Ξεκινώντας την ομιλία του ευχόμενος περαστικά στην πρόεδρο του ΚΙΝΑΛ Φώφη Γεννηματά, ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής έκανε μια ομιλία στο Ιδρυμα «Κωνσταντίνος Καραμανλής» που χωριζόταν σε δύο βασικά σκέλη. Το πρώτο σκιαγραφούσε ενδελεχώς την προσωπικότητα του ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή, που σφράγισε επί 50 έτη την πολιτική ζωή της χώρας. Το δεύτερο σκέλος αφορούσε τις σύγχρονες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα μέσα σε ένα πολύ ρευστό διεθνές περιβάλλον.
Ο πρώην πρωθυπουργός χαρακτήρισε «εθνικό μας καθήκον»τη σύγκλιση των απόψεων και τη διαμόρφωση συνθηκών εθνικής συνεννόησης ειδικά στα εθνικά θέματα, «αφού η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης που είναι υπό απειλή» η οποία δεν αφορά μόνο «στα δικαιώματα, συμφέροντα και επιδιώξεις που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες» αλλά είναι «απειλή ακόμα και κατά της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας» Ο πρώην πρωθυπουργός, αναφερόμενος στη σύγχρονη Ευρώπη, ήταν σε πολλά σημεία επικριτικός, καθώς, όπως σημείωσε, παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει «ειδικά τις πρώτες τέσσερις δεκαετίες από την αρχική Συνθήκη της Ρώμης, τον Μάρτιο του 1957» το οικοδόμημα «έχει μείνει ημιτελές και δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες ούτε των θεμελιωτών του ούτε των Ευρωπαίων πολιτών».
Ο κ. Καραμανλής χαρακτήρισε «βεβιασμένη και άκαιρη» τη διεύρυνση της Ενωσης, καθώς «προηγουμένως δεν είχε εξασφαλισθεί η εμβάθυνση των ευρωπαϊκών θεσμών» και επιπλέον η οικονομική κρίση και αβεβαιότητα, η απίσχναση του κοινωνικού κράτους, οι εντεινόμενοι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί έχουν οδηγήσει την Ενωση στη σημερινή εικόνα στασιμότητας. «Τα μικροσυμφέροντα, οι στείροι ανταγωνισμοί και οι ξεπερασμένοι εθνικοί εγωισμοί, για τους οποίους προφητικά προειδοποιούσε ο Καραμανλής, επανεμφανίστηκαν και συχνά δίνεται η εντύπωση ότι υπερισχύουν των πραγματικών προτεραιοτήτων, αλλά και στρατηγικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ενωσης» υπογράμμισε σε άλλο σημείο. Η κριτική του κ. Καραμανλή συνεχίστηκε λέγοντας πως «η Ευρώπη στις μέρες μας, παρά την ισχύ της (οικονομική, πολιτική, πολιτιστική, ακόμα και στρατιωτική), αδυνατεί να πρωταγωνιστήσει στη διεθνή σκηνή» και «να επηρεάσει αποφασιστικά τις εξελίξεις σε σχέση με τις συγκρούσεις, τις εντάσεις, τους ανταγωνισμούς και τις αυθαιρεσίες σε κρίσιμες περιοχές της Γης, ακόμα και στη γειτονιά της».
Ο πρώην πρωθυπουργός χαρακτήρισε «εθνική επιτυχία» την πρόσφατη αμυντική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας.
Η Τουρκία
Ο κ. Καραμανλής αναφέρθηκε και στο μείζον θέμα της Τουρκίας, αλλά και του μεταναστευτικού. Ο πρώην πρωθυπουργός, χαρακτηρίζοντας «ταραξία»την Τουρκία, ανέφερε πως είναι «αναγκαίο να επισημανθεί και να στηλιτευθεί η επαμφοτερίζουσα στάση της» καθώς «συμπεριφέρεται ως ταραξίας στην ευρύτερη περιοχή, εγείροντας αξιώσεις που προσβάλλουν κατάφωρα και το γράμμα και το πνεύμα του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συνθηκών». Αναφέρθηκε, δε, σε «ορισμένα κράτη» τα οποία «υιοθετώντας στάση επιτήδειου ουδέτερου, εμμέσως πλην σαφώς, δείχνουν να κλείνουν το μάτι προς την Τουρκία, δηλαδή να ενθαρρύνουν την απαράδεκτη και παραβατική συμπεριφορά της». Και όπως πρόσθεσε, ναι μεν η Ελλάδα «είναι σε θέση να υπερασπίσει αποτελεσματικά την εδαφική της ακεραιότητα και τα δικαιώματά της με τη διπλωματική της δράση, τις συμμαχίες της, παλιές και νέες, με το αξιόμαχο και την αποτρεπτική ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεών μας» ωστόσο «η Ευρώπη οφείλει να συνειδητοποιήσει ότι, αλληθωρίζοντας και αποπειρώμενη να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα, οδηγείται σε αδιέξοδο» καθώς «δεν μπορεί να μην επιβάλλει κυρώσεις σε εξόφθαλμα επιθετικές συμπεριφορές».
Στο πλαίσιο που περιέγραψε, ο κ. Καραμανλής χαρακτήρισε «ιδιαίτερα ενθαρρυντική»και αναμφισβήτητα «εθνική επιτυχία»την πρόσφατη αμυντική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας «όχι μόνο για τη σημασία της στην προάσπιση κοινών αξιών και συμφερόντων, αλλά και διότι σηματοδοτεί μια συνολική αντίληψη για την πορεία της Ευρώπης» ευχόμενος να είναι ένα βήμα προς την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Αμυνας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, «βήμα αναγκαίο και ήδη υπερήμερο στο νέο παγκόσμιο περιβάλλον».
Ο πρώην πρωθυπουργός αναφέρθηκε επίσης στην πανδημία αλλά και στο μεταναστευτικό. Για το δεύτερο είπε πως η Ε.Ε. «δεν έχει καταφέρει να διαμορφώσει ενιαία και αποτελεσματική πολιτική στο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει και θα αντιμετωπίσει με ακόμα οξύτερο τρόπο στο μέλλον» ενώ για την υγειονομική κρίση επέκρινε την Ευρώπη πως «επέδειξε ατολμία και δυσκινησία στην αντιμετώπιση της πανδημίας» καθώς «σε αντίθεση με το γενναίο πακέτο που υιοθέτησαν οι ΗΠΑ, το ευρωπαϊκό είναι πολύ πιο συγκρατημένο, συνοδευόμενο μάλιστα από διαρκείς προειδοποιήσεις για τον πρόσκαιρο χαρακτήρα του, μέχρι να επανακάμψουν οι δύσκαμπτοι κανόνες πειθαρχίας και λιτότητας».
Η ομιλία του πρώην πρωθυπουργού έκλεισε με μία ρήση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, σε ομιλία του στη Βουλή, στις 30 Οκτωβρίου 1975. «Η Ιστορία διδάσκει ότι οι Ελληνες ό,τι κερδίζουν στον πόλεμο το χάνουν στην ειρήνη. Και το χάνουμε γιατί έχουμε την κακή συνήθεια να καθιστούμε τα εθνικά μας θέματα αντικείμενο έντονων πολιτικών ανταγωνισμών, οι οποίοι πολλές φορές παίρνουν τη μορφή της πατριδοκαπηλείας και καταλήγουν σε διχασμούς» είχε πει ο Κων/νος Καραμανλής, με τον Κώστα Καραμανλή να συμπληρώνει: «Η Ιστορία διδάσκει. Ο Καραμανλής μάς το θυμίζει. Ολοι εμείς έχουμε χρέος να αποδείξουμε ότι διδαχθήκαμε καλά το μάθημά μας».