Οπως έγινε γνωστό την περασμένη εβδομάδα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έστειλε non paper στις κυβερνήσεις Ελλάδας, Ισραήλ και Κυπριακής Δημοκρατίας, από όπου προκύπτει η άρση της πολιτικής υποστήριξης των ΗΠΑ στον αγωγό EastMed που μελλοντικά θα παροχέτευε μεγάλο μέρος του φυσικού αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ στην Ε.Ε. μέσω Ελλάδας. Η αιφνιδιαστική αυτή ενέργεια κατ’ αρχήν γεννά εύλογες απορίες σε συνάρτηση με την εξαιρετική διμερή δυναμική που αναπτύχθηκε και αποτυπώνεται στην πρόσφατη «Αμυντική και Διακοινοβουλευτική Εταιρική Σχέση ΗΠΑ – Ελλάδας 2021». Επιπλέον, πλην Ελλάδος, επηρεάζονται και ενεργειακά και άλλα συμφέροντα του Ισραήλ και της Κύπρου.
Επιπροσθέτως, βρίσκεται σε αναντιστοιχία με την πάγια πολιτική των ΗΠΑ για τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της Ε.Ε. από τη Ρωσία, με τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου της Ευρώπης. Το έδειξαν οι ΗΠΑ με την αντίθεσή τους στον υποθαλάσσιο αεριαγωγό της Βαλτικής Nord Stream II. Με τη διοίκηση Τζο Μπάιντεν, οι αντιρρήσεις αμβλύνθηκαν στο όνομα της αμερικανογερμανικής φιλίας. Ο αγωγός ολοκληρώθηκε και θα λειτουργήσει πιθανότατα μέσα στο 2022, αφού επιλυθούν διαδικαστικές εκκρεμότητες με τη Ρωσία που εκμεταλλεύεται τη δεσπόζουσα θέση της ως κύριου παρόχου φυσικού αερίου.
Το non paper επικαλείται την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, υποβαθμίζοντας το γεγονός ότι για αρκετά ακόμη χρόνια το φυσικό αέριο θα αποτελεί το καύσιμο μετάβασης προς το 2050 και ενδεχομένως πέραν αυτού. Τέλος, ως λόγος εγκατάλειψης της στήριξης του project, αναφέρεται και το ανοικτό θέμα της οικονομικής του βιωσιμότητας. Το θέμα έχει αναλυθεί επαρκώς ήδη από τον Μάρτιο 2021 από την «Κ», αν και ο ρεαλισμός της οικονομικής προσέγγισης θεωρήθηκε από ορισμένους σαν πολεμική κατά του έργου. Ουδέν αναληθέστερο.
Ωστόσο, προκαλεί εντύπωση ο χρονισμός (timing) του non paper. Μετά χρόνια απραξίας, με εξαίρεση τις παράνομες και άγονες τουρκικές έρευνες και γεωτρήσεις στη νομίμως οριοθετημένη κυπριακή ΑΟΖ, η ExxonMobil και Qatar Petroleum ξεκίνησαν γεωτρητικό πρόγραμμα στο τεμάχιο 10 της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό, τότε η περιοχή θα αποκτήσει άλλη δυναμική και προοπτικές.
Κάποιος ψύχραιμος Βρετανός διπλωμάτης θα χαρακτήριζε το non paper του Στέιτ Ντιπάρτμεντ «περίτεχνη άσκηση ισορροπίας».
Η ουσία ίσως έγκειται στην παρασκηνιακή επαναπροσέγγιση της Τουρκίας από τις ΗΠΑ που διαβλέποντας πιθανές πολιτειακές μεταβολές, προσπαθεί να προλειάνει το έδαφος. Οι ΗΠΑ αποδίδουν τις κακές σχέσεις με την Τουρκία στον πρόεδρο Ερντογάν και όχι στη μακροπρόθεσμη ισλαμογενή αναθεωρητική πολιτική. Στο non paper εμμέσως χαρακτηρίζεται ο EastMed ως «εστία εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο».
Αναζητώντας απάντηση για το timing, ίσως να οφείλεται στην αντιπαράθεση με τη Ρωσία για την Ουκρανία. Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι «το ΝΑΤΟ δεν θα υπαναχωρήσει ποτέ από την προοπτική εισδοχής της Ουκρανίας», τονίζοντας πως «ο κίνδυνος σύρραξης είναι πραγματικός». Η αμερικανική διοίκηση δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει τον 2ο μεγαλύτερο στρατό της συμμαχίας, εξ ου και το non paper ηχεί μουσική στα αυτιά της Τουρκίας.
Στο κείμενο υπάρχουν θετικά για την Ελλάδα, όπως είναι οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις (Αφρικής – Ευρώπης και Ασίας – Ευρώπης), η διαδικασία 3+1 και η αντίθεση σε τουρκικές προκλήσεις. Κάποιος ψύχραιμος Βρετανός διπλωμάτης θα χαρακτήριζε το non paper «περίτεχνη άσκηση ισορροπίας» (Fine Balancing Act) της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.
* Ο κ. Μ.Λ. Μυριάνθης είναι ενεργειακός αναλυτής, Ph.D.
EastMed: Αλλαγές στη σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου – Επτά ερωτήσεις και απαντήσεις για τον αγωγό
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr