«Προφανώς και δεν ανακαλώ απολύτως τίποτα γιατί η ιστορία έχει καταγράψει σε ποια μεριά του ποταμού στάθηκαν οι δύο παρατάξεις που ιστορικά υπάρχουν στην Ελλάδα από την απελευθέρωσή της το 1821-1828 και μετά. Υπάρχει η παράταξη των Κολοκοτρώνηδων και των Μακρυγιάννηδων, η παράταξη των Βελουχιώτιδων, η παράταξη του Πολυτεχνείου και υπάρχει η παράταξη των κοτζαμπάσηδων και των προεστών, υπάρχει η παράταξη των συνεργατών και των Τσολάκογλου της κατοχής και των Γερμανών, υπάρχει η παράταξη που από τη μήτρα της βγήκαν οι χουντικοί της επταετίας και αυτά τα δύο στρατόπεδα είναι που συγκρούονται μέχρι σήμερα στην ελληνική κοινωνία. Αλλο εκφράζετε εσείς, άλλο εκφράζουμε εμείς».
Με αυτά ακριβώς τα λόγια η ελληνική κοινωνία πληροφορήθηκε, πέντε μόλις ημέρες μετά τους επετειακούς εορτασμούς της, ότι το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος στα διακόσια χρόνια της ζωής του εκφράζεται αποκλειστικά και μόνο από δύο διαρκώς συγκρουόμενα στρατόπεδα. Το ένα που το εκφράζει ο ΣΥΡΙΖΑ και φέρει ως σημαία του τον Κολοκοτρώνη, τον Μακρυγιάννη, τον Βελουχιώτη και την παράταξη του Πολυτεχνείου, και το άλλο, εκείνο που το εκφράζει η Νέα Δημοκρατία και το απαρτίζουν οι κοτζαμπάσηδες, οι συνεργάτες του Τσολάκογλου, οι χουντικοί της επταετίας. Η εν λόγω τοποθέτηση μάλιστα αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα ως προς το ιστορικό και πολιτικό της σημαινόμενο καθώς έγινε στα έδρανα του Κοινοβουλίου από έναν τέως υπουργό, από έναν αιρετό αντιπρόσωπο του ελληνικού λαού, τον Παύλο Πολάκη.
Λαϊκιστική παρόξυνση; Ιδεολογική αγκύλωση; Φλύαρο ψυχόδραμα; Εθνικός διδακτισμός; Ο,τι κι αν είναι τελικά, η ανάσυρση του ιστορικού αυτού σκευοφυλακίου απαιτεί μια ορθολογική αντιμετώπιση. Απαιτείται δηλαδή μια ιστορικά κατοχυρωμένη ερμηνεία που να εξηγεί: α) πώς η μάχη του Πέτα συνδέεται άρρηκτα με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, β) πώς οι ιδεολογικά διαφωνούντες με το στέλεχος του ΚΚΕ και ηγέτη του ΕΛ.ΑΣ. θα πρέπει συλλήβδην να ταυτίζονται με τον Τσολάκογλου, γ) πώς ο αρνητής του Βελουχιώτη είναι οπωσδήποτε και αρνητής του Κολοκοτρώνη. Ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον θα είχε να γνωρίζαμε αν θα πρέπει ή όχι να αποτίνουμε φόρο τιμής σε όλους ανεξαιρέτως ή μόνο σε κάποιους από τους πρωταγωνιστές της άλωσης της Τριπολιτσάς, καθώς ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, παρότι πολέμησαν από το ίδιο μετερίζι στη θρυλική πολιορκία, εντούτοις κατά τον ΣΥΡΙΖΑ εκπροσωπούν «συγκρουόμενα στρατόπεδα». Ιδού λοιπόν πεδίον δόξης λαμπρόν για τους ιστορικούς!
Ο λαϊκιστικός λόγος που γεννήθηκε στο διάστημα της κρίσης προκάλεσε ένα νέο είδος διχασμού, διαιρώντας το έθνος σε «πουλημένους γερμανοτσολιάδες» και «αγνούς αλλά προδομένους πατριώτες». Πολλοί θεώρησαν ότι η περίοδος αυτή έχει κλείσει. Οτι πλέον αποδείχθηκε πως οι αγκυλώσεις και τα στερεότυπα το μόνο που καταφέρνουν είναι να παγιδεύουν τον ίδιο τον αφηγητή. Πίσω όμως από το γεγονός που συνέβη στην Ολομέλεια της Βουλής, κυρίαρχο ζητούμενο δεν θα πρέπει να είναι το «τι ειπώθηκε» αλλά «γιατί ειπώθηκε». Εκείνο δηλαδή που είναι αναγκαίο να διερευνηθεί δεν είναι η ικανότητα ή μη της άρτιας οργάνωσης του ιστορικού παρελθόντος από τον ΣΥΡΙΖΑ. Κυρίαρχος σκοπός είναι να ερμηνευθεί πού στόχευε ο ομιλών με το διχαστικό δίλημμα που έθεσε με το παράδοξο δίπολο Βελουχιώτης – Τσολάκογλου.
Κάποτε είχε σημειωθεί ότι η Αριστερά «πούλησε» την ψυχή της προκειμένου να κερδίσει την εξουσία. Ομως η ίδια η πολιτική παρακαταθήκη του Λεωνίδα Κύρκου καλεί ευθέως στο «να μάθουμε την τέχνη να συνεργαζόμαστε», καλεί ευθέως στην ανάγκη να πάψει πια να συντηρείται και να εκτρέφεται τόσο μεθοδικά μια πολιτική αντιπαράθεση με εμφυλιοπολεμικούς όρους προκειμένου να μπορέσουν κάποιοι να επιβιώσουν πολιτικά. Ευτυχώς, η κοινωνία δείχνει μάλλον πιο έτοιμη από ποτέ να απομακρυνθεί από απλοϊκές υπεραπλουστεύσεις και διχαστικές γραμμές που δεν εξυπηρετούν καμία ρεαλιστική πρόκληση. Η συναίνεση των πολιτικών στην αντιμετώπιση των καίριων ζητημάτων της ζώσας πραγματικότητας οφείλει να αποτελεί αδιάλλακτη υποχρέωση. Ισως αυτό και όχι η επίκληση σε εκβιαστικά διπολικά σχήματα να μας βοηθήσει πιο ουσιαστικά στην κατάκτηση της αυτοσυνείδησής μας και να συμβάλει καθοριστικά στην εθνική μας αυτογνωσία.
* Ο δρ Αθανάσιος Κ. Μπαλέρμπας είναι γενικός γραμματέας Ιθαγένειας στο υπουργείο Εσωτερικών και η δρ Κωνσταντίνα Δ. Καρακώστα διδάσκουσα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών.