ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Συνεχίζεται η άσκηση ισορροπιών απέναντι στην Τουρκία σε μία περίοδο επισφαλούς ύφεσης στις ευρωτουρκικές εντάσεις, ενόψει της Συνόδου Κορυφής στις 24-25 Ιουνίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σύμφωνα με το υφιστάμενο προσχέδιο των συμπερασμάτων, στο οποίο είχε πρόσβαση η «Κ», «καλωσορίζει τη συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο». Επαναλαμβάνεται ότι είναι προς το στρατηγικό συμφέρον της Ε.Ε. ένα «σταθερό και ασφαλές περιβάλλον» στην περιοχή και «η ανάπτυξη μίας αμοιβαία επωφελούς σχέσης συνεργασίας με την Τουρκία».
Αντίστοιχη διατύπωση συμπεριλήφθηκε και στο κοινό ανακοινωθέν χθες της συνόδου κορυφής Ε.Ε. – ΗΠΑ. Οπως σημειώνεται στο κείμενο που συμφωνήθηκε μεταξύ των δύο πλευρών: «Δεσμευόμαστε να εργαστούμε χέρι με χέρι για τη βιώσιμη αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν μέσω καλόπιστου διαλόγου που συντάσσεται με το διεθνές δίκαιο*. Στοχεύουμε σε μία αμοιβαία επωφελή σχέση συνεργασίας με μία δημοκρατική Τουρκία».
Στο προσχέδιο αναφέρεται ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «λυπάται που η άτυπη συνάντηση στη Γενεύη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ δεν άνοιξε τον δρόμο για επίσημες διαπραγματεύσεις» για την επίλυση του Κυπριακού. «Η Ε.Ε. θα συνεχίσει να παίζει έναν ενεργό ρόλο στην υποστήριξη της διαδικασίας», επισημαίνεται.
Η Ε.Ε. σημειώνει εκ νέου την ετοιμότητά της να «εμπλακεί με την Τουρκία με έναν σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο τρόπο για την ενίσχυση της συνεργασίας σε μία σειρά από πεδία κοινού ενδιαφέροντος, υπό τις αιρεσιμότητες που διατυπώθηκαν τον Μάρτιο (στη Σύνοδο Κορυφής) και σε προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου». Στο προσχέδιο γίνεται αναφορά στην έναρξη των εργασιών σε τεχνικό επίπεδο «προς τον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ενωσης Ε.Ε. – Τουρκίας» και ανακαλείται η ανάγκη αντιμετώπισης των «υφιστάμενων δυσκολιών στην εφαρμογή της» (που αφορούν μεταξύ άλλων τη μη εφαρμογή της από την πλευρά της Αγκυρας απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία). Γίνεται αναφορά επίσης στην προεργασία που βρίσκεται εν εξελίξει για τους διαλόγους υψηλού επιπέδου σε θέματα όπως η δημόσια υγεία, το κλίμα, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και περιφερειακά ζητήματα.
Σχετικά με το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία, χαρακτηρίζονται πηγές «ζωτικής ανησυχίας» και σημειώνεται ότι ο διάλογος επ’ αυτών των θεμάτων «παραμένει ακέραιο κομμάτι της σχέσης Ε.Ε. – Τουρκίας».
Σε αγκύλη βρίσκεται η παράγραφος που αφορά τη συνέχεια της χρηματοδότησης προς την Τουρκία για το μεταναστευτικό (που σημαίνει ότι εκκρεμεί ακόμα η συμφωνία επί της διατύπωσης). Οπως αναφέρεται στη συγκεκριμένη παράγραφο: «Σχετικά με την κατάσταση των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει την πρόταση της Επιτροπής για τη συνέχιση της χρηματοδότησης των Σύρων προσφύγων και των κοινοτήτων φιλοξενίας στην Τουρκία, στην Ιορδανία και τον Λίβανο και τάσσεται υπέρ της ταχείας υιοθέτησής της». Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η πρόταση αυτή της Κομισιόν –τόσο όσον αφορά το συνολικό ύψος της χρηματοδότησης όσο και αν θα διαμοιραστεί σε κάποιο βαθμό μεταξύ του κοινοτικού και εθνικών προϋπολογισμών– δεν έχει ακόμα κλείσει.
Στο προσχέδιο, σε σχέση με το μεταναστευτικό, αναφέρεται ότι «οι εξελίξεις σε ορισμένες (μεταναστευτικές) οδούς γεννούν ανησυχία και απαιτούν επαγρύπνηση και επείγουσα δράση». Αναφέρεται επίσης ότι θα ενισχυθεί η συνεργασία με χώρες προέλευσης και μετάβασης των μεταναστών για να περιοριστούν οι ροές προς την Ε.Ε., ενώ καταδικάζεται «οποιαδήποτε προσπάθεια τρίτων χωρών να εργαλειοποιήσουν τους μετανάστες για πολιτικούς σκοπούς».
*Διόρθωση: Στην έντυπη έκδοση σημειώνεται ότι το κοινό ανακοινωθέν ΕΕ-ΗΠΑ αναφέρεται σε διάλογο που πρέπει να συντάσσεται «με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας». Η αναφορά αυτή υπήρχε στο τελευταίο προσχέδιο, αλλά η φράση «της θάλασσας» απαλείφθηκε στην τελική εκδοχή.