Η επικείμενη συνάντηση του κ. Μητσοτάκη με τον κ. Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, έρχεται να επισφραγίσει τη συνέχιση των διπλωματικών πρωτοβουλιών που οι δύο χώρες εγκαινίασαν στη θέση της διπλωματίας των κανονιοφόρων, η οποία είχε υιοθετηθεί το περυσινό καλοκαίρι. Βρισκόμαστε, λοιπόν, σε μια εξομάλυνση των διαδικασιών επίλυσης των διαφορών, που επιλέγει την ειρηνική επίλυση απέναντι στη βιαιότητα μιας ένοπλης ρήξης.
Υπάρχει, πάντως, κάτι το προβληματικό σε αυτή τη συνάντηση: συνήθως οι επαφές κορυφής έρχονται να πραγματοποιηθούν ως αποκορύφωμα προηγούμενων διαβουλεύσεων οι οποίες έχουν επιλύσει τα βασικά ζητήματα, και στους δύο ηγέτες απομένει η επικύρωση των συμφωνηθέντων με το κύρος που τους διακρίνει. Στην προκειμένη περίπτωση τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί. Οι διερευνητικές συνομιλίες που έχουν ξεκινήσει και οι συναντήσεις των δύο υπουργών των Εξωτερικών δεν έχουν αποδώσει καρπούς, και η ατμόσφαιρα των ελληνοτουρκικών επιβαρύνεται από αντεγκλήσεις, οι οποίες προκαλούνται από ατυχείς δηλώσεις Τούρκων ιθυνόντων.
Υπό αυτές τις συνθήκες, τι περιμένουμε από τη συνάντηση κορυφής; Μια κουραστική επανάληψη του ομαδικού μονολόγου των δύο ηγετών, όπου ο Τούρκος συνομιλητής θα επαναλάβει τις γνωστές διεκδικήσεις για την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου και την ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, τις γνωστές αιτιάσεις για την ελληνική πρόθεση επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ν.μ., για την αποστρατιωτικοποίηση των ακραίων ανατολικών ελληνικών νησιών, τις απαιτήσεις κυριαρχίας πάνω σε ορισμένα ελληνικά νησιά και βραχονησίδες και τον ψόγο για τη δήθεν κακομεταχείριση της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης από τις ελληνικές Αρχές, όπως και των μεταναστών που επιχειρούν είσοδο στο έδαφος της χώρας μας; Και την ελληνική πλευρά να αντιτείνει, στηριγμένη στο διεθνές δίκαιο, την ύπαρξη δικαιωμάτων σε υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ, τους λόγους στρατιωτικοποίησης των νησιών, τις έωλες διεκδικήσεις της γείτονος πάνω σε ορισμένα ελληνικά νησιά και βραχονησίδες και την ισονομία και ισοπολιτεία που επικρατεί στην Ελλάδα σε σχέση με τη μειονότητα και τους μετανάστες;
Τι θα αποδώσει μια τέτοια συνάντηση; Εκτός από την περίπτωση ενός θαύματος, που θα σημάνει μια στροφή του κ. Ερντογάν σε διαλλακτικότερες συμπεριφορές, και που μπορεί να προκληθεί από την εμπλοκή των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης στα ελληνοτουρκικά και στο Κυπριακό (όπως έχει δηλώσει ο υπουργός των Εξωτερικών κ. Μπλίνκεν σε πρόσφατη παρέμβασή του στη Γερουσία και όπως διαφαίνεται από τη συνολική στάση της Ενωσης απέναντι στην Τουρκία), δεν μπορεί να περιμένει κανείς εντυπωσιακές εξελίξεις από αυτή τη συνάντηση. Τα πάντα, λοιπόν, μπορεί να κριθούν εάν ο κ. Ερντογάν πεισθεί να επανέλθει στο δυτικό στρατόπεδο, εγκαταλείποντας τις επαμφοτερίζουσες στάσεις ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, συμπεριλαμβανόμενου και του ηγετικού ρόλου που επιχειρεί να αποκτήσει στον αραβικό κόσμο. Αλλά, παρά την εμφανώς λογική άποψη ότι η Δύση αποτελεί μοναδική επιλογή για τον κ. Ερντογάν κι ότι μεγαλοϊδεατισμοί μετακίνησης της Τουρκίας σε αυτόνομες ατραπούς δεν μπορούν να αποδώσουν, η έντονη μεγαλομανία του ηγέτη τον εμποδίζει από το να δει καθαρά τις περιορισμένες δυνατότητές του.
Κατά συνέπεια, πρέπει να χαιρετίσουμε τη συνάντηση αυτή απλώς γιατί επανέφερε στην ομαλότητα τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, γιατί ο διάλογος, έστω και αλυσιτελής, είναι προτιμότερος από τη χρήση των όπλων και γιατί, αν συνεχιστεί, μπορεί στο μέλλον να αποδώσει καρπούς, καθώς μάλιστα η διεθνής κοινότητα διαθέτει σήμερα δικαιοδοτικούς μηχανισμούς που αποδίδουν αντικειμενική δικαιοσύνη εκεί που οι διμερείς σχέσεις είναι αδιέξοδες.
* Ο κ. Χρήστος Ροζάκης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.