του 1940. Την εποχή εκείνη, ύστερα από την ολοκληρωτική καταστροφή δύο Παγκοσμίων Πολέμων, οι πολιτικοί ηγέτες συναντήθηκαν για να διαμορφώσουν το πολυμερές σύστημα. Οι στόχοι ήταν σαφείς: οι χώρες να προσεγγίσουν ή μία την άλλη, να εξαλειφθούν οι πειρασμοί του απομονωτισμού και του εθνικισμού και να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα που θα μπορούσαν να βρουν λύση μόνο σε πνεύμα αλληλεγγύης και συνεργασίας, ήτοι η ειρήνη, η ευημερία, η υγεία και η ασφάλεια.
Σήμερα διατηρούμε την ίδια ελπίδα ότι, καθώς αγωνιζόμαστε για να ξεπεράσουμε μαζί την πανδημία της COVID-19, μπορούμε να οικοδομήσουμε μια πιο ισχυρή διεθνή αρχιτεκτονική για την υγεία, που θα προστατεύει τις μελλοντικές γενιές. Θα υπάρξουν και άλλες πανδημίες και άλλες σοβαρές καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης στον τομέα της υγείας. Την απειλή αυτή καμία κυβέρνηση ή πολυμερής οργανισμός δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μεμονωμένα. Το ερώτημα δεν είναι αν θα συμβεί κάτι τέτοιο, αλλά πότε θα συμβεί. Μαζί, πρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι ώστε να προβλέπουμε, να προλαμβάνουμε, να ανιχνεύουμε, να αξιολογούμε και να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά τις πανδημίες με άριστα συντονισμένο τρόπο. Η πανδημία της COVID-19 μας υπενθυμίζει, επίμονα και επώδυνα, ότι κανείς δεν είναι ασφαλής εάν δεν είναι όλοι ασφαλείς.
Δεσμευόμαστε συνεπώς να εξασφαλίσουμε καθολική και ισότιμη πρόσβαση σε ασφαλή, αποτελεσματικά και οικονομικά προσιτά εμβόλια, φάρμακα και διαγνωστικά μέσα για την αντιμετώπιση αυτής, αλλά και των μελλοντικών πανδημιών. Η ανοσοποίηση αποτελεί παγκόσμιο δημόσιο αγαθό και θα πρέπει να μπορούμε τάχιστα να αναπτύσσουμε, να παρασκευάζουμε και να διαθέτουμε εμβόλια.
Γι’ αυτό δημιουργήθηκε ο επιταχυντής πρόσβασης στα εργαλεία κατά της COVID-19 (ACT-A)· για να προωθηθεί η ισότιμη πρόσβαση σε τεστ, θεραπείες και εμβόλια και για να στηριχθούν τα συστήματα υγείας ανά τον πλανήτη. Ο ACT-A έχει παραγάγει αποτελέσματα όσον αφορά πολλές πτυχές, όμως δεν έχει ακόμη επιτύχει ισότιμη πρόσβαση. Μπορούμε να κάνουμε και άλλα πράγματα για να ενισχύσουμε την πρόσβαση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Για τον σκοπό αυτό, πιστεύουμε ότι τα έθνη θα πρέπει να συνεργαστούν προς την κατεύθυνση μιας νέας διεθνούς συνθήκης για την ετοιμότητα απέναντι στις πανδημίες και την αντιμετώπισή τους. Μια τέτοια ανανεωμένη και συλλογική δέσμευση θα μπορούσε να αποτελέσει θεμέλιο για την ενίσχυση της ετοιμότητας απέναντι στις πανδημίες στο υψηλότερο δυνατό πολιτικό επίπεδο, να βασίζεται στο καταστατικό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και να αντλεί έμπνευση από άλλους σχετικούς οργανισμούς που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό το εγχείρημα, στηρίζοντας εντέλει την αρχή «υγεία για όλους». Αναμένεται από τα υφιστάμενα παγκόσμια μέσα για την υγεία, ιδίως τον Διεθνή Υγειονομικό Κανονισμό, ότι θα στηρίξουν μια τέτοια συνθήκη, εξασφαλίζοντας ένα σταθερό και δοκιμασμένο βάθρο, το οποίο θα μπορέσουμε να αναπτύξουμε και να βελτιώσουμε.
Η εν λόγω συνθήκη θα πρέπει πρωτίστως να προσβλέπει στην προώθηση μιας προσέγγισης που θα περιλαμβάνει όλες τις κυβερνήσεις και όλες τις κοινωνίες, που θα ενισχύει τις δυνατότητες αντιμετώπισης και την ανθεκτικότητα σε μελλοντικές πανδημίες σε εθνική, περιφερειακή και παγκόσμια κλίμακα. Αυτό περιλαμβάνει τη σημαντική ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας ώστε να βελτιωθούν, για παράδειγμα, τα συστήματα προειδοποίησης, ο διαμοιρασμός δεδομένων, η έρευνα και η λήψη ιατρικών μέτρων και μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, όπως εμβόλια, φάρμακα, διαγνωστικά μέσα και μέσα ατομικής προστασίας. Θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει την αναγνώριση της προσέγγισης «Μία υγεία» που θα συνδέει την υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του πλανήτη μας. Οιαδήποτε συνθήκη αυτού του είδους θα πρέπει να οδηγεί σε μεγαλύτερη αμοιβαία λογοδοσία και επιμερισμένη ευθύνη, διαφάνεια και συνεργασία στο πλαίσιο του διεθνούς συστήματος, αλλά και σε συμφωνία με τους κανόνες και τα πρότυπά του.
Για να το επιτύχουμε, θα συνεργαστούμε με τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο και με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και θα περιλάβουμε την κοινωνία των πολιτών και τον ιδιωτικό τομέα. Είμαστε πεπεισμένοι ότι, ως ηγέτες εθνών και διεθνών οργανισμών, είναι δική μας ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι ο κόσμος άντλησε τα διδάγματα από την πανδημία COVID-19.
Η νόσος COVID-19 εκμεταλλεύτηκε τις αδυναμίες και τις διαιρέσεις μας· ήρθε τώρα η ώρα να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία, να προσεγγίσουμε οι μεν τους δε ως παγκόσμια κοινότητα για μία ειρηνική συνεργασία που θα υπερβαίνει την παρούσα κρίση. Θα χρειαστεί χρόνος και συνεχής και πολυετής πολιτική, οικονομική και κοινωνική δέσμευση έως ότου οι δυνατότητες και τα συστήματά μας καταστούν ικανά να αντεπεξέλθουν.
Επιδεικνύοντας αλληλεγγύη ώστε να διασφαλίσουμε ότι ο κόσμος θα είναι καλύτερα προετοιμασμένος, κληροδοτούμε προστασία στα παιδιά και στα εγγόνια μας και ελαχιστοποιούμε τις συνέπειες μελλοντικών πανδημιών στις οικονομίες και τις κοινωνίες μας.
Η ετοιμότητα για την αντιμετώπιση πανδημιών χρειάζεται παγκόσμια ηγεσία για ένα παγκόσμιο σύστημα υγείας προσαρμοσμένο σε αυτή τη χιλιετία. Για να υλοποιήσουμε αυτή τη δέσμευση πρέπει να έχουμε για οδηγούς μας την αλληλεγγύη, τη δικαιοσύνη, τη διαφάνεια, τη συμμετοχικότητα και την ισότητα.
• Aντόνιο Λουίς Σάντος ντα Κόστα, πρωθυπουργός της Πορτογαλίας • Κλάους Γιοχάνις, πρόεδρος της Ρουμανίας • Πολ Καγκάμε, πρόεδρος της Ρουάντα • Ουχούρου Κενιάτα, πρόεδρος της Κένυας • Εμανουέλ Μακρόν, πρόεδρος της Γαλλίας • Σαρλ Μισέλ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου • Κυριάκος Μητσοτάκης, πρωθυπουργός της Ελλάδας • Μουν Τζε-ιν, πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κορέας • Σεμπαστιάν Πινιέρα, πρόεδρος της Χιλής • Κάρλος Αλβαράδο Κεσάδα, πρόεδρος της Κόστα Ρίκα • Εντι Ράμα, πρωθυπουργός της Αλβανίας • Σίριλ Ραμαφόζα, πρόεδρος της Νότιας Αφρικής • Κάις Σαϊέντ, πρόεδρος της Τυνησίας • Μακί Σαλ, πρόεδρος της Σενεγάλης • Πέδρο Σάντσεθ, πρωθυπουργός της Ισπανίας • Αλεξάνταρ Βούτσιτς, πρόεδρος της Σερβίας • Τζόκο Ουιντόντο, πρόεδρος της Ινδονησίας • Βολοντίμιρ Ζελένσκι, πρόεδρος της Ουκρανίας • Δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.