Στον τομέα της Προνοίας, της παροχής δηλαδή ολοκληρωμένης φροντίδος στα άτομα με αναπηρία, τα τελευταία τρία χρόνια έχουν γίνει φιλότιμες προσπάθειες ευρωπαϊκού εκσυγχρονισμού ενός χώρου, που από καταβολής ελληνικού κράτους εξυπηρετείται μόνον από στοιχειώδεις δημόσιες υπηρεσίες, κυρίως από την φιλανθρωπία και τον ακτιβισμό των συγγενών και χρηματοδοτείται κατά βάσιν από το οικογενειακό εισόδημα (fee for service και εργατοώρες συγγενών).
Κατ´ αρχάς έχει καταρτισθεί ένα λεπτομερέστατο «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Αναπηρία», το οποίο προσδιορίζει στο σύνολο τους και με ακρίβεια τα περιγράμματα των ποιοτικών αναγκών των ΑμεΑ. Έχει θεσπισθεί και εκκινήσει πιλοτικώς ο θεσμός του Συνοδού Αναπηρίας. Έχει θεσμοθετηθεί ( Πρόγραμμα Κυψέλη) ετησία τακτική νευροαναπτυξιακή αξιολόγηση βρεφών και νηπίων. Έχει ψηφισθεί ο εκσυγχρονισμός του κανονιστικού πλαισίου των ΚΔΑΠ ΑμΕΑ. Πρόσφατα μάλιστα με χρήματα του Ταμείου Ανάπτυξης προωθείται η δημιουργία νέων δομών.
Η γνώση των ποιοτικών αναγκών βέβαια πρέπει, να ακολουθηθεί από την ικανοποίηση τους, οι Συνοδοί Αναπηρίας να ενταχθούν αρμονικά σε οργανωμένες αλληλοσυμπληρούμενες υπηρεσίες, η πρώιμη διαπίστωση αναπτυξιακών διαταραχών να οδηγεί αυτομάτως σε διάγνωση και αντιμετώπιση, ο κανονιστικός εκσυγχρονισμός να διατρέξει όλα τα είδη δομών και η one off χρηματοδότηση να υποκατασταθεί από μόνιμες προβλέψεις του Κρατικού Προϋπολογισμού.
Όλα λοιπόν τα ασφαλώς σημαντικά πρώτα βήματα θα αποκτήσουν ουσία μόνον, όταν οδηγήσουν στον τελικό στόχο: Την οικοδόμηση ενός «Εθνικού Συστήματος Προνοίας», το οποίο θα παρέχει συνολική φροντίδα στα ΑμΕΑ, δια βίου, χωρίς καμία ιδιωτική επιβάρυνση των οικογενειών.
Conditio sine qua non ενός Εθνικού Συστήματος είναι η κατάρτιση του αναπηρικού χάρτη της χώρας, η γνώση δηλαδή της γεωγραφικής κατανομής των ποσοτικών αναγκών. Ποιος πάσχει από τι και που. Τούτο βεβαίως απαιτεί ειδική επιδημιολογική μελέτη, διαδικασία που εκκινήσαμε προ 15ετίας στην Επιτροπή Ψυχικής Υγείας του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας και που δεν τελεσφόρησε, ως εκ της εποχής, που ακολούθησε. Σήμερα είναι κατά πολύ ευχερέστερη λόγω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και θα μπορούσε, να υλοποιηθεί σχετικώς εύκολα, γρήγορα και φθηνά.
Οπότε και θα μπορούμε να έχουμε συγκεκριμένους χωρικούς ποσοτικούς στόχους και δη ανά διαγνωστική κατηγορία προχωρώντας στην οικοδόμηση ενός συνεκτικού ιστού υπηρεσιών, που θα περιλαμβάνει
- Τις δομές διαγνώσεως
- Τις ειδικές σχολικές μονάδες ανά διαγνωστική κατηγορία
- Τις δομές μερικής και ολικής φροντίδος ανά διαγνωστική κατηγορία (Κέντρα Διημέρευσης και Ημερήσιας Φροντίδας, Στέγες Υποστηριζομένης Διαβίωσης, Ιδρύματα Χρονίων Παθήσεων)
- Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων και Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων.
Οι δομές του « Εθνικού Συστήματος Προνοίας» θα είναι είτε δημόσιες, είτε δομές των ΟΤΑ, είτε μη κυβερνητικού μη κερδοσκοπικού (σωματειακού), είτε κερδοσκοπικού χαρακτήρος. Φορεύς αποζημιώσεως όλων των παρόχων, δημόσιας και ιδιωτικής φύσεως, θα είναι αποκλειστικώς ο ΕΟΠΥΥ (καταργουμένης της καταχρηστικής χρησιμοποιήσεως του ΕΣΠΑ).
Το « Εθνικό Σύστημα Προνοίας» δεδομένου, ότι αφορά πέραν των απλών υποστηρικτικών και διαγνωστικές και θεραπευτικές υπηρεσίες, θα ήταν σκόπιμο, να ενταχθεί στο Υπουργείο Υγείας (όπου υπήγετο και η σχετική Γεν. Διεύθυνση μέχρι το 2011) απελευθερώνοντας το τμήμα «Κοινωνικής Αλληλεγγύης» από ανόμοια βάρη.
Επειδή τα σημερινά παιδοψυχιατρικά και νευροαναπτυξιακά αύριο θα είναι ψυχιατρικά και νευρολογικά περιστατικά, οι δομές αυτές θα πρέπει, να διασυνδέονται με τις Ψυχιατρικές Υπηρεσίες του ΕΣΥ. Τούτο ισχύει κατ´ αρχήν για τις διαγνωστικές υπηρεσίες, δεδομένης της πιεστικής ανάγκης πρωΐμου διαγνώσεως των περιστατικών ανά την Επικράτεια (υπάρχουν Περιφέρειες της χώρας χωρίς ούτε έναν παιδοψυχίατρο…). Αλλά και η λειτουργία των Ιδρυμάτων Χρονίων Πάθησεων και των συνοδών δομών τους ως εκ της φύσεως των παρεχομένων υπηρεσιών και απαιτήσεων πρέπει, να έχει αμφίδρομο σχέση με το ΕΣΥ. Τούτο προϋποθέτει φυσικά την ολοκλήρωση – και στην χώρα μας ύστερα από 30 και πλέον έτη – της Ψυχιατρικής Μεταρρυθμίσεως με μετεξέλιξη των Ψυχιατρικών Νοσοκομείων σε Δίκτυα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, που θα καλύπτουν την Επικράτεια, με ενιαίες διαχειριστικές και επιστημονικές Διοικήσεις προς καλύτερο συντονισμό της ροής των περιστατικών.
Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα ενεργειών υλοποιήσεως, μετά την γνώση του αναπηρικού Χάρτου προέχει ο εκσυγχρονισμός του κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας των ειδικών σχολικών μονάδων και όλων των υφιστάμενων δομών όλων των κατηγοριών υπηρεσιών. Ουσιαστικότατο επόμενο βήμα η ανάδειξη του ΕΟΠΥΥ ως μοναδικού αγοραστού με ρεαλιστικό ύψος νοσηλείων. Πέραν των υποχρεωτικών δράσεων του Υπουργείου Παιδείας ( ειδικά σχολεία) και Υγείας ( διαγνωστικές δομές) οι δημοσιονομικές δυνατότητες είναι εκείνες, που θα ορίζουν εν συνεχεία τον βαθμό προκηρύξεων ανά περιοχή προς κάλυψη των τοπικών κενών ανά διαγνωστική κατηγορία με δυνητικούς παρόχους τους ΟΤΑ, ΜΚΟ/ σωματεία και την επιχειρηματικότητα.
* Ο Δημήτρης Βαρτζόπουλος είναι βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης της Νέας Δημοκρατίας
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr